Integrale Tekst - Onderwijsraad

scholen de mogelijkheid de vraag (‘zo hadden we de invulling van de lerarenopleiding
graag gehad’) ten aanzien van de opleiding en scholing van personeel beter te articuleren.
Verder biedt deze structuur de mogelijkheid tot samenwerking op het uitvoeringsniveau:
studenten lopen stage op scholen, volgen een duaal opleidingstraject of verwerven
hun bekwaamheden al werkend in de school (opleiden in de school).
Meer samenhang tussen opleidingen?
Wanneer blijkt dat er sprake is van een inhoudelijke overlap tussen kwalificaties van
opleidingen voor onderwijsondersteunende werkzaamheden enerzijds en lerarenopleidingen
anderzijds, lijkt samenwerking tussen de lerarenopleiding en de opleiding voor
onderwijsassistenten, of in elk geval afstemming, aannemelijk. Een samenhangend
geheel van kwalificaties kan in dit geval positieve consequenties hebben voor de samenhang
tussen opleidingen. Het kan de doorstroom van het mbo naar het hbo vergroten.
Met name voor ambitieuze studenten is het verticale verband tussen mbo en hbo van
belang. Om meer samenhang tussen de opleidingen te realiseren, is afstemming over de
onderwijsprogramma’s en de organisatie van het onderwijs een belangrijk punt van aandacht
(zie Onderwijsraad, 2003d).
Onafhankelijk assessment
Bij een gestandaardiseerde kwalificatiestructuur moeten mensen voldoen aan de
bekwaamheden om toegang te krijgen tot het beroep. Het zal echter noodzakelijk blijven
om ruimte te bieden aan zij-instromers 28 . Lerarenopleidingen krijgen daardoor te maken
met een grotere groep mensen die vanwege de competenties die zij al bezitten (evc’s),
specifieke en op maat gesneden opleidingstrajecten nodig hebben. Om aan deze groeiende
variatie van studenten/deelnemers met hun specifieke opleidingsbehoeften tegemoet
te komen, zijn de opleidingen steeds meer gedwongen hun aanbod te flexibiliseren.
Samenvattend: een gestandaardiseerde kwalificatiestructuur vraagt om een opleidingsstelsel
dat voor iedere formeel vastgelegde kwalificatie een bijpassende opleiding ontwikkelt.
De toegang tot de meeste onderwijsgevende functies wordt geregeld via een
systeem van certificering en diplomering. Op basis van de geformuleerde bekwaamheden
voor de onderscheiden functieniveaus is samenwerking tussen scholen en opleidingen
over het opleidingsprogramma goed mogelijk. Daarnaast kan samenwerking plaatsvinden
met betrekking tot het opleidingstraject (duaal opleiden, opleiden in de school, stages).
Een samenhangend opleidingsstelsel (mbo-hbo-universiteit) ligt bij deze mogelijkheid
voor de hand. Het onafhankelijk assessment heeft bij deze kwalificatiestructuur zeker
een plaats, vanwege de groep zij-instromers. Door deze groep worden lerarenopleidingen
steeds meer gedwongen hun aanbod te flexibiliseren.
4.4.2 Opleidingsstelsel bij een ontwikkelingsgerichte
kwalificatiestructuur
Kwalificaties
In deze benadering wordt het basisniveau voor de leraar formeel vastgelegd, maar dat
van andere onderwijsgevende functies niet. Welk opleidingsstelsel past het beste bij een
dergelijk systeem? Een keuze voor deze mogelijkheid is in feite een keuze om het
bevoegd gezag van scholen veel ruimte te geven bij het invullen van het eigen
28 Mensen met een opleiding in het hoger onderwijs, die vanuit een andere sector willen overstappen naar het onderwijs, moeten
een assessment volgen. Op basis van het assessment en een geschiktheidsverklaring kunnen zij-instromers direct in het onderwijs
aan de slag. Op basis van de resultaten van het assessment wordt een opleidingsprogramma vastgesteld.
Een kwalificatiestructuur voor het onderwijs
53