YAġ MEYVE VE SEBZE PAZARLAMA MERKEZLERĠ - Tarımsal ...

Meyve-Sebze Mamulleri Ġhracatçıları Birliği;YaĢ Meyve-Sebze Ġhracatçılar Birliği; Zeytin veZeytinyağı Ġhracatçıları Birliği’dir. Bu birliklerin dıĢ pazarlarda imaj, markalaĢma, destekleme, tanıtımve diğer pazarlama stratejileri konusunda problemlerinin çözümlenmesi önem taĢımaktadır.SözleĢmeli Üretim: Sektörde 1970’li yıllarda sanayi tipi domates ile baĢlayan sözleĢmeli üretim dahasonra patates ve diğer birçok meyve ve sebzede üretici sanayici/ihracatçı arasında uygulama fırsatıbulmuĢtur. Üretici için satıĢ ve pazar garantisi, alıcı açısından ise istediği kalite, miktar ve zamandaürün bulma olanağı vermesi nedeniyle, sözleĢmeli yaĢ meyve ve sebze üretimi yaygınlaĢmaktadır.Ticaret Borsaları: 18.05.2004 tarihinde 5174 sayılı yasayla değiĢtirilen 5590 sayılı TicaretBorsalarına yönelik düzenleme ile sadece kuru meyve ve meyve çekirdekleri kotasyona dahil ürünlerarasında yer almaktadır. Rekabet üstünlüğü açısından fındık, kuru kayısı, incir ve kuru üzümde ürünihtisas borsaları kurulması belirli borsalarda uzmanlaĢmaya olanak vereceği için önemligörülmektedir.Perakendeciler: Pazar sistemindeki geliĢmelere ve tüketici tercihlerindeki farklılıklara göre, yaĢ meyveve sebze alımında davranıĢ Ģekilleri değiĢebilmektedir (Cinemre,2005). Bunun yanı sıra, perakendesektörde hiper marketlerin yaygınlaĢması pazar paylarını geniĢletmelerine de olanak sağlamaktadır.Nitekim perakendeciler üreticiden aldığı ürünü sadece hale bildirimde bulunarak ve iĢletme payınıödeyerek (diğer hal ödemelerini yapmaksızın) tüketiciye sunmakta ve bir avantaj sağlamaktadırlar.Ayrıca, küçük ölçekli market, manav da perakende sektörde yer almaktadır.OkĢinler: AB’de pazarlama kanallarındaki bir diğer yapı da, Hollanda’da doğan ve Veiling olarakisimlendirilen OkĢinlerdir (Auction) (Örs 1987). OkĢinler, Türkiye’de ise açık arttırma/mezat Ģeklindeadlandırılmaktadır. OkĢinlerin amacı, piyasa müdahalesi olmayan yaĢ meyve sebze gibi tarımsalürünlerin arz ve talebe göre fiyat oluĢumunu ve üreticiye asgari fiyat garantisini sağlamak, kaliteambalajlama ve depolama hizmetleri vermektir (Yurdakul 2007). Ayrıca ürünlerin kontrolörlertarafından kalite ve standart denetimleri de yapılmaktadır. OkĢinlerin finansmanı ve iĢletme masraflarıiçin, satılan ürünlerden belli oranda bir yüzde komisyon olarak alınmaktadır. OkĢine üreticilerin üyeolmaları halinde alınacak komisyon oranı daha düĢük düzeylerde belirlenmektedir.Bordlar: Dünyada birçok üründe olduğu gibi, meyve pazarlamasında da tüm paydaĢları bir arayagetiren ve katılımı zorunlu kılan bordlar, ulusal yada bölgesel düzeyde kurulabilmektedir. BordlardanıĢma, ihracat, arzı düzenleme konularında yoğunlaĢılan çeĢitleri bulunmaktadır. Ġsrail, GüneyAfrika, ABD ve Jamaika’da bordların da pazarda önemli iĢlevler üstlendiği görülmektedir. Ġsrail veGüney Afrika’daki turunçgil bordları faaliyet kapsamındaki ürünlerin üretim planlaması, kalitekontrolü ve dıĢ satımına yönelik düzenlemeler yapmaktadırlar (Yurdakul 1998).Sonuç olarak, ülkelerin geliĢmiĢlik düzeyine bağlı olarak yaĢ meyve ve sebzede üretici örgütlenmesi,yatay ve dikey entegrasyonlar ile pazarlama sistemlerinde farklılıklar vardır. Sektörle ilgili olarakdünyada kooperatif, üretici birlikleri, üretici pazarları, açık toptan satıĢ merkezleri, toptancı haller,semt pazarları, organik ürün pazarları, e-ticaret, ticaret borsaları, sözleĢmeli üretim, ihracatçı birlikleri,perakendeciler, okĢinler ve bordlar faaliyet göstermektedir. Bunların farklı ülkelerdeki uygulamalarıve pazardaki güçleri değiĢiktir. Kimi ülkelerde kooperatiflerin, kimisinde bordların pazardaki gücüyüksek olabilmektedir. Sektör açısından yüksek katılımlı ve rekabet gücüne sahip organizasyonlargereklidir. Ayrıca maliyet avantajı sağlama, hızlı eriĢim ve tanıtım kolaylıkları nedeniyle teknolojikgeliĢmelere bağlı olarak e-ticaret de yaygınlaĢma potansiyeli yüksek bir pazarlama Ģeklidir.23