SAMENSTURING IN DE MAATSCHAPPELIJkE OPVANG

CompetentiesEén van de doelstellingen van de Wmo-werkplaats is om te komen tot een beschrijvingvan competenties van sociale professionals in de Wmo en deze competenties te vertalennaar onderwijsontwikkeling. Zowel het hoofdstuk over de kanteling van cliëntenals het hoofdstuk over de kanteling van professionals zal afgesloten worden met eenbespreking van de kwaliteitskenmerken van MOVISIE aan de hand van de bijdragen enonze eigen resultaten, om zo een nieuwe impuls te geven aan de verdere ontwikkelingvan de competentiematrix. In hoofdstuk vijf wordt specifiek ingegaan op de consequentiesvoor onderzoekers en docenten. Voor de beschrijving van de competenties wordtgebruik gemaakt van een kapstok. In het kader van het project Beter in Meedoen heeftMOVISIE de handreiking Professioneel Ondersteunen gepubliceerd 25 . In deze handreikingworden vijf kwaliteitscategorieën gedefinieerd waaraan professionals moeten voldoen,die in het kader van de Wmo invulling geven aan samenwerking tussen formele en informelezorg en aan zelfregie van burgers in een kwetsbare positie. Deze 5 categorieënbetreffen: “respectvol bejegenen; eigen regie versterken; integraal benaderen; ontwikkelingsgerichtondersteunen en resultaatsgericht ondersteunen.”Deze kwaliteitskenmerken bieden een leidraad om de verhouding tussen professionalsen bewoners te analyseren. Van deze vijf zijn de categorieën “Eigen regie versterkenen Ontwikkelingsgericht ondersteunen” extra van belang. Deze sluiten ook aan bij derode draad van dit boek, volgen of steunen. Daarmee is niet gezegd dat de andere kwaliteitskenmerkenniet van belang zijn, ze zullen door het boek heen aangehaald worden.Wanneer te handelen? En wat betekent het om actief op je handen te zitten? Omdat hetin dit boek ook specifiek gaat over cliënten die de regie over hun leven hernemen, zalbeschreven worden welke competenties 26 zij nodig hebben om dit te doen.Naast de competenties zoals beschreven door MOVISIE wordt in deze publicatieregelmatig verwezen naar de “presentiebenadering.” Dit is “een praktijk waarbij de zorggeverzich aandachtig en toegewijd op de ander betrekt, zo leert zien wat er bij die anderop het spel staat – van verlangens tot angst – en die in aansluiting dáárbij gaat begrijpenwat er in de desbetreffende situatie gedaan zou kunnen worden en wie hij/zij daarbijvoor de ander kan zijn. Wat gedaan kan worden, wordt dan ook gedaan. Een maniervan doen, die slechts verwezenlijkt kan worden met gevoel voor subtiliteit, vakmanschap,met praktische wijsheid en liefdevolle trouw.” 27 In een aantal van de bijdragen,bijvoorbeeld over het Catharijnehuis en de NuNN, wordt deze benadering beschreven alscruciaal voor het werken met burgers in een kwetsbare positie. Presentie is niet passiefergens toevallig zijn, maar actief aanwezig zijn. Judith Wolf waarschuwt dat de presen-25 Paul Vlaar & Corrie van Dam, 2009; Corrie van Dam & Paul Vlaar 201026 Hoewel vaardigheden een beter begrip lijkt, zullen ook voor de bewoners het woord competentie gebruiken.Competentie is meer dan een cocktail van kennis, houding en vaardigheden. Het is een vermogen omadequaat te handelen, wat samenspel tussen vier vaardigheden vereist: 1. uitdrukking kunnen geven aanje bedoelingen; 2. het juiste te doen in een bepaalde situatie; 3. het juiste moment te benutten; 4. omstandighedente creëren die het mogelijk maken het juiste goed te doen.27 Van www.presentie.nl, zie ook Andries Baart, 200418 Samensturing in de maatschappelijke opvang