PDF - Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës

dorim mënyra të tjera gjatë punimit dhe qëllimi kryesor
është të ruhen fletët origjinale. Ka libra te të cilët ka shtresa
të tjera të ngjashme, kur gjatë konservimit nuk duhet t`u
përmbahemi rregullave, ashtu që ajo të përmbajë çdo pjesë
origjinale, mundësisht çdo pjesë që shtohet të jetë sa me
afër origjinalit. Ka libra që lidhja nuk është e një rëndësie
të veçantë, e që nuk është e punuar me qëllim të caktuar,
gjatë konservimit nuk duhet t’i përmbahemi rregullave,
ashtu që të përmbajë çdo pjesë origjinale, mirëpo përafërsisht
të jetë e ngjashme. Para se të punohet duhet të vendoset
se si të punohet dhe atë në bazë të ndjeshmërisë, historisë
së lidhjes dhe në bazë të parimit të përgjithshëm të
konservimit, sepse nuk ka rregulla që vlejnë për çdo rast,
veç e veç.
Veçanërisht, për lidhje lëkurore (pergamene) ekzitojnë
rregulla që gjithnjë mund të përafrohen, pasi që kemi të
bëjmë me shembuj (ekzemplarë) shumë të vjetër ose
shumë të rëndësishëm.
LIDHJET PREJ LËKURE DHE PREJ PERGAMENE
Të gjitha materialet bibliotekare dhe lënda arkivore janë
të shtypura në letër. Për mirëmbajtjen e tyre normale janë
të parapara disa rregulla. Nëse bëhet fjalë për mënyrën e
lidhjes së librit prej pergamenës dhe lëkurës, atëherë varet
mënyra për ruajtjen e tyre, e cila duhet të jetë më specifike.
Kushtet ku duhet ruajtur letrat dhe pergamena duhet t’i
përshtaten më shumë ruajtjes së pergamenës së lidhur. Që
të jetë pergamena më elastike duhet të kemi kujdes të
posaçëm për të. Se në çfarë gjendje është pergamena tani,
varet se në çfarë vendi dhe kushte është ruajtur. Nëse ruhet
96
në vende të mira (ku ka qarkullim të mirë të ajrit), atëherë
edhe kujdesi për të është me i lehtë. Për shembull, heqja e
pluhurit duhet të bëhet çdo vit. Mirëpo, ka raste kur materialet
prej pergamene ruhen jashtë qyteteve, sepse ruajtja
është më e gjatë dhe më e mirë. Në vendet ku industria
është më e zhvilluar, kujdesi ndaj pergamenës duhet të jetë
më i madh, ndoshta pastrimi i kopertinave prej pergamene
duhet të bëhet më shpesh (çdo muaj). Koha më e mirë për
mirëmbajtën e pergamenës duhet rregulluar me akte normative
dhe të parashihet kujdesi ndaj tyre (çdo vit ose çdo
dy vjet). Kështu bëhet ruajtja më e mirë e lidhjeve prej
pergamenës.
Para se të merret lëkura për mirëmbajtje duhet të pastrohet
në tërësi. Nuk mjafton vetëm të fshihet lëkura me vatë
të thatë, por duhet të pastrohet me vatë të lagur me ujë të
distiluar. Gjithashtu, vata duhet të ndërrohet shpesh. Duhet
të laget për aq sa nuk vjen deri të dëmtimi i lëkurës.
Kur të përfundojë pastrimi, kopertinat prej lëkure mund
të fshihen me vatë edhe më pak të lagur dhe me pak alkool,
si dhe të ushqehen me yndyrë të kafshëve. Pas fshirjes së
kopertinave dhe dezinfektimit duhet përdorur dezinfektimin
prej gazrave acidike, që bëhet me 0.25% nitrofenol,
sikur ndaj baktereve, kurse nitrofenoli mund të zëvendësohet
me ortofenilfenol 0.007%. Pastaj, duhet të dihet se si
të mbahet librit gjatë pastrimit të kopertinave.
Pastrimi i pergamenës bëhet me gomë-pudër, mirëpo
duhet shikuar se në çfarë vendi është i vendosur libri.
KONSERVIMI I PERGAMENËS
Pergamena është shkatërruar më shumë nëse është ruajtur
në vende me lagështi ose në vende shumë të thata.
97