PDF - Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës
PDF - Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës
PDF - Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Krimbat e librit<br />
Ndër insektet që më së shumti<br />
i dëmton librat janë krimbat e<br />
librit. Janë dëmtues specialë,<br />
të cilët kur të zhvillohen<br />
shumë vështirë eliminohen.<br />
Ushqimi i nevojshëm për<br />
zhvillimin e tyre janë materiet<br />
organike, sidomos lëkura,<br />
ngjitësi, mielli, albuminat etj.<br />
Krimbat e librit i vendosin<br />
vezët e tyre afër lidhjes së librit<br />
ose në vijat e tij. Pastaj,<br />
larvat shkojnë kah brendia e<br />
librit duke hapur tunele <strong>dhe</strong> kthehen prapa kah sipërfaqja e<br />
jashtme, ashtu që insektet e rritura (adultë) kthehen në<br />
sipërfaqe.<br />
Entomologët i përshkruajnë krimbat e librit me emrin<br />
Sitodrepa panicae, derisa disa të tjerë përmendin (vërtetojnë)<br />
si shumë lloje të gjinisë: Darcatoma, Catoroma,<br />
Stegobim <strong>dhe</strong> Gastallus. Kurse, disa hulumtues (entomologë)<br />
mendojnë që me emërtimin krimba të librit përfshihen<br />
160 lloje të insekteve, që gjenden në tërë botën.<br />
Blatta germanica, Blatta orientalis <strong>dhe</strong> Periplaneta<br />
americana<br />
Këto insekte zhvillohen në vende të lagështa <strong>dhe</strong> të nxehta,<br />
ku ka mjaft ushqim. Më së shumti ushqehen me lëkurë <strong>dhe</strong><br />
pergamenë, por dihet se ato kanë dëmtuar e<strong>dhe</strong> shumë libra.<br />
Blatta germanica është e vogël, me ngjyrë të murrme të<br />
26<br />
Lasioderma serricorne<br />
(Krimbi i librave)<br />
zbehtë <strong>dhe</strong> ka dy vija (rripa) në krahëror (gjoks).<br />
Blatta orientalis ka ngjyrë të murrme të mbylltë, ka krahë<br />
të ngushtë, kraharor me ngjyrë të zbehtë, me një njollë të<br />
murrme të mbylltë.<br />
Periplaneta americana është insekt i madh me krahë të më<strong>dhe</strong>nj,<br />
me ngjyrë të kuqërremtë në të mbylltë, kurse kraharorin (gjoksin)<br />
e ka me ngjyrë të zbehtë me një njollë të errët në qendër.<br />
Termitet<br />
Termitet janë mjaft të rrezikshme për librat. Zhvillohen,<br />
posaçërisht në viset tropikale, por e<strong>dhe</strong> në vendet me<br />
klimë të mesme.<br />
Ka disa lloje të termiteve si:<br />
a) Reticulitermis flavipes<br />
b) Reticulitermis virginicus.<br />
Termitet jetojnë<br />
në bashkësi<br />
<strong>dhe</strong> dallohen<br />
mbreti e<br />
mbretëresha,<br />
që janë<br />
përgjegjës për<br />
shumëzimin e<br />
tyre. Jetojnë<br />
deri në disa Termitet<br />
vjet. Mbreti<br />
është vetëm një, kurse mbretëresha mund të jenë disa, që<br />
e zëvendësojnë njëra-tjetrën.<br />
Termitet e dëmtojnë shumë letrën, sepse e zgjerojnë vendin<br />
e tyre të jetesës (koloninë) <strong>dhe</strong> hapin tunele e korridore.<br />
27
Change language