RUG01-001458187_2011_0001_AC

§2. Actoren in het Belgische inlichtingenlandschap
De taak van de nationale inlichtingen- en veiligheidsdiensten bestaat erin de bedreigingen die de
natie in gevaar kunnen brengen te bestuderen en analyseren. Ze zijn bovendien verantwoordelijk
om overheden te waarschuwen wanneer dreigingen zich manifesteren of zullen manifesteren in
de toekomst, zodat men hierop tijdig kan inspelen en maatregelen getroffen kunnen worden.
Aangezien deze masterproef rond de relatie tussen inlichtingen- en veiligheidsdiensten en de
diplomatieke wereld een verkennend onderzoek wenst te voeren naar de Belgische situatie,
worden hieronder de actoren die het Belgische inlichtingenlandschap kenmerken weergegeven en
hun historiek, wetgevend kader en structuur summier besproken. Hoewel er in België heel wat
overheidsdiensten zich inlaten met inlichtingentaken -zoals de politiediensten en de douane- 63
zullen hier enkel de VSE en de ADIV worden uiteengezet, evenals de parlementaire controle en
het politieke gezag waaraan zij onderhevig zijn.
§ 2.1 De Belgische inlichtingen- en veiligheidsdiensten
§2.1.1 De Staatsveiligheid
a. Historiek van de burgerlijke inlichtingendienst
De historiek van de Belgische burgerlijke inlichtingendienst, laat zich in het algemeen kenmerken
door twee eigenschappen. Enerzijds is er de continue verhuistocht doorheen de tijd van
ministerieel departement naar departement, anderzijds is er de lange afwezigheid van een
wettelijk georganiseerd kader. 64
De Staatsveiligheid (VSE) kan zonder twijfel worden beschouwd als de oudste publieke
instelling waarover ons land beschikt. Op 15 oktober 1830, slechts enkele dagen na de uitroeping
63 Geen van deze diensten is echter in staat zelf inlichtingen in te winnen. Ze kunnen louter een beroep doen op de
informatie en inlichtingen die hen worden aangeleverd.
64 Voor de paragrafen die de historiek van de VSE beschrijven zijn we schatplichtig aan het zeer volledige werk van:
LIBERT, R., ‘De geschiedenis van 175 jaar Veiligheid van de Staat’ in De Staatsveiligheid: Essays over 175 jaar
Veiligheid van de Staat, COOLS, M., DASSEN, K., LIBERT, R., en PONSAERS, P., (eds.), Brussel, Politeia, 2005,
23-47.
31