Integrale Tekst - Onderwijsraad

van al het onderwijspersoneel worden gewaarborgd. Daarnaast kunnen kwalificatie-eisen
ook de functie hebben dat ze duidelijk herkenbaar zijn voor studenten, onderwijspersoneel,
scholen/instellingen en opleidingen. Studenten weten zo wat ze moeten
kennen en kunnen om het desbetreffende onderwijsberoep uit te kunnen oefenen. Voor
het personeel is er duidelijkheid over de wijze waarop zij hun loopbaan kunnen inrichten.
Scholen en instellingen weten wat ze van bijvoorbeeld een onderwijsassistent of een
instructeur kunnen verwachten. Een ander voordeel is dat kwalificaties en competenties
voor scholen en instellingen de betekenis kunnen hebben van een ijkpunt in de samenwerking
met opleidingen. Kwalificaties en competenties, die mede in overleg met het
scholenveld tot stand zijn gekomen, kunnen scholen in de positie brengen waarin zij
meer invloed kunnen krijgen op de programmering van de opleidingen.
Er zijn echter ook nadelen te noemen. Op dit moment ontbreekt een duidelijk overzicht
van beroepen die in het onderwijs voorkomen én een bijbehorend gemeenschappelijk
competentieoverzicht van de verschillende werkzaamheden. Om tot een dergelijk overzicht
te komen, is er veel overleg nodig met diverse betrokken actoren. Dit is erg tijdrovend.
Bovendien is niet bekend wat het eindpunt van het ontwikkelingsproces van
beroepen en functies is. Een ander nadeel is dat een gestandaardiseerde kwalificatiestructuur
belemmerend werkt ten aanzien van de mogelijkheden voor de school om het
personeel naar eigen inzicht in te zetten. In een tijd waarin de autonomie van scholen en
instellingen steeds groter wordt, is het voorschrijven van inhoudelijke competenties voor
onderwijspersoneel anders dan de leraar een beknotting van die autonomie. Bovendien
verdwijnt de prikkel voor de scholen om daadwerkelijk zelf de verantwoordelijkheid te
nemen voor de invulling van het personeels- en scholingsbeleid.
In de ontwikkelingsgerichte kwalificatiestructuur (mogelijkheid II) wordt slechts één kwalificatieniveau
vastgelegd, namelijk dat van leraar. Het vereiste basisniveau van de leraar,
dat wordt uitgedrukt in bekwaamheidseisen, bestaat uit twee opleidingsniveaus, namelijk
het bachelor- en masterniveau. De overige onderwijsfuncties die rechtstreeks verband
hebben met het primaire proces, worden in deze structuur niet vastgelegd. Ook deze
kwalificatiestructuur kent voor- en nadelen. De volgende voordelen kunnen worden
genoemd. Door niet voor alle beroepen en functies formele kwalificatie-eisen vast te
stellen, hebben scholen meer ruimte voor het voeren van een eigen personeels- en
scholingsbeleid. Een ontwikkelingsgerichte kwalificatiestructuur vergroot voorts de
mogelijkheden voor een flexibele inzet van leraren en ander onderwijspersoneel. Er zijn
immers minder formele kwalificaties. Scholen hebben op die manier de mogelijkheid hun
eigen lokale problemen op te lossen. Een ander belangrijk voordeel is dat in dit model
beter tegemoet kan worden gekomen aan de noodzaak van een andere rol van de leraar in
verband met de ontwikkelingen in en om het onderwijs. Een ontwikkelingsgerichte kwalificatiestructuur
kan verder bijdragen aan het aantrekkelijker maken van het lerarenberoep.
Een dergelijke structuur biedt, zoals al is gezegd, ruimte voor scholen om zelf keuzes te
maken ten aanzien van de inzet van het eigen personeel. Dit kan aantrekkelijk zijn voor
mensen die vanuit een lokale of regionale situatie overwegen om in het onderwijs te gaan
werken. Daarnaast kunnen scholen binnen een ontwikkelingsgerichte kwalificatiestructuur
zich makkelijker als modern werkgever profileren met een goed ontwikkeld en aantrekkelijk
personeels- en scholingsbeleid. Een ander voordeel in dit verband is ten slotte dat dit
model kan bijdragen aan de totstandkoming van een groter personeelsvolume in de
onderwijssector. Een ontwikkelingsgerichte structuur vermindert de kans op fuikwerking
in aanzienlijke mate. Dit vergroot waarschijnlijk de animo om werkzaam te zijn in de
onderwijs.
Een kwalificatiestructuur voor het onderwijs
67