Hoofdstuk 4De kanteling van professionalsVraaggestuurd werken is een belangrijk doel binnen sociaal beleid en sociaal werk. Toch,zo blijkt uit de vorige hoofdstukken, staat het gemak waarmee het uitgesproken wordtniet in verhouding tot de complexe uitvoering ervan. Sociale professionals moeten enwillen de “eigen regie versterken, integraal benaderen, ontwikkelingsgericht ondersteunen,resultaatgericht ondersteunen en respectvol bejegenen”. 110 Dat doen zij in samenwerkingmet en soms in opdracht van (groepen) cliënten, binnen het krachtenveld vande mogelijkheden en beperkingen van hun organisaties en op basis van hun professioneleethiek. In de praktijk leidt dit tot een worsteling. De traditionele dilemma’s diesociale professionals hebben blijven actueel als het gaat om thema’s als aanwezig zijnzonder op te dringen, ondersteunen zonder over te nemen en eigen kracht stimulerenzonder verwaarlozen. In verschillende bijdragen zien we deze worsteling terug. Hieroverzijn uitgebreide theoretische en ethische verhandelingen te houden en gehouden. 111 Deauteurs van Bind-Kracht bijvoorbeeld stellen dat de hulpverlener een “rolcombinatie” 112moet zoeken die hem/haar past in de relatie tot de cliënt. Macht in de relatie wordt daarbinnenbesproken en functioneel gemaakt. Inhoudelijke ongelijkheid binnen de relatie isacceptabel, zolang de relationele gelijkheid maar gewaarborgd is. Richard Sennett 113 geeftaan hoe lastig dat is. Volgens hem is wederzijds respect dé ingang om met ongelijkheidom te gaan, maar hoe realiseer je dat en hoe houd je het in stand? Wij richten ons vooralop het agogische deel: welk handelen draagt het meest bij aan het herstel?Eerst gaan wij in op de professionaliteit van sociale professionals in het algemeen endie van groepswerkers specifiek. Daarna gaan we meer inhoudelijk in op de handelingsruimtevan professionals, aspecten van onderlinge steun en integraal werken. Verderwordt aandacht besteed aan de rol van ervaringswerkers. Dit hoofdstuk wordt afgeslotenmet een beschrijving van de competenties van professionals. Aansluitend beschrijftFerdinand van de Velde in zijn bijdrage hoe hij in het Instroomhuis samensturing stimuleertaan de hand van drie principes: “de cliënt centraal stellen, samenwerken, en de cliëntinvloed geven.” Rokus Loopik schetst in zijn bijdrage “Housing first is a loving thing”het trauma van dakloosheid en de “love” die je als professional voor je cliënten moethebben. Op grond van een dubbelinterview met Wessel de Vries en Boudewijn Leendersworden tenslotte de uitgangspunten en bevindingen bij Discus, een project vergelijkbaarmet Housing First, beschreven.De professionaliteit van sociaal werkersDe professionaliteit van sociaal werkers is onderwerp van veel discussie. Sociaal werkis gericht op verschillende leefgebieden, werkend in de wisselwerking tussen het indi-110 Dit zijn de eerder genoemde kwaliteitskenmerken van Movisie111 Zie bijvoorbeeld Evelien Tonkens, 2008 voor een recent overzicht112 Koen Vansevenant, Kristel Driessens & Tine Van Regenmortel, 2008, pp. 20113 2003, pp. 2184 Samensturing in de maatschappelijke opvang
vidu en zijn omgeving en op de grensgebieden tussen verschillende organisaties enopdrachtgevers. Een stevig eigen moreel handelingskader ontbreekt. Hierdoor is socialeprofessionaliteit vatbaar voor bureaucratie en marktwerking en andere normatievedruk van buiten. 114 Lia van Doorn pleit daarom voor “moresprudentie” 115 , een collectievan terugkerende morele dilemma’s en daarbij mogelijke suggesties voor reacties opdeze dilemma’s. Anderen pleiten voor “dialogisch moraliseren” 116 , waarbij professionalsen cliënten hun morele overtuigingen bediscussiëren, om tot gedeelde oplossingen tekomen.Erving Goffman en Gabriel van der Brink, Thijs Jansen & Jos Kole 117 wijzen er op datde manier waarop het werk van sociale professionals is georganiseerd niet overeenkomtmet het beeld dat naar buiten toe gecreëerd wordt. Vaak worden professionals onvoldoendevoorzien in basisvoorwaarden voor professioneel werken. Jansen, van den Brink& Kole wijzen er verder op dat het gebrek aan een adequate beroepsorganisatie ervoorzorgt dat de professionals geen forum hebben om hun bezwaar te uiten. Overigens heeftMaatwerk, het vakblad voor maatschappelijk werkers, wel onlangs een themanummeraan professionele ongehoorzaamheid besteed. 118Sterke professionaliteit wordt vaak gezien als paternalistische professionaliteit,waarbij de alwetende professional het wel even komt vertellen, daarmee het cliëntperspectiefnegerend. Zoals wij eerder al beschreven in het tweede hoofdstuk en hieronderzullen uitwerken, is juist een sterke professionaliteit nodig om het cliëntperspectief teversterken. Of zoals Evelien Tonkens het stelt: “mondige burgers hebben recht op mondigeprofessionals”. 119 Je kan tenslotte invloed pas delen als je die zelf hebt.Professionaliteit en handelingskader van groepswerkersTot 1991 bestond er een HBO-opleiding Inrichtingswerk. Deze opleiding is dat jaar opgegaanin de opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening, die zich parallel aan de deïnstitutionaliseringsteeds meer is gaan richten op (semi-) zelfstandig wonende cliënten.Er is nu geen HBO-opleiding meer die specifiek opleidt tot groepswerker. In de praktijkzijn de meeste groepswerkers MBO’ers, met de opleiding Sociaal Pedagogisch Werk, ofin ieder geval op dat niveau aangesteld.De laatste twintig, dertig jaar is de focus vooral op het individu komen te liggen,zoals te zien is in de gebruikte methodieken in de maatschappelijke opvang. Paradoxaalgenoeg is daardoor de situatie ontstaan dat groepswerkers steeds minder handvattenhebben om om te gaan met het groepsaspect en daar dus steeds meer aandacht aanmoeten besteden, ten koste van het individu, zoals uitgebreid beschreven in hoofdstuk 2.pHet in ere herstellen van dit groepsaspect, in beleid, praktijk, onderzoek en onderwijs is114 Evelien Tonkens, 2008; WRR, 2004115 Lia van Doorn, 2009116 Evelien Tonkens, 2006, pp. 19117 Respectievelijk in 1961, 2008 en 2009118 Maatwerk 2011, Aflevering 3119 2008, pp. 239Samensturing in de maatschappelijke opvang 85
- Page 1 and 2:
Samensturing in demaatschappelijke
- Page 3 and 4:
Samensturing in demaatschappelijke
- Page 5 and 6:
VoorwoordIn de titel van dit boek s
- Page 7 and 8:
ppHoofdstuk 3: De kanteling van cli
- Page 10 and 11:
InleidingCliënten moeten regie voe
- Page 12:
vinden. Deze wijziging van inzicht
- Page 15 and 16:
deze week wel genoeg bier gedronken
- Page 17 and 18:
tenondersteuners fungeren als verbi
- Page 19 and 20:
De participatieladderParticipatie v
- Page 21 and 22:
tiebenadering het risico herbergt t
- Page 23 and 24:
Actief op je handen zitten: doen do
- Page 25 and 26:
nog steeds heel moeilijk om me er e
- Page 27 and 28:
je nooit hebt kunnen denken dat ze
- Page 29 and 30:
Over de drempel - Adri PalsNiet mee
- Page 31 and 32:
en van zijn positie had gedaan, dus
- Page 33 and 34:
−−Gesubsidieerd door de gemeent
- Page 35 and 36: Op dit moment wordt Trimbos onderzo
- Page 37 and 38: de toegang tot organisaties is bepe
- Page 39 and 40: gebrek aan privacy in JES maakt dat
- Page 41 and 42: Kenmerkend is dat instituten naar b
- Page 43 and 44: afwijkend gedrag en op datgene wat
- Page 45 and 46: eïnvloed worden op het niveau van
- Page 47 and 48: jij kan zo goed eten koken, kan je
- Page 49 and 50: niet alleen henzelf helpen, maar oo
- Page 51 and 52: Samen je leven op de rails krijgen.
- Page 53 and 54: eperkt voor in het overzicht. Slech
- Page 55 and 56: sporen van steun aan de jongeren zi
- Page 57 and 58: In 1999 wees het Catharijnehuis in
- Page 59 and 60: Ontwikkeling en samenwerkingNaast f
- Page 62 and 63: Hoofdstuk 3De kanteling van cliënt
- Page 64 and 65: wensbanden en, in de ogen van de da
- Page 66 and 67: gebruiken van iemand anders. Door s
- Page 68 and 69: De NuNN, opvang in zelfbeheer - Kar
- Page 70 and 71: vanuit betrokkenheid. Vanuit die pr
- Page 72 and 73: −−−−Zelfstandig werkenAnder
- Page 74 and 75: zelfbeheer. De rollen zijn in hoge
- Page 76 and 77: tussen het persoonlijke en het func
- Page 78 and 79: geformuleerd, bijvoorbeeld werk zoe
- Page 80 and 81: iets voelde en al helemaal geen lev
- Page 82 and 83: elatie proberen op te bouwen dient
- Page 84: ervaringsdeskundigheid inhoudt en w
- Page 89 and 90: Duidelijke afspraken over wie zich
- Page 91 and 92: Eerder beschreven we al dat het voo
- Page 93 and 94: egie versterken” zijn dat: uitgaa
- Page 96 and 97: Cliënt Centraal - Ferdinand van de
- Page 98 and 99: Er zijn overheden en verzekeraars d
- Page 100 and 101: Tot slotIn gesprek gaan met de cli
- Page 102 and 103: werken. Om ze de kunst af te kijken
- Page 104 and 105: Een zelfde benadering spreekt uit h
- Page 106 and 107: leving omwille van adequate redenen
- Page 108 and 109: woningen aan de zelfde doelgroep di
- Page 110 and 111: De bewoner is cliënt van het hele
- Page 112 and 113: Hoofdstuk 5De kanteling van onderzo
- Page 114 and 115: Het praktijkdeel van het onderzoek
- Page 116 and 117: Paul Gendreau, Claire Goggin en Pau
- Page 118: ook zij dat het samen onderzoek doe
- Page 121 and 122: we dit onderzoek en de rol daarbij
- Page 123 and 124: Meerwaarde voor de medeonderzoekers
- Page 125 and 126: kwaliteit van het onderzoek. De ond
- Page 127 and 128: Tot besluitDe werkwijze in Combatin
- Page 129 and 130: Inhoud masterclassBij het ontwerp o
- Page 131 and 132: Enige bijzondere uitvloeisels van d
- Page 134 and 135: Hoofdstuk 6Samensturing, samenvatti
- Page 136 and 137:
ken. Ook belangrijk is kennis over
- Page 138:
ConclusieSamensturing is een veelom
- Page 142 and 143:
Over de auteursMax A. Huber is juni
- Page 144 and 145:
Matthijs Verbeek volgde de opleidin
- Page 146 and 147:
BibliografieBijdragenMax Huber & Ti
- Page 148 and 149:
ppBerg, N. van de, Buster M. & Wiff
- Page 150 and 151:
Family Group Conferencing For Homel
- Page 152:
Websitesppwww.eigen-kracht.nlppwww.