SAMENSTURING IN DE MAATSCHAPPELIJkE OPVANG

Op dit moment wordt Trimbos onderzoek gedaan naar het verder ontwikkelen vanzelfbeheer, bij JES, NuNN (zie ook de bijdragen daarover) en Nachtopvang in Zelfbeheer(NOIZ) in Utrecht. Dit onderzoek bouwt voort op de eerdere onderzoeken. 35De betekenis van zelfbeheerHet doel van het project is om zoveel mogelijk onbehuisden aan een eigen woning tehelpen. Dit doel, zo geformuleerd in het oorspronkelijke projectplan, is duidelijk. Zoalsal blijkt uit de twee vorige bijdragen, de invulling van zelfbeheer blijkt een bron van veeldiscussie.Sommigen willen het zo zuiver mogelijk, om inmenging en verdrukking van buitente voorkomen. Anderen stellen: “is zelfbeheer een doel of is zelfbeheer een middel?”,waarbij zelfbeheer dient als middel om versterking en herstel te stimuleren. De spanningtussen het ideaal van volledig zelfbeheer en de kwetsbare positie waarin de bewonersvan JES zich soms bevinden is een mooi voorbeeld van de spanning die als rodedraad door deze publicatie loopt. We zullen ook zien dat als de dialoog wegvalt, er frictiesontstaan.De kanteling van bewonersBij JES worden cliënten bewoners. Er wordt regelmatig gediscussieerd over de huisregelsen ze worden aangepast wanneer dat nodig is. Er zijn ten tijde van het onderzoek geenwoonbegeleiders en de meeste bewoners werken aan het verbeteren van hun leven endat van anderen. De voornaamste spanningen zitten in het opstellen en handhaven vanregels en het maken van beslissingen in het algemeen als groep en de verhouding totprofessionals en organisaties. Daarbij worden ze geconfronteerd met elkaars kwetsbaarhedenen de moeite die het kost om elkaar te stimuleren en te motiveren, als individuelebewoner en als groep.Eén van de belangrijkste standpunten van JES is dat niet iedereen in JES kan wonenen dat is ook gebleken uit het onderzoek. Omdat JES (voormalig) onbehuisden wil voorbereidenop een zelfstandig leven, stelt ze voorwaarden aan haar bewoners. Ze moetenzelfvoorzienend zijn (dat wil zeggen, niet ernstig zorgbehoevend). Ook (ernstige) psychiatrischeen/of verslavingsproblematiek is niet toegestaan. Nederlands spreken is noodzakelijk.Het belangrijkste is dat ze gemotiveerd zijn om hun vaardigheden te ontwikkelenen bij te dragen aan het project en de groep.JES heeft de ambitie mensen te helpen bij het (weer) zelfstandig gaan wonen, doorhet helpen bij het vinden van een woning, maar ook door bij te dragen aan het procesvan onbehuisde naar behuisde. Ondertussen is duidelijk dat het (langdurig) onbehuisdzijn wel heeft geleid tot kwetsuren, bovenop eerder bestaande kwetsuren die bij hebbengedragen aan het onbehuisd worden. Uit het onderzoek komt duidelijk naar voren dat35 Zie www.trimbos.nl/nieuws/trimbos-nieuws/start-onderzoek-zelfbeheerde-daklozenopvang voor meer informatieover het onderzoek.