RUG01-001458187_2011_0001_AC

vormde tijdens de interviews een soort van ‘checklist’. 180 Met behulp hiervan kon snel gezien
worden of de belangrijkste onderwerpen tijdens het interview al dan niet aan bod gekomen
waren. De vragen die werden gesteld kwamen in psychologische volgorde, wat wil zeggen dat ze
door de respondenten als logisch werden ervaren. Zo werden de te behandelen thema’s
chronologisch geordend: eerst kwamen enkele algemene vragen over inlichtingen- en
veiligheidsdiensten en/of diplomatie (afhankelijk of de informant tot de inlichtingenwereld dan
wel dot de diplomatieke wereld behoorde), vervolgens kwam de relatie inlichtingen- en
veiligheidsdiensten en de diplomatieke wereld aan bod. Eveneens werd erop gelet dat eerst de
‘makkelijke/neutrale’ en pas daarna ‘de moeilijke/gevoelige’ topics aan bod kwamen, wat de
antwoordbereidheid van de respondent opmerkelijk verhoogde. 181
Op het einde van het interview werd steeds aan de respondent gevraagd of hij nog aanvullende
opmerkingen of vragen had. Ook werd vermeld dat wanneer hij later nog iets bedenkt dat
belangrijk kan zijn voor de onderzoeker hij ons steeds telefonisch of via mail kon bereiken.
Verder vertelden we duidelijk wat er met de gegevens zou gebeuren in de toekomst.
2.3.5 ‘Informed consent’ en bijkomende bemerkingen over de afname
Deontologisch gezien wordt aan het principe van ‘Informd Consent heel veel belang
gehecht. 182 ‘Informed consent’ wordt gedefinieerd als de onafhankelijk impliciet of expliciet
uitgedrukte toestemming van de respondent om deel te nemen aan een onderzoek nadat deze
goed en volledig werd ingelicht over het project. 183 Het afnemen van semi-gestructureerde diepteinterviews
met de “key informants” in sectoren zoals de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, die
gekenmerkt worden door een waas van “geheimdoenerij” rond hun concrete operationele werking
maakte ons van meet af aan heel alert bij de voorbereiding van de interviews. 184 Het spreekt
180 BAARDA, D., DE GOEDE, M., KALMIJN, M., Basisboek enquêteren en gestructureerd interviewen, Houten,
Educatieve partners, 2000, 18.
181 BAARDA, D., DE GOEDE, M, en THEUNISSEN, J., o.c.,250-255.
182 ISRAEL, M., (2004) ‘Ethics and the governance of criminological research in Australia: a report for the New
South Wales Bureau of Crime Statistics and Research’ [WWW]. NSW Bureau of Crime Statistics and Research:
http://www.lawlink.nsw.gov.au/lawlink/bocsar/ll_bocsar.nsf/vwFiles/R55.pdf/$file/R55.pdf [20/07/2010]
183 HART, H., BOEIJE, H., HOX, J., ‘Introductie: wetenschap als communicatieproces’ in Onderzoeksmethoden, ’T
HART, H., BOEIJE, H., HOX, J., (eds.), Amsterdam, Boom, 49-50.
184 Voorbeelden van vroeger onderzoek rapporteerde reeds een terughoudendheid in deze sector om openlijk over de
werkzaamheden te praten (zie bijvoorbeeld VAN ALTERT en TEMMERMAN).
74