Integrale Tekst - Onderwijsraad

tuur is vastgelegd over welke (inhoudelijke) vakkennis een leraar moet beschikken om
binnen de verschillende onderwijssoorten aan het werk te gaan. Ook wordt vastgelegd
over welke pedagogisch-didactische competenties leraren en ander onderwijsondersteunend
personeel moeten beschikken om binnen de verschillende onderwijssoorten
aan de slag te gaan. Het vastleggen van het niveau van functioneren, de vereiste vakkennis
en de pedagogisch-didactische component heeft tot gevolg dat er een vrij
gedetailleerde kwalificatiestructuur voor onderwijsberoepen ontstaat.
Verticale en horizontale doorstroom van het ene naar het andere niveau en van de ene
naar de andere onderwijssoort kan pas plaatsvinden na het behalen van de vereiste
kwalificatie (getuigschrift). Bij iedere kwalificatie hoort een aparte opleiding. Deze
mogelijkheid lijkt in feite op de bestaande situatie, waarbij het voldoen aan de bekwaamheidseisen
officieel de toegang tot het beroep regelt. Maar in de bestaande situatie gaat
het alleen om de leraar.
Omdat er in de laatste jaren zoveel nieuwe functies en beroepen ontstaan zijn, is het
noodzakelijk om voorafgaand aan het opzetten van een dergelijke vernieuwde structuur
een actueel overzicht van alle beroepen op te stellen. Pas dan kan bepaald worden welke
kwalificatieniveaus in de kwalificatiestructuur opgenomen moeten worden. Deze worden
vervolgens vastgesteld.
4.3.2 Mogelijkheid II: ontwikkelingsgerichte benadering
Welke kwalificaties worden in de structuur opgenomen?
Leraren zijn binnen iedere vorm van onderwijs nodig. Het basisniveau van de leraar moet
vanwege zijn kernfunctie formeel worden vastgelegd in bekwaamheidseisen, die samen
de kwalificatie vormen. Bij deze bekwaamheidseisen wordt uitgegaan van brede competenties.
Evenals bij mogelijkheid I, wordt in de bekwaamheidseisen van leraren een
onderscheid gemaakt naar onderwijssoort en onderwijsfase. Voor het beroep leraar zijn
er binnen deze kwalificatiestructuur dus drie ijkpunten: de leraar in het primair onderwijs,
de leraar in de onderbouw van het voortgezet onderwijs en de bve-sector en de
leraar in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs. Deze ijkpunten geven aan dat
voor de toelating tot het beroep leraar een opleiding op bachelor- of masterniveau moet
zijn afgerond. Binnen dit model ligt de verantwoordelijkheid voor de waardering van de
vakinhoudelijke component (gewenste vakkennis) bij het management van de school.
Hierdoor krijgt de school, vooral in het voortgezet onderwijs, meer mogelijkheden om
bepaalde vakken te integreren tot bredere leergebieden. Welke functiedifferentiaties er
náást het leraarschap ontwikkeld en ingezet worden, hangt bij deze mogelijkheid af van
de onderwijssector en het soort onderwijs en wordt niet centraal vastgesteld. Er is derhalve
veel ruimte voor diversificatie van functies. Het uitgangspunt is dat het bevoegd
gezag van een school het best in staat is te bepalen, welke beroepen en functies er nodig
zijn in een school. Voor de beroepen rondom de leraar worden dus géén formele
kwalificaties opgesteld. Er is maar één formeel kwalificatieniveau, namelijk de leraar.
Doorstroom tussen functieniveaus en soorten functies en beroepen kan verschillende
vormen aannemen (verdieping, verbreding, specialisatie). Om deze doorstroom mogelijk
te maken, zorgt het bevoegd gezag van de school voor integraal personeelsbeleid (ipb).
Via ipb-instrumenten als het persoonlijk ontwikkelingsplan, het portfolio en een periodieke
niveau- en waardebepaling hiervan via een assessment, wordt de leraar (en ook
ander onderwijsondersteunend personeel) gestimuleerd om zich te blijven ontwikkelen.
Een kwalificatiestructuur voor het onderwijs
49