RUG01-001458187_2011_0001_AC

§ 2.2.2 De parlementaire controle: Comité I
Anders dan in sommige landen is er in België -hoewel de medewerkers van de inlichtingen- en
veiligheidsdiensten het voorwerp uitmaken van een normale hiërarchische supervisie en aan
disciplinaire maatregelen kunnen worden onderworpen- geen sprake van een uitgebouwde
specifieke interne controle. Wel zijn er heel wat diensten die een externe controle uitoefenen op
de werking van onze inlichtingen- en veiligheidsdiensten. We kunnen hierbij bijvoorbeeld
denken aan het Vast Comité van Toezicht op de Inlichtingendiensten, het beroepsorgaan inzake
veiligheidsmachtigingen, -attesten en –adviezen, de Raad van State, maar eveneens het
Rekenhof. 112 Bovenstaande opsomming is echter niet exhaustief, en in deze masterproef zal enkel
kort aandacht besteed worden aan de externe controle gevoerd door het Comité I.
Zowel de VSE als de ADIV staan onder het respectievelijke toezicht van de voogdijministers van
Justitie en Defensie. Met de wet van 18 juli 1991 tot regeling van het toezicht op de politie- en
inlichtingendiensten kwam een bestendig Comité van toezicht op de Inlichtingen- en
veiligheidsdiensten (afgekort Comité I) tot stand, dat werd ingesteld als een controlesysteem op
de Belgische inlichtingen- en veiligheidsdiensten met het oog op het vrijwaren van de
fundamentele rechten en vrijheden van de burger, en op het bevorderen van de doelmatigheid en
coördinatie van deze diensten. 113 Dit nieuwe externe toezicht kwam niet in de plaats van de
voogdijministers, doch vult deze vorm van toezicht verder aan. 114
Het Vast Comité I als onafhankelijk parlementair toezichtorgaan kreeg als taak het onderzoeken
van de activiteiten en werkwijzen van de VSE en de ADIV, hun interne reglementen en
richtlijnen, evenals alle documenten die de handelswijze van de leden van de inlichtingendiensten
regelen. 115 Daarbij oefent ze eveneens controle uit over de werking van het
Coördinatieorgaanvoor de Dreigingsanalyse (OCAD) en over de verschillende diensten die dit
coördinatieorgaan ondersteunen. Deze controle slaat in beginsel zowel op de rechtmatigheid (i.e.
112 VAN LAETHEM, W., ‘The Belgian civil intelligence service: roles, powers, organisation and supervision’, l.c.,
62.
113 DELEPIERE, J., l.c., 225.
114 STEVENS, D., ‘De Algemene Dienst Inlichtingen en Veiligheid van de Krijgsmacht: actuele analyse’, l.c., 40-41.
115 Art. 33 Wet 18 juli 1991 tot regeling van het toezicht op politie- en inlichtingendiensten en op het
Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse, B.S., 26 juli 1991.
48