PDF - Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës

klimatizim. Klimatizimi i rregulluar mirë e mban temperaturën
e favorshme, lagështinë e përshtatshme dhe ajrin e
pastër (pasi që ajri filtrohet dhe ventilohet).
Kontrollimi i lagështisë dhe i temperaturës duhet të
bëhet vazhdimisht. Në vendet pa klimatizim ajrosja duhet
të bëhet përmes dritareve për 10–15 min në ditë, në kohë
të thatë dhe me diell.
Në vendet, ku ka shumë lagështi, mund të përdoren
dehidrate. Dehidratet janë komponime kimike që e thithin
lagështinë, p.sh kloruri i kalciumit, silikageli etj. Këto
komponime, zakonisht, përdoren për këtë qëllim.
KLORURI I KALCIUMIT
Ky komponim e thith lagështinë dhe përdoret për ta
tharë ajrin. Kur vepron 0.5 kg klorur i kalciumit (CaCl 2 )
e zvogëlon lagështinë relative të ajrit në sasi 22.5 m 3 ,
d.m.th. e ulë lagshtinë prej 75% në 50%. Është mirë që të
përdoret pak më tepër klorur kalciumi, sepse një sasi
mund të humbë gjatë hapjes së derës ose të dritareve në
atë ambient. Kloruri i kalciumit është mirë të vendoset në
një hapësirë nga qelqi ose plastika dhe të shtrihet në
sipërfaqe të madhe, ashtu që sipërfaqja aktive e tij të jetë
shumë e madhe.
SILIKAGELI
Ky komponim organik dehidrat përdoret shpesh në
hapësira të mbyllura dhe jo të mëdha. Përdoret për tharjen
e ajrit në vende ku ka lagështi.
Ripërdorimi (rigjenerimi) mund të kryhet disa herë (i
46
njëjti preparat mund të përdoret disa herë). Për këtë arsye
gjatë prodhimit të tij silikageli ngjyroset me ngjyra
kobaltike, të cilat në gjendje të thatë janë me ngjyrë të
kaltër të mbylltë, kurse në gjendje të lagështë janë me
ngjyrë rozë.
Lagështinë e tepërt e evitojmë me ngrohjen e hapësirës.
Mirëpo, nëse hapësira (ajri) është shumë e thatë, atëherë
duhet pastruar dyshemenë me lecka të lagura. Rritjen e
lagështisë mund ta bëjmë edhe me uljen e temperaturës ose
duke vendosur, në këto hapësira, enë të mbushura me ujë.
Lagështia mund të matet me higrometër ose me termohigrograf,
që automatikisht e përshkruajnë gjendjen e
lagështisë relative të ajrit dhe të temperaturës.
Ruajtja e temperaturës dhe e lagështisë relative, në
objekt, është shumë e rëndësishme, jo vetëm për përbërjen
fizike dhe mekanike, por edhe për shkak të mënjanimit të
dëmeve biologjike.
Aparati i fundit, është një aparat digjital për matjen e
shpejt të temperaturës dhe të lagështisë relative nëpër
depot e mëdha. Ky instrument është i përkryer për bib-
Higrometër (aparat për
matjen lagështisë së ajrit)
47
Termohigrograf (aparat
për matjen e temperaturës
dhe të lagështisë relative).