RUG01-001458187_2011_0001_AC

INLEIDENDE BESCHOUWINGEN
1. Situering onderwerp en probleemstelling
De hedendaagse samenleving is onderhevig aan ingrijpende veranderingen. Globalisering 1 brengt
met zich mee dat we vandaag de dag leven in een maatschappij waarin ‘onzekerheid’ stilaan een
centraal element geworden is, en waarbij we geconfronteerd worden met steeds ‘nieuwe
dreigingen’: terrorisme, politieke radicalisering, georganiseerde criminaliteit, wetenschappelijke
en economische spionage,… Om op een gedegen proactieve wijze te kunnen inspelen op deze
dreigingen eigen aan de post-moderne samenleving en enige verbetering te brengen in de context
van onzekerheid, is een belangrijke rol weggelegd voor zowel inlichtingenwerk als diplomatie.
Immers, de idee dat er een gebrek is aan zekerheid, brengt naties en diens inwoners in een
continue sfeer van instabiliteit en twijfel die zich vertaalt in een beklemmend gevoel van
onveiligheid. Zowel objectieve- als subjectieve veiligheid vormen een belangrijke voorwaarde
voor maatschappelijke en individuele ontwikkeling en vooruitgang. Vandaar de relevantie aan
diensten en mechanismen die een respons bieden aan alles wat een bedreiging kan vormen voor
onze veiligheid.
Prof. dr. M. Cools definieert inlichtingenwerk op een veelzeggende manier: ‘Een
inlichtingenproces dat betrekking heeft op het inwinnen en verzamelen van gegevens (ruw
materiaal) afkomstig van menselijke en technische bronnen, die vervolgens geanalyseerd worden,
teneinde waarheid van onwaarheid te onderscheiden, met het oog op een steeds herhalende
verwerking ervan die uiteindelijk moet resulteren in bruikbare informatie ter voorbereiding en/of
ter ondersteuning van beslissingen.’ 2 Uiteraard gebeurt het inwinnen en verzamelen van gegevens
evenals de analyse ervan door de nationale inlichtingen- en veiligheidsdiensten van een land. In
België doet men voor het inlichtingenwerk een beroep op enerzijds de burgerlijke
1 Globalisering is een proces waarbij de hele wereld wordt verenigd in één samenleving op economisch,
technologisch, sociaal, cultureel en politiek gebied.
2 COOLS, M., en GOSSELIN, D., ‘Organisatorische aspecten van het inlichtingenwerk’ in De staatsveiligheid.
Essays over 175 jaar Veiligheid van de Staat, COOLS, M., DASSEN, K., LIBERT, R., en PONSAERS, P., (eds.),
Brussel, Politeia, 351.
11