Download (1339Kb) - Suleyman Demirel University Research ...

anlaşılacağı üzere ada imgesi doğaya sığınma ve yalıtılmışlık bakımından ütopyalar içinkullanılagelen ana malzemelerden biridir.2.1. ÜtopyalarÜtopyayı bir tür olarak geliştiren Thomas More (1480-1535)’un Utopia 22 adlıeseri 1516’da Antwerb’de Latince olarak basılmıştır. More’un 16. yüzyılda Platon’unDevlet adlı eserini okumuş olması ihtimali kuvvetlidir. Thomas More’un ünlü kitabıUtopia’ya kadar kaleme alınan eserler ütopya özelliği taşısa da ütopya olarakanılmamıştır. Bu isim, daha önce de belirtildiği gibi, Thomas More’un eseriyle birliktekullanılmaya başlanmıştır. Mitolojik ve antik dönemlerde de ütopya türününözelliklerine sahip eserlerin olduğunu daha önce belirttik. Utopia, bunlardan farklıolarak beraberinde getirdiği eleştiri yöntemiyle anılmalıdır. Çünkü o, “üstü kapalı birşekilde 16. yy’ın karmaşasını taşlar” 23 ve alternatif bir ürün olarak ortaya çıkar.“Ütopya, aksayan devlet sistemine karşı sunulan başarılı bir taslaktır. Ütopyanınbaşarısı oluşturulan ideal yaşama alanının ‘kusursuz’ olmasında aranmalıdır.” 24Ortaya çıkan kusursuz alan, ütopyanın kavram alanına dâhil olacak ve bu eserdensonraki ütopyalarda kusursuz toplum modelleri aranacaktır. Ütopya kelimesiningünümüzde taşıdığı olumsuz anlam, ütopyaların zor gerçekleştirilebilir, hatta imkânsızolmasıyla ilişkilendirilebilir. Gerçekleşmesi zor yahut imkânsız görünen toplumtasarıları hayata geçirilmek üzere tasavvur edilmişlerse de uygulama alanına pekgiremezler.Thomas More, ütopyasını “yeni dünya” olarak nitelendirir. 25 Bunda coğrafikeşiflerin de büyük etkisi olmalıdır. Coğrafî keşiflerin yapıldığı dönemle ütopyanınyazıldığı dönem birbirine paralel yürür. Nitekim Utopia’da anlatıcı Raphael Hythloday,Amerigo Vespucci’nin seferlerine katılmış biridir. 26 Utopia yazarı kendi toplumunu22 Eserin tam adı Libellus vere aureus nec minus salutaris duam festivus, de optimo repobilcae statu deguenova insula Utopia (Yeni Ütopya Adasındaki Bir Cumhuriyetin Yüce Devletine Dair)’dır.23 Northrop Frye, “Edebiyatta Ütopya Türleri”, (Çev. Akşit Göktürk), Türk Dili Eleştiri Özel Sayısı II, nr. 234,Mart 1971, s. 512.24 Age, s. 512.25 Thomas More, Utopia, Çan Yayınları, İstanbul 1968, s.10226 İsmail Coşkun, “Şimdinin Eleştirisi: Thomas More ve Bir İmkân/ Öneri Olarak Ütopyalar”, Hece, 90/91/92Haziran/Temmuz/Ağustos 2004, s. 209.11