Libellen in de Wellemeersen - Natuurpunt

Aeshna isoceles (Müller, 1767)
Vroege glazenmaker
Biotoop
Laagveengebieden en oude rivierarmen waar verlanding optreedt.
De biotopen hebben tevens een goed ontwikkelde oevervegetatie
waarin vaak lisdodde en riet voorkomen. Grote open watervlakken
worden evenwel vermeden, vermoedelijk omdat de leefgebieden
snel moeten kunnen opwarmen, zodat er ’s zomers hoge tempera-
turen kunnen heersen.
Imago’s
De territoriale mannetjes vliegen steevast aan de zonzijde van het
water. Ze vliegen pas tegen de middag of wanneer het warmer is
dan 22°C. Een territorium omvat ongeveer 30m langs de oever.
Bij de paring hangt de tandem in bomen of in vrij hoge oevervege-
tatie. De eitjes worden door het vrouwtje alleen afgezet in
drijvende waterplanten zoals verschillende soorten fonteinkruiden
en in pollen van zeggen. De eitjes komen nog dezelfde zomer uit.
De levencyclus duurt één tot twee jaar, naargelang de temperatuur
van het water waarin zij leven.
Mannetje Vroege glazenmaker – Foto Eelke Schoppers
Biotoop van de larven
De larven leven in de oeverzone tussen wortels en ondergedoken
waterplanten. De aantallen kunnen van jaar tot jaar sterk schom-
melen en zijn het hoogst tijdens warme voorzomers.
Vliegtijd
Van half mei tot eind juli, met een piek in juni.
Verbreidingsvermogen
De Vroege glazenmaker is goed in staat om nieuwe gebieden te
koloniseren. Zwervers zijn ver buiten het normale verspreidings-
gebied waargenomen.
Gekende waarnemingen voor 1996
Een mannetje dat uitsloop op 15/06/1964, werd door DUMONT opgekweekt
uit een in de winter gevangen larve afkomstig uit de
Kleine Zavelput (WMD34).
Waarnemingen in de periode 1996-2007
Geen.
Heden ten dage een uiterst zeldzame soort en met uitsterven
bedreigd in Vlaanderen. De populaties zijn beperkt tot het uiterste
noorden van de provincie Limburg en tot het vennengebied van
Turnhout en Ravels. Elders is de soort slechts gekend van een
paar losse waarnemingen.
Bescherming
Een warmteminnende soort, die gebaat is bij het ongestoord
laten optreden van verlandingsprocessen en een natuurlijke suc-
cessie over lange tijd.
Besluit
De Vroege glazenmaker vertoont een zeer sterke historische
achteruitgang (meer dan 90%). Het aantal vindplaatsen daalde
slechts lichtjes, maar de recente verspreiding in Vlaanderen is
evenwel nog beperkt tot 2 grote populaties.
Dumont opperde in 1971 nog de gedachte dat deze toen al
zeldzame soort zich mogelijk regelmatig voortplantte in het
reservaat, maar in dusdanig kleine aantallen dat zij niet werd
opgemerkt. De achteruitgang van Aeshna isoceles is echter
door de jaren zodanig uitgesproken, dat mag verondersteld
worden dat de soort niet meer voorkomt in de Wellemeersen.
58
Aeshna isoceles