Cumhuriyetimizin 100. Yılına Doğru Üniversite ... - Türk Eğitim-Sen

Cumhuruiyetimizin 100. Yılına Doğru Üniversite Vizyonumuzkonseyi tarafından seçilmektedir. İskoçya’daki Glasgow Üniversitesinde iserektör, öğrenciler tarafından seçilmektedir. İngiltere’de bazı üniversitelerdeRektörü belirlemek için her birim kendi içinde seçiciler kurulu adayınıbelirtmektedir. Adaylar fakültelerde seçimle belirlenmektedir. Seçicilerkuruluda seçimin şeklini ve niteliklerini belirleyerek üniversiteyi seçimehazırlamaktadır. Fransa’da rektör, öğretim üyeleri, öğrenci ve idari personeltemsilcilerinin oluşturduğu konseyde seçilir ve Milli Eğitim Bakanıncaatanır. Kısacası, belli bir saygınlığı olan üniversitelerin yönetiminde şu veyabu yolla bir seçim mekanizması belirleyici olmaktadır. Almanya üniversiteleriise tümüyle kurum içi karar alma sürecinin işlediği bir yapı arz eder.Almanya’da rektörler fakültelerdeki akademisyenler tarafından (bazılarındaakademik olmayan personel ve öğrenciler de yer almaktadır) seçilirler. Buişleyiş “akademik öz yönetimin” bir ifadesi olarak görülür. Amerikan kamuüniversitelerinde de seçim esastır. ABD’de seçim bir yıl önceden bir aramasüreci yaşanmaktadır. Öğrenci, çalışan ve kentin önde gelen kişileri de sürecekatılabilmektedir. Amerikan kamu üniversitelerinin mütevelli heyetleri,birçok durumda seçimle oluşur ve bu heyet fakülte ve öğrencileri ile kamuüniversitelerinin kurumsal özerkliklerinin istihkâm mevzii olarak görülür.Rektörler, üniversitenin en yetkin, bilimsel ve felsefi düşünme ağırlığıolan, erkini ispatlamış kişiler olarak bilinir ya da öyle olması beklenir.Gelişmiş üniversite rektörlerinin görevi ülkeden ülkeye bazı değişiklikleriçermekle beraber daha çok araştırmaları koordine etmek, eğitimin niteliklive sağlıklı yürütülmesi yanında genel denetim yapmak şeklindedir veüst yönetimlere hesap vermekle yükümlüdür. Rektör daha çok üniversiteyeproje, akademik kadro ve mali kaynak bulmakla ilgilenir. Üniversitesinindışarıda nasıl temsil edileceğini belirler; öğretim birimlerinin ve üyelerininbütçe ve maaşlarını dağıtmak ve bilimsel gelişmeleri izlemek de rektörüngörevleridir. Rektörün en büyük görevi, üniversitede bilimin yapılması içinüniversite özerkliğini bilim adamlarının özgürlüğünü savunmaktır. Demokratikbir yönetim modelinde fakülte organlarına da bilimsel verimlilikilkelerine göre yetki ve sorumluluk sağlanması gerekir. Özerk kurul yapılarıtam oluşursa; rektöre fazla iş düşmez ve rektörlük birer eşgüdüm makamınadönüşür. Üniversite rektörü herkesten önce hukukun üstünlüğüne inanan,üniversitelik bilinci gelişmiş, bilimsel erkini ispatlamış, insanlara hakve özgürlüklerine saygılı, hiçbir konuda ayrımcılık yapmayan, herkese eşituzaklıkta durabilen, demokrat, hoşgörülü, eleştiriye katlanabilen, esnek vesaydam, sözüne güvenilir, olaylar karşısında karalı tutum sergileyen bir kişiolmalıdır. Rektör giydiği beyaz binişin ağırlığına yakışır ölçüde açık, saydam,adaletli, engin bilgisi ve görgüsü ile bilim ortamına yakışır bir ağırlıkkazandırmalıdır.323