SAMENSTURING IN DE MAATSCHAPPELIJkE OPVANG

gen. Maar ook niet waar kracht zit en welke onvoorziene moed er in iemand schuilt. Hetis dan ook niet te voorspellen welke strategieën een cliënt weet te ontwikkelen om eenvoor die persoon zinvol bestaan op te bouwen. Of hoe iemand als mens autonomie weette vergaren. Herstelprocessen zijn net zo uniek als de mensen die pogen te herstellen.Dit houdt ook in dat de manier waarop iemand het best ondersteund kan worden niet inéén enkele methodiek past. Immers wat voor de één geldt, geldt niet voor een ander. Uitde ervaringsverhalen van cliënten is veel op te maken; zij doen een ogenschijnlijk simpelappèl op hun hulpverlener: “Luister! Niet direct met oplossingen klaar staan maargewoon luisteren naar mijn verhaal. Ik vind mijn eigen oplossingen wel.”Ik wist wat ik had en wist niet wat ik zou krijgen wanneer ik zou gaan bewegen.Herstellen was voor mij eng, vol risico’s en een sprong in het onbekende. Ik had danook heel veel tijd nodig om verleid te worden om eerste voorzichtige stapjes te zetten.Toen ik mijn eerste stappen ging zetten op mijn lange weg van herstellen, raakte mijnomgeving van slag. Iedereen had zich na jaren van machteloosheid eindelijk neergelegdbij mijn lot. Nu begon ik ineens ontevreden te worden over mijn bestaan: is dit alles?Boos over hetgeen mij overkomen was en kritisch op de geboden behandeling. Zelf hadik nog geen alternatieven, maar mijn houding veranderde. Dit was moeilijk voor familie,huisgenoten en hulpverleners. Ik heb heel wat eigenwijsheid nodig gehad om mijn eigenweg te vinden en te blijven staan voor mijn eigen oplossingen.TerughoudendheidMijn hulpverleners voelden zich vaak machteloos omdat ik zo leed aan het leven. Zijdeden hun best, maar durfden niet wat meer te volgen en te wachten tot ik zelf zougaan bewegen. Ontneem als hulpverlener niet de autonomie! Dit gevaar ligt op de loerwanneer het lijden van de ander groot is, net als de behoefte om te redden en te helpen.Natuurlijk zijn er situaties waar de maatschappij haar zorgplicht heeft, maar onderzoekhoe dit kan op een respectvolle manier met behoud van autonomie van de cliënt. Wanneerje toch moet ingrijpen, beperk dit dan zo veel als mogelijk. De hulpvrager is eigenaarvan zijn of haar leven en herstelproces. Als hulpverlener mag je meekijken, adviesgeven en professionele kennis inzetten. Doe dit op een terughoudende manier. Maakgebruik van de kennis en kunde die aanwezig is bij de cliënt zelf.Niet gaan mee lijden en toch kunnen zijn daar waar die ander is, dat vraagt van dehulpverlener dat hij deze spanning kan verdragen. Ook het begeleiden van herstelpogingenvraagt verdragen van spanning. Gaat het hem of haar lukken? Zijn het niet erg hooggegrepen doelen? Gaat het wel goed? Het duurt wel lang voordat hij zijn volgende stapmaakt. Dit hadden we toch niet afgesproken? Herstellen is een onzeker en taai proces.Het gaat gepaard met vallen en opstaan. Er zijn perioden van succes en van verlies. Hetverloop is onvoorspelbaar net als de rol die de hulpverlener mag spelen. Misschien is dierol wel kleiner dan verwacht of gewenst. Het vraagt van hulpverleners een constantereflectie op het eigen handelen. Een open communicatie met cliënten waarin het eigenhandelen een discussiepunt is. Vanuit gelijkwaardigheid en vertrouwen een wederkerigeSamensturing in de maatschappelijke opvang 79