SAMENSTURING IN DE MAATSCHAPPELIJkE OPVANG

Hoofdstuk 2Leven en werken in een groep en een groepsvoorzieningVoor dat we ingaan op de kanteling van cliënten en professionals, is het eerst nodig omde invloed van het leven en werken in een groep te beschrijven. In de inleiding beschrevenwij al dat het werken in een residentiële setting weinig onderbouwd is. De literatuurover het werken met groepen, is vooral gericht op groepsdynamica en groepsprocessen,en algemene organisatiekennis over het werken in een instituut. Maar een samenhangendebenadering van het werken in een residentiële omgeving ontbreekt. Het groepsaspectwordt verwaarloosd in literatuur over hulpverlening in een residentiële setting, hetwordt gezien als gegeven. Het dagelijks leven wordt niet als onderdeel van de behandelingof ondersteuning gezien. Er is zelden aandacht voor de rol die cliënten voor elkaarkunnen spelen. 38 Daarmee wordt een grote bron van herstelkracht gemist.In dit hoofdstuk wordt hier wel expliciet op ingegaan, in drie delen. In het eerste deelbespreken we de gevolgen van het werken en leven in een residentiële omgeving. In hettweede deel kijken we naar het groepsproces en conflicten. In het derde en laatste deelbeschrijven we op welke wijze op basis van de eerste twee delen door bewoners en professionalsvorm gegeven kan worden aan samensturing en samenredzaamheid, daarmeede ongebruikte kracht van de groep benuttend. Daarbij hoort de vraag hoe groepswerkersde onderlinge verbondenheid en het uitwisselen van ervaringen tussen cliëntenkunnen stimuleren. Hoe zorg je ervoor dat bewoners op elkaars leefwereld aansluiten?Minke Dijkstra e.a. geven in hun bijdrage een voorbeeld van samenredzaamheid:de Peer Driven Intervention (PDI), ofwel de methode waarmee lotgenoten gestimuleerdworden om elkaar te helpen. In een bijdrage van de Wmo-werkplaats uit Groningenbeschrijft Geertjan Emmens hoe in Campus Diep jongeren proberen hun leven weerop de rails te krijgen op het gebied van wonen, leren en werken. Daarbij gaat hij in opthema’s als regie, steunbronnen en huisregels. René Mol beschrijft hoe in Het Catharijnehuis,een dagopvang voor dak- en thuislozen, gewerkt wordt met de presentiebenadering.Samenleven en werkenOn the characteristics of total institutions van Erving Goffman is een veel gebruikte publicatieals het gaat om hulpverlening in een residentiële instelling. Dit essay gaat over deinvloed van instituten op medewerkers en (vooral) cliënten. 39 Goffman beschrijft institutenvoor residentiële zorg als hybride, ergens tussen een gemeenschap en een bureaucratischeorganisatie in. Cliënten wonen er in gemeenschappen waarin grote delen vanhet dagelijkse leven volgens regels georganiseerd zijn, hoe laat ontbijten, hoe laat naarbuiten, naar binnen, naar bed, etc.38 Olga Houweling- Meijsers & Kees Visser, 198839 196138 Samensturing in de maatschappelijke opvang