Integrale Tekst - Onderwijsraad

Wil een dergelijk model op een goede manier tot ontwikkeling komen en functioneren,
dan moet volgens de raad evenwel aan een aantal voorwaarden worden voldaan. In de
eerste plaats is het van belang dat scholen en instellingen een goed personeels- en
scholingsbeleid ontwikkelen. Daarnaast moeten er op macroniveau op duidelijke momenten
kwaliteitscontroles worden ingebouwd ten aanzien van de wijze waarop scholen en
instellingen omgaan met de beslissingsvrijheid wat betreft de inzet van personeel. Is er
een onvoldoende functionerend kwaliteitszorgsysteem, dan zal de rijksoverheid haar verantwoordelijkheid
moeten nemen om de kwaliteit van al het onderwijspersoneel te
waarborgen.
In de tweede plaats moet er in dit model op even afdoende wijze als in de gestandaardiseerde
structuur sprake zijn doorstroming. Hoewel bij een ontwikkelingsgerichte kwalificatiestructuur
er minder sprake is van een samenhangend geheel van onderwijsberoepen,
ziet de raad binnen deze structuur ten aanzien van de doorstroming (verticaal of horizontaal)
voorlopig geen belemmeringen. Het bevorderen van doorstroming kan binnen een
ontwikkelingsgerichte kwalificatiestructuur op decentraal of op sectoraal niveau geregeld
worden door bijvoorbeeld een groep scholen hierover afspraken te laten maken of door
bijvoorbeeld de ‘branche’ vo of de bve-raad hierover richtlijnen te laten opstellen, waarbij
rekening wordt gehouden met evc’s van werknemers. De raad hecht eraan dat ten aanzien
van doorstroming afspraken worden gemaakt (op decentraal of sectoraal niveau) en het niet
over te laten aan individuele scholen en instellingen. Op deze manier is het civiel effect van
de behaalde diploma’s, getuigschriften en certificaten toch aanwezig. Ook onderwijsassistenten,
waarvoor binnen de ontwikkelingsgerichte kwalificatiestructuur geen formele
kwalificatie nodig is, hebben binnen deze structuur mogelijkheden tot doorstroming.
Iemand met een afgeronde mbo-opleiding kan via de bestaande weg een overstap maken
naar het (kort-)hbo en doorgroeien naar het lerarenberoep.
Met het toenemend aantal verschillende functies in het onderwijs, dient volgens de raad
in de derde plaats de structuur van de opleidingen gericht te zijn op leerroutes die op
verschillende niveaus op elkaar aansluiten. Daarom zou er sprake moeten zijn van een
opleiding met een zo breed mogelijke basis, die gericht is op het aanbrengen van zowel
algemene als specifieke competenties. Een dergelijke opleiding verzorgt niet alleen de
initiële opleiding van de leraar, maar ook de scholing en opleiding van ervaren leraren die
zich verder willen specialiseren of verbreden. Dualisering van opleidingen, waaronder
‘opleiden in de school’, past hierbij. Dit laatste punt is tevens een instrument om te
stimuleren dat meer mensen voor het lerarenberoep gaan kiezen. Voorwaarden in dit
verband zijn meer samenwerking tussen scholenveld en opleidingen en opleidingsinstituten
onderling, en onafhankelijke assessments.
Ten slotte is een belangrijke voorwaarde dat scholen en instellingen voldoende beleidsvoerend
vermogen ontwikkelen en dat concurrerende arbeidsvoorwaarden worden ontwikkeld,
omdat deze mede bijdragen aan de verbetering van de aantrekkelijkheid van het
lerarenberoep. Dit vergt voldoende financiering, zodat de onderwijssector primaire
arbeidsvoorwaarden kan creëren die kunnen concurreren met andere publieke sectoren of
de marktsector, meer keuzemogelijkheden voor werknemers in de secundaire arbeidsvoorwaarden
en een goede, aantrekkelijke en moderne werkomgeving.
Gezien de voorkeur van de raad is het noodzakelijk de invoering van een nieuwe
kwalificatiestructuur in fases te laten plaatsvinden.
Een kwalificatiestructuur voor het onderwijs
69