PDF - Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës

Aciditeti ka një efekt shumë të dëmshëm mbi letër.
Shkalla e dëmtimit të dokumenteve dhe librave është e
ndryshme, por pjesët e predispozuara për t’u dëmtuar janë
anët e tyre, të cilat marrin ngjyrë të verdhë në kafe, ndërsa
qendra mbetet e pandryshuar. Letra me aciditet të lartë
përfshihet në pH (4-5) dhe ka ngjyrë të verdhë në kafe, si
dhe është e thyeshme. Kurse, në vlerën e pH (3) dëmtohet
lëkura. Kjo do të thotë se lëkura është më e ndjeshme nga
aciditeti, pra dëmtohet më lehtë.
Në mjedis neutral, më së miri do të ishte pH (7) për
letër, mirëpo kjo shpesh është e pamundur. Në aciditetin e
saj ndikon edhe ngjyra, ngjitësi etj.
Përpos dëmtuesve të përmendur më lartë ekzistojnë
edhe dëmtuesit e tjerë eventualë si: lexuesit, punëtorët e
bibliotekës dhe fatkeqësitë e ndryshme (luftërat, tërmetet,
vërshimet, zjarret etj.).
Lexuesit mund ta dëmtojnë materialin me duar të
papastërta, gjatë shfletimit të pakujdesshëm, me nënvizimin
e teksteve, me thyerjen e fletës, shqyerjen e fletës së
tërë etj.
Punëtorët e bibliotekës mund ta dëmtojnë materialin me
rastin e marrjes dhe të dorëzimit të librit, me rastin e konservimit
joprofesional etj.
42
II RUAJTJA E LIBRIT
Është shumë me rëndësi për çdo bibliotekë, pavarësisht
se ku është ndërtuar dhe sa e madhe është, që të planifikohet
prej fillimit çdo gjë që është e mundur për ta parandaluar
çdo lloj fatkeqësie eventuale, qofshin ato natyrore ose
nga njeriu. Objekti, ku është vendosur materiali, duhet të
jetë i mbrojtur nga faktorët që e dëmtojnë atë p.sh.: drita,
dëmtuesit biologjikë, dëmtuesit kimikë etj.
Objekti, kurrsesi nuk guxon të ndërtohet në vend me
lagështi, por duhet të ndërtohet në vend të thatë, ashtu që
themelet dhe muret të jenë të thata e jo të lagështa. Nëse
objekti është i ndërtuar në vend të pavolitshëm, atëherë atij
objekti duhet t’i izolohen themelet nga lagështia. Do të
duhej, që objekti bibliotekar të mos jetë i ndërtuar afër
vendeve të industrializuara, për shkak të ndotjes dhe
tymosjes së ajrit, në masë të madhe në atë rajon. Më së miri
do të ishte që përreth tij të ketë gjelbërim. Depot do të ishte
mirë të ishin të kthyera kah veriu, ose veriperëndimi, që të
mos i ekspozohen dritës së fortë. Ose, ato të jenë në
bodrum.
Materiali prej të cilit ndërtohet objekti i bibliotekës do
të ishte mirë të jetë material që nuk e thith lagështinë, që
nuk ndizet lehtë dhe të jetë i favorshëm për ngrohje (temperaturë).
E tërë kjo bëhet me qëllim që materialet bibliotekare
të kenë kushte sa më të mira dhe të ruhen sa më
gjatë.
Është shumë me rëndësi që të bëhet sigurimi i sipërfaqes
së ndërtesës, objekti (depot) të mbahet mjaft pastër,
43