YAġ MEYVE VE SEBZE PAZARLAMA MERKEZLERĠ - Tarımsal ...

552 sayılı KHK, yeni kurulacak toptancı hallerin “ ...depolama, tasnifleme, standart ve kalitelaboratuarlarını da içeren tip projeler çerçevesinde...” kurulabileceğini öngörürken, 1580sayılı Belediye Kanununa göre kurulan Hallerin bu maddede yer alan teknik düzenlemeleriyapmaları konusunda herhangi bir süre öngörülmemiĢtir. Kararnameye bir madde eklenerekönceden kurulan BüyükĢehir Belediye Hallerinin 3 yıl, diğer toptancı hallerin ise 5 yıl gibi birsüre içinde bu düzenlemeleri yapmaları sağlanmalıdır (Anonim,2004b). Network sisteminin oluĢturulması tüm toptancı hallerin belirli bir platformda bir arayagelerek ilgili paydaĢların da katkısıyla sağlanabilir (Sanayi ve Ticaret Bakanlığı; ilgilibelediyeler; hallerde faaliyet gösteren komisyoncular, üretici birlikleri, kooperatifler).Taslakta veri tabanı oluĢturulması ile ilgili hükmün olması önemli bir geliĢmedir. Fiziki mekanı olmadan sadece kayıt iĢlemi yapılan ya da önemini yitirmiĢ hallerin yenidendüzenlenmesi( kapatılması, birleĢtirilmesi) gerekmektedir. Bu noktada, tüm hallerin üreticiye,aracıya, tüketiciye ve ekonomiye katkıları da araĢtırılarak, karar vericilere ıĢık tutulmalıdır.3. Pazardaki etkinliği- ürünlerin iĢlem hacimleriSorunlar:‣ YaĢ meyve ve sebze ticareti toptancı hallerde hiçbir destek ve teĢvik görmeden taraflarcayürütülmeye çalıĢılmaktadır.‣ Yasa gereği ürünler tüketici merkezlerine gelene kadar birçok hale uğramak zorundakalabildikleri için, hallere girme konusunda isteksiz davranmaktadırlar. Nitekim ürünlerinhallerdeki iĢlem hacimleri de bu durumu açıkça yansıtmaktadır. YaĢ meyve sebze üretimindeağırlığı olan ürünlerde bile, hale gelen ürünlerin payı düĢük düzeylerdedir. 2000 yılındatoptancı hallerde iĢlem gören meyvelerin payı yaklaĢık %22, sebzelerin payı ise %30civarındadır. Üretilen ya da pazara sunulan ürünün %70-80’i kayıt dıĢı ekonomiye katkıdabulunmaktadır. YaklaĢık 30 milyon ton ürün kayıt altına alınamamaktadır.‣ Üretim merkezlerinden büyük tüketim merkezlerine getirilen ürünler market, manav, semtpazarlarında ya da küçük araçlarıyla halde iĢlem görmeden-kayıt altına alınmadan dapazarlanabilmektedir.Çözüm YaklaĢımı:‣ Belediyeler kontrolleri sıkılaĢtırabilir.‣ Altyapısı geliĢtirilen (kalıntı analiz laboratuarları, modern ambalajlama ve depolamaolanakları ile) toptan hallere giriĢ verilen hizmet ve elde edilecek fiyatlar açısındanoluĢturulacak bilgi sistemleriyle özendirilebilir.4. Tarafların hallerde temsil gücüSorunlar:‣ Yeterli ve etkin üretici örgütlerinin oluĢturulamaması pazarda paydaĢların (üretici, tüketicivs.) çıkarlarının korunamamasına neden olmaktadır.‣ Yasalar çerçevesinde, hallerde üretici birliklerine sadece %10 oranında yer verilmesi,birliklerin temsil gücünü zayıflatmaktadır.‣ Kooperatiflerin genel yapısı, bunların hallerdeki varlığına da yansımaktadır.Ġncelenen hallerin birkaçında kooperatiflerin satıĢ yerleri bulunmaktadır. Bu da fiyatoluĢumunda kooperatiflerin gücünü ortaya koymaktadır.‣ Türkiye’de üretici örgütleri ve tarım iĢletmelerinin yapısı dikkate alındığında,pazarlama zincirinde ve özelde toptancı hallerde çeĢitli aracıların temsil yeteneklerive fiyat oluĢumundaki hakimiyetleri daha fazladır.52