YAġ MEYVE VE SEBZE PAZARLAMA MERKEZLERĠ - Tarımsal ...

Açık toptan satıĢ merkezleri: YaĢ meyve ve sebzenin kayıt altına alınmadan ticaretinin yapıldığıpazarlar, açık toptan satıĢ merkezleri olarak adlandırılmaktadır. Bu merkezlerde hallere herhangi birbildirimde bulunmaksızın üretici ya da simsarlar tarafından yaĢ meyve ve sebze ticareti yapılmaktadır.Hal Yasası düĢünüldüğünde, belediyelerin bu pazarlara tolerans göstermesi düĢündürücüdür. Birtaraftan, yaĢ meyve ve sebze ticaretinin iyileĢtirilmesi istenirken, diğer taraftan kayıt dıĢı ticarete deprim verilmesi kabul edilemez bir gerçektir.Semt pazarları: Semt pazarları ulaĢım kolaylığı ve yakınlığı, ürünlerin tazeliği ve pazarlık avantajıgibi nedenlerle tüketici açısından önemini korumaktadır. Nitekim Gül ve ark. (2008) tarafındanAdana’da yapılan çalıĢmada, tüketicilerin yaĢ meyve ve sebze alımında çoğunlukla semt pazarlarındanhaftalık alımı tercih ettikleri; Albayrak’ın Ankara’da (2000) yaptığı araĢtırmada ise, incelenentüketicilerin %51’inin sadece semt pazarlarından alım yaptıkları belirlenmiĢtir.YaĢ Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi ve Toptancı Halleri Hakkında Kanun HükmündeKararname’de (4128 ve 4367 sayılı Kanunlarla yapılan DeğiĢiklikler ile 5652 Sayılı Kanunla YapılanDeğiĢiklikler dahil) yaĢ sebze ve meyvenin üretici olmayanlar tarafından perakende satıĢının yapıldığıve belediyeler tarafından kurulan yerler semt pazarı olarak tanımlamaktadır. Belediyeler, semtpazarlarında ürünlerin sağlık kurallarına uygun olarak satıĢa sunulmasını sağlayıcı satıĢ yeri, çevre vealt yapı gibi düzenlemeleri yapmakla ve tüketicinin korunmasına yönelik tedbirleri almaklagörevlidirler.YaĢ meyve ve sebzede pazarlama kanalının uzaması pazarlama marjının yükselmesine nedenolmaktadır. Nitekim, masraflar ve karı kapsayan marj, her aĢamada tüketicinin ödediği fiyatınartmasına yol açmaktadır. Nitekim 2008 yılı Ekim Ayı verilerine göre, bazı yaĢ meyve ve sebzelerdeüretici-hal fiyat farkları %36-%91, üretici-pazar fiyat farkları % 82-%268, üretici-market fiyat farkları% 204-%456 arasında değiĢmiĢtir (Çizelge 8; ġekil 13).Çizelge 8. SeçilmiĢ Ürünlerde Üretici, Hal, Pazar ve Market Fiyatları (TL/Kg) (Anonim,2008d)ÜrünlerÜreticiFiyatıHalFiyatıPazarFiyatıMarketFiyatıHalveÜreticiFiyatFarkı(%)PazarveÜreticiFiyatFarkı(%)MarketveÜreticiFiyatFarkı(%)ÜreticiFiyatınınMarketFiyatındakiPayı(%)Domates 0,50 0,90 1,47 2,36 80,00 194,00 372,00 21,20Salatalık 0,34 0,63 1,25 1,89 85,29 267,65 455,88 18,00Sivri Biber 0,58 1,04 1,73 2,50 79,31 198,28 331,03 23,20YeĢil Fasulye 0,90 1,24 2,13 3,12 37,78 136,67 246,67 28,80Patlıcan 0,50 0,87 1,38 2,21 74,00 176,00 342,00 22,60Havuç 0,43 0,78 1,14 1,50 81,40 165,12 248,84 28,70Soğan 0,18 0,32 0,50 0,66 77,78 177,78 266,67 27,30Patates 0,26 0,48 0,75 0,96 84,62 188,46 269,23 27,10Kavun 0,29 0,43 0,61 1,09 48,28 110,34 275,86 26,60Mandarina 0,50 0,85 1,58 2,24 70,00 216,00 348,00 22,30Limon 1,00 1,80 3,10 4,03 80,00 210,00 303,00 24,80Elma 0,60 1,15 1,50 2,68 91,67 150,00 346,67 22,40Armut 1,17 1,59 2,13 3,56 35,90 82,05 204,27 32,90Fındık (Ġç) 4,60 - 14,50 18,95 - 215,22 311,96 24,30Not: Veriler Ankara, Ġzmir, Ġstanbul, Mersin illerinden derlenen ortalama fiyatlardır. Fındık fiyatı serbest piyasafiyatıdır.19