6 <strong>Het</strong> <strong>verbond</strong> <strong>van</strong> <strong>God</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> gelovig<strong>en</strong> Deel I - De Gereformeer<strong>de</strong> leer met betrekking tot <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> in het <strong>verbond</strong>
1. <strong>Het</strong> <strong>verbond</strong> 7 <strong>Het</strong> <strong>verbond</strong> <strong>van</strong> <strong>God</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> gelovig<strong>en</strong> <strong>Het</strong> g<strong>en</strong>a<strong>de</strong><strong>verbond</strong> is e<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> meest promin<strong>en</strong>te, <strong>en</strong> meest belangrijke doctrines in <strong>de</strong> heilige Schrift, het is e<strong>en</strong> grote realiteit die het hart vormt <strong>van</strong> <strong>de</strong> Bijbelse op<strong>en</strong>baring. Zo hebb<strong>en</strong> <strong>de</strong> Gereformeer<strong>de</strong> theolog<strong>en</strong> <strong>de</strong> waarheid <strong>van</strong> het <strong>verbond</strong> altijd gezi<strong>en</strong>. De Duitse theoloog uit <strong>de</strong> neg<strong>en</strong>ti<strong>en</strong><strong>de</strong> eeuw, Heinrich Heppe, die <strong>de</strong> Gereformeer<strong>de</strong> theologie <strong>van</strong> Calvijn tot zijn dag<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>vatte, schreef: „De leer <strong>van</strong> <strong>God</strong>s <strong>verbond</strong> met <strong>de</strong> m<strong>en</strong>s is dus het diepste hart <strong>en</strong> <strong>de</strong> ziel <strong>van</strong> <strong>de</strong> hele geop<strong>en</strong>baar<strong>de</strong> waarheid.‟ 2 Hij citeert <strong>de</strong> Gereformeer<strong>de</strong> theoloog uit <strong>de</strong> zev<strong>en</strong>ti<strong>en</strong><strong>de</strong> eeuw, J.H. Hei<strong>de</strong>gger: „<strong>de</strong> kern <strong>en</strong> als het ware het c<strong>en</strong>trum <strong>van</strong> <strong>de</strong> hele Heilige Schrift is het ……<strong>verbond</strong>…..<strong>van</strong> <strong>God</strong>, waaraan …..alles wat hierin opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> is gerelateerd moet word<strong>en</strong>.‟ 3 Herman Bavinck stem<strong>de</strong> hiermee in: De leer <strong>de</strong>s <strong>verbond</strong>s is voor <strong>de</strong> dogmatiek <strong>en</strong> tev<strong>en</strong>s voor <strong>de</strong> practijk <strong>van</strong> het christelijk lev<strong>en</strong> <strong>van</strong> grootste beteek<strong>en</strong>is. Meer dan <strong>de</strong> Roomsche <strong>en</strong> Luthersche, heeft <strong>de</strong> Gereformeer<strong>de</strong> kerk <strong>en</strong> theologie dit begrep<strong>en</strong>. Op grond <strong>van</strong> <strong>de</strong> Heilige Schrift vatte zij <strong>de</strong> ware religie <strong>de</strong>s Oud<strong>en</strong> <strong>en</strong> Nieuw<strong>en</strong> Testam<strong>en</strong>ts steeds op als e<strong>en</strong> <strong>verbond</strong> tussch<strong>en</strong> <strong>God</strong> <strong>en</strong> m<strong>en</strong>sch, hetzij dit opgericht werd met d<strong>en</strong> nietgevall<strong>en</strong> m<strong>en</strong>sch (foedus operum), of met <strong>de</strong> schepping in het algeme<strong>en</strong> bij Noach (foedus naturale), of met het volk <strong>de</strong>r verkiezing (foetus grattae). 4 In zijn werk, over <strong>de</strong> plaats <strong>van</strong> <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> in het <strong>verbond</strong>, heeft Herman Hoeksema geschrev<strong>en</strong>: „Indi<strong>en</strong> we ….. zoud<strong>en</strong> will<strong>en</strong> sprek<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong> Jachin <strong>en</strong> Boaz in d<strong>en</strong> tempel <strong>de</strong>r waarheid <strong>God</strong>s (hier wordt gerefereerd aan <strong>de</strong> twee pilar<strong>en</strong> in <strong>de</strong> tempel <strong>van</strong> Salomo, zie: 1 Kon. 7: 21), dan zoud<strong>en</strong> we zeker niet moet<strong>en</strong> sprek<strong>en</strong>, …………., <strong>van</strong> <strong>de</strong> leer <strong>de</strong>r Algeme<strong>en</strong>e <strong>en</strong> die <strong>de</strong>r Particuliere G<strong>en</strong>a<strong>de</strong>, maar wel <strong>van</strong> het stuk <strong>de</strong>r Souvereine G<strong>en</strong>a<strong>de</strong> <strong>God</strong>s aan d<strong>en</strong> e<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> dat <strong>van</strong> <strong>God</strong>s <strong>verbond</strong> aan d<strong>en</strong> an<strong>de</strong>r<strong>en</strong> kant….. Dit neemt niet weg, dat <strong>de</strong> <strong>verbond</strong>sgedachte wel zeer wez<strong>en</strong>lijk e<strong>en</strong> <strong>de</strong>r voornaamste stukk<strong>en</strong> in <strong>de</strong> belijd<strong>en</strong>is <strong>de</strong>r Gereformeer<strong>de</strong> kerk<strong>en</strong> is <strong>en</strong> behoort te blijv<strong>en</strong>. Eig<strong>en</strong>lijk is ze nog meer karakteristiek Gereformeerd dan <strong>de</strong> leer <strong>de</strong>r verkiezing.‟ 5 De Schrift zelf wijst op <strong>de</strong>ze c<strong>en</strong>trale positie <strong>van</strong> het <strong>verbond</strong>. De geschied<strong>en</strong>is <strong>van</strong> Israël in het Ou<strong>de</strong> Testam<strong>en</strong>t is <strong>de</strong> geschied<strong>en</strong>is <strong>van</strong> <strong>God</strong>s <strong>verbond</strong> met Abraham <strong>en</strong> zijn zaad (G<strong>en</strong>. 12). <strong>Het</strong> doel <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze geschied<strong>en</strong>is is Jezus <strong>de</strong> Christus (Luk. 1: 68-73). Jezus komt als <strong>de</strong> Mid<strong>de</strong>laar <strong>van</strong> het nieuwe <strong>verbond</strong> (Hebreeën. 8: 6, 12: 24). <strong>Het</strong> werk <strong>van</strong> Christus is om die red<strong>en</strong>, <strong>de</strong> oprichting, realisatie <strong>en</strong> voleindiging <strong>van</strong> het nieuwe <strong>verbond</strong> (Hebr. 13: 20, 21). Dit is ook <strong>de</strong> red<strong>en</strong>, dat <strong>de</strong> Bijbel zelf als naam voor <strong>de</strong> twee <strong>de</strong>l<strong>en</strong> heeft: „Ou<strong>de</strong> Testam<strong>en</strong>t‟ <strong>en</strong> „Nieuwe Testam<strong>en</strong>t‟. Immers het woord „Testam<strong>en</strong>t‟ betek<strong>en</strong>d „Verbond‟, daarom is het correct om over <strong>de</strong> Bijbel te sprek<strong>en</strong> als het boek <strong>van</strong> het Ou<strong>de</strong> <strong>en</strong> het Nieuwe Verbond. <strong>God</strong>s g<strong>en</strong>a<strong>de</strong><strong>verbond</strong> Wat is het <strong>verbond</strong> <strong>van</strong> <strong>God</strong>? Wat is dat <strong>verbond</strong> wat <strong>God</strong> oprichtte met Abraham <strong>en</strong> zijn zaad; wat vervuld werd in Jezus Christus; <strong>en</strong> voltooid zal word<strong>en</strong> met <strong>de</strong> Kerk die verga<strong>de</strong>rd wordt uit alle volk<strong>en</strong> <strong>van</strong> het begin <strong>van</strong> <strong>de</strong> wereld tot het eind, wanneer <strong>de</strong> Heere we<strong>de</strong>rkomt? <strong>Het</strong> <strong>verbond</strong> is <strong>de</strong> vri<strong>en</strong>dschapsverhouding tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> drie-<strong>en</strong>ige <strong>God</strong> <strong>en</strong> zijn uitverkor<strong>en</strong> volk in Jezus Christus. Dat het <strong>verbond</strong> moet word<strong>en</strong> opgevat als e<strong>en</strong> verhouding, als e<strong>en</strong> <strong>verbond</strong> <strong>van</strong> geme<strong>en</strong>schap, tuss<strong>en</strong> <strong>God</strong> <strong>en</strong> zijn volk kan bewez<strong>en</strong> word<strong>en</strong> <strong>van</strong>uit <strong>de</strong> volg<strong>en</strong><strong>de</strong> Bijbelge<strong>de</strong>elt<strong>en</strong>. T<strong>en</strong> eerste, wanneer <strong>God</strong> zijn <strong>verbond</strong> opricht met va<strong>de</strong>r Abraham, omschrijft <strong>God</strong> zelf het <strong>verbond</strong> als volgt: „om u te zijn tot e<strong>en</strong> <strong>God</strong>‟ (G<strong>en</strong>. 17: 7). <strong>Het</strong> <strong>verbond</strong> is dit: Jehova is Abrahams <strong>God</strong>, <strong>en</strong> Abraham is <strong>de</strong> man die Jehova koos. <strong>Het</strong> is <strong>de</strong> verhouding - <strong>de</strong> speciale, hechte, lief<strong>de</strong>volle verhouding - tuss<strong>en</strong> h<strong>en</strong> bei<strong>de</strong>. Deze omschrijving <strong>van</strong> het <strong>verbond</strong> wordt keer op keer herhaald, in het Ou<strong>de</strong> Testam<strong>en</strong>t (Verbond), wanneer het Verbond met Israël wordt opgericht <strong>en</strong> bevestigd. <strong>Het</strong> verschijnt ook in <strong>de</strong> belangrijke profetie over het Nieuwe Verbond in Jeremia 31: 31-34. „Maar dit is het <strong>verbond</strong>, dat Ik na die dag<strong>en</strong> met het huis <strong>van</strong> Israël mak<strong>en</strong> zal, spreekt <strong>de</strong> HEERE: Ik zal Mijn wet in hun binn<strong>en</strong>ste gev<strong>en</strong>, <strong>en</strong> zal die in hun hart schrijv<strong>en</strong>; <strong>en</strong> Ik zal hun tot e<strong>en</strong> <strong>God</strong> zijn, <strong>en</strong> zij zull<strong>en</strong> Mij tot e<strong>en</strong> volk zijn.‟ (vers 33) T<strong>en</strong> twee<strong>de</strong>, <strong>de</strong> fundam<strong>en</strong>tele aardse analogieën voor, of symbol<strong>en</strong> <strong>van</strong>, het <strong>verbond</strong>, zijn relaties, relaties die gek<strong>en</strong>merkt word<strong>en</strong> door <strong>de</strong> meest intieme vri<strong>en</strong>dschap tuss<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die we maar k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>. Wanneer iemand <strong>en</strong>ige twijfel heeft of het <strong>verbond</strong> e<strong>en</strong> relatie is, dan moet<strong>en</strong> <strong>de</strong> Bijbelse analogieën <strong>de</strong>ze zaak besliss<strong>en</strong>. De Bijbel gebiedt ons om aan het <strong>verbond</strong> te d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> als aan e<strong>en</strong> huwelijk, <strong>en</strong> als e<strong>en</strong> va<strong>de</strong>r-kind verhouding. In Ezechiël 16 beschrijft <strong>de</strong> profeet het <strong>verbond</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> 2 Heinrich Heppe, „Gereformeer<strong>de</strong> Dogmatiek‟, Lond<strong>en</strong>: All<strong>en</strong> & Unwin, 1950, pag. 281 3 I<strong>de</strong>m. 4 Herman Bavinck, Gereformeer<strong>de</strong> Dogmatiek‟, Deel III, Kamp<strong>en</strong>, J.H. Kok, Pag. 192. 5 Herman Hoeksema, „Geloovig<strong>en</strong> <strong>en</strong> Hun Zaad‟, Reformed Free Publising Association, pag. 3, 4