tworzyły się <strong>na</strong>jpierw osady lądowe dolnego triasu, a <strong>na</strong>stępnie osady morskie różnych strefgłębokościowych (podczas okresów regresji mórz także lądowe) triasu, jury i kredy.Skały waryscyjskiego fałdowego piętra strukturalnego i platformy permsko-mezozoicznegopiętra strukturalnego podlegały ruchom górotwórczym <strong>na</strong> przełomie jury i kredy, w kredzie górnejoraz u schyłku paleogenu. W zasadniczej części platforma została <strong>na</strong>chylo<strong>na</strong> w kierunku NE podkątem kilku stopni, a w części południowej utwory mezozoiczne biorą udział w odmłodzonychstrukturach zrębowych. Na zachodzie, nieckowate obniżenie platformy, wcześniej zdenudowanej doutworów triasu i karbonu, wypełniły osady kredy. Utwory mezozoiczne tworzą zwartą pokrywę <strong>na</strong>północno – wschodnim obrzeżeniu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, zalegającą niezgodnie <strong>na</strong>podłożu. W centralnej części zapadliska górnośląskiego zalegają (trias) jedynie płatami <strong>na</strong> utworachkarbonu. Wypełniają podrzędne niecki: bytomską i wilkoszyńską.W obrazie podkenozoicznym omawianego obszaru wyodrębniają się <strong>na</strong>stępujące głównejednostki tektoniczne: reliktowe zapadlisko górnośląskie i waryscyjskie pasmo fałdowe (zaliczaneczasem do Sudetów Wschodnich); otaczające je od północy i wschodu monokli<strong>na</strong> śląskokrakowska,przedłużająca się <strong>na</strong> zachodzie w monoklinę przedsudecką; segment miechowskisynklinorium miechowsko-szczecińskiego z podrzędnym fałdem radomszczańskim (wydzielane teżjako równorzędne synklinorium (niecka) miechowskie oraz elewacja radomszczańska), w któreprzechodzi zanurzone skrzydło monokliny; Karpaty wewnętrzne. Zachodnie peryferia obejmująniewielkie fragmenty niecki opolskiej (powiat raciborski).Monokli<strong>na</strong> śląsko-krakowska zbudowa<strong>na</strong> jest z różnych ogniw triasu i jury, rozdzielanychprzerwami sedymentacyjnymi i niezgodnościami kątowymi. Strukturalnie leży po<strong>na</strong>d północnączęścią pasma fałdowego morawsko-śląskiego, po<strong>na</strong>d północną i północno-wschodnią częściązapadliska górnośląskiego, po<strong>na</strong>d strefą uskokową Kraków-Lubliniec i po<strong>na</strong>d południowozachodnimskrajem bloku małopolskiego. Na wschodzie omawianego obszaru monokli<strong>na</strong> przechodziw nieckę miechowską. Na południu monokli<strong>na</strong> śląsko-krakowska chowa się pod Karpatami,<strong>na</strong>tomiast <strong>na</strong> północnym zachodzie przechodzi w monoklinę przedsudecką. Monoklinę zaburzająliczne struktury drugorzędne, zwłaszcza w brzeżnej, południowo - zachodniej części.Denudacja brzeżnych części monokliny doprowadziła do sekwencyjnego odsłonięciakolejnych części profilu triasowo-jurajskiego od południowego zachodu ku północnemu wschodowi.Zróżnicowanie litologiczne i zmien<strong>na</strong> odporność oraz pasowo - wachlarzowe ułożenie wychodniskał budujących poszczególne ogniwa profilu pozwalają wyróżniać w obrębie monokliny śląskokrakowskiejkilka wyraźnych progów morfologicznych. Największy, górnojurajski, ciągnie się odrejonu Wielunia, przez Częstochowę po Kraków; dalej <strong>na</strong> południe utwory jury przykryte sąallochtonicznymi seriami karpackimi. Starsze utwory i progi monokliny chowają się pod <strong>na</strong>dkłademw rejonie Chrzanowa, Olkusza i Zawiercia. Powstanie monokliny związane jest z ruchamigórotwórczymi <strong>na</strong> granicy kredy i paleogenu. Głów<strong>na</strong> faza niszczenia pokrywy osadowej, rozwojukrasu oraz uformowanie progów denudacyjnych przypada <strong>na</strong> paleogen i neogen.Próg środkowotriasowy. Najstarszym ogniwem są utwory pstrego piaskowca - piaskowce iiłowce, <strong>na</strong>jczęściej zalegające pod pokrywą skał młodszych. Rozleglejsze są wychodnie wapieni idolomitów retu oraz wapieni i margli warstw gogolińskich, górażdżańskich, terebratulowych,karchowickich, jemielnickich i tarnowickich. Na obszarach miedzy Bytomiem, Olkuszem i Trzebiniąwystępują epigenetyczne dolomity kruszconośne (lokalnie zawierające rudy cynkowo – ołowiowe,wgłębnie udokumentowane też w rejonie Zawiercia) i syngenetyczne dolomity diploporowe. Częstyjest w nich kras, zwłaszcza w strefach nieciągłości tektonicznych. Dolomity są wykorzystywane jakokamienie drogowe i budowlane oraz jako <strong>na</strong>wóz.Próg górnotriasowy zbudowany jest z czerwonych iłowców zawierających nieliczne wkładkiwapieni (wapieni woźnickich) lub brekcji wapnistej. Lokalnie bardziej miąższe poziomy wapieni14
tworzą niewielkie garby w morfologii. W obrębie progu miejscami zalegają resztki zerodowanychpiasków, piaskowców, żwirów, mułowców, iłów, bądź glinek ogniotrwałych jury dolnej. Paswychodni osady te tworzą w obniżeniu między progiem górnotriasowym a środkowojurajskim.Próg środkowojurajski budują piaskowce, iły, zlepieńce, syderyty warstw kościeliskich. Kupółnocnemu wschodowi <strong>na</strong> piaskach i piaskowcach żelazistych, czasem <strong>na</strong> iłach jury dolnej, leżą iłyrudonośne jury środkowej (iły i mułowce piaszczyste z wkładkami piasku oraz z syderytami). Wdolnej części występują syderyty ilaste, eksploatowane w przeszłości rudy żelaza. Iły górnej częściprofilu są używane jako surowiec ceramiki budowlanej.Próg górnojurajski tworzą wapienie ławicowe oraz wapienie skaliste i detrytyczne. Wapienieskaliste ku wschodowi przechodzą w wapienie okruchowe, kredowate. Stosunkowo odporne <strong>na</strong>erozję wapienie górnojurajskie, szczególnie skaliste, budują pas wychodni skalnych o szerokościkilku<strong>na</strong>stu kilometrów. Na widoczny w krajobrazie skałkowy charakter tych obszarów miały wpływrodzaj, zróżnicowanie litologiczne i struktura wapieni oraz obecność spękań, uskoków i streftektonicznych. Występują tu również różnorodne efekty procesów krasowych. Głównym budulcemwapieni skalistych były biohermy –rafopodobne budowle węglanowe, utworzone ze szkieletówgąbek i sinic. Poza biohermami powstawały mniej odporne wapienie płytowe.Próg górnokredowy zbudowany jest z piaskowców marglistych oraz margli i wapieni. Słaboodz<strong>na</strong>cza się ma powierzchni terenu <strong>na</strong> wyniesieniach w rejonie Kłomnic, Koniecpola i Szczekocin.Niecka miechowska. W północno-wschodniej części omawianego obszaru monokli<strong>na</strong>śląsko-krakowska przechodzi w nieckę miechowską (synklinorium miechowskie). Umowną granicęstanowi ciągły zasięg utworów kredy. Od północnego wschodu nieckę ogranicza mezozoiczneobrzeżenie Gór Świętokrzyskich. W kierunku południowo wschodnim niecka rozszerza się,stopniowo wypłyca, a skały ją wypełniające wyklinowują się. W dnie niecki występują wyraźniezredukowane utwory triasu i jury - w tym czasie obszar niecki ulegał powolnym ruchomwznoszącym. Dopiero u schyłku kredy dolnej tereny niecki miechowskiej zaczęły się powoliobniżać, wypełniając osadami albu-mastrychtu: piaskami, piaskowcami, wapieniami, wapieniamimarglistymi, marglami, opokami i gezami. Utwory kredy osiągają w niecce miechowskiej miąższość800 - 1000 m, wyraźnie cienieją ku południowi, co jest spowodowane częściowo przerwamisedymentacyjnymi, a częściowo erozją po laramijskiej fazie górotwórczej. Południowa częśćjednostki przykryta jest utworami budującymi jednostki piętra alpejskiego. Wychodnie skał kredywystępują <strong>na</strong> północ od Krakowa i Proszowic oraz rejonu ujść Szreniawy i Nidzicy. Blok budującywychodnie w rejonie Kłomnic i Kruszyny zaliczany jest do elewacji radomszczańskiej.Alpejskie piętro strukturalneOsady deponowane <strong>na</strong> dnie Oceanu Tetydy, położonego między Europą i Afryką, zostałyobjęte strefą fałdowań podczas orogenezy alpejskiej. Najbardziej <strong>na</strong> północ wysunięta część KarpatZachodnich, wchodzących w skład łuku karpackiego – jednego z głównych pasm fałdowychalpinidów, obejmuje południową część obszaru opracowania. Karpaty Zachodnie dzieli się <strong>na</strong> dwapasma fałdowe: starsze (późnokredowe) - Karpaty wewnętrzne, oraz młodsze (oligoceńskośrodkowomioceńskie)- Karpaty zewnętrzne (fliszowe). Na granicy pasm usytuowany jest pienińskipas skałkowy – będący strefą szwu orogenicznego Karpat Zachodnich.Karpaty wewnętrzne dzielą się <strong>na</strong> trzy jednostki strukturalne: Tatry, synklinoriumpodhalańskie, pieniński pas skałkowy.Podczas orogenezy alpejskiej w obszarze tatrzańskim <strong>na</strong>stąpiło: późnokredowe <strong>na</strong>suwaniepłaszczowin alpejskich, wielkoskalowe fałdowanie tworzące otwarte fałdy waryscyjskiej foliacjioraz ogólne wypiętrzanie.15
- Page 1 and 2: CENTRUM DZIEDZICTWA PRZYRODY GÓRNE
- Page 3 and 4: 6.2. Oddziaływania na krajobraz, p
- Page 5 and 6: Zgodnie z zaleceniami zawartymi w
- Page 7 and 8: 2. Informacje o zawartości, głów
- Page 9 and 10: 2.2. Cele strategiczne i kierunki d
- Page 11 and 12: kreatywności, wyznaczającym trend
- Page 13: górnośląska). Zapoczątkowane w
- Page 17 and 18: Płaszczowina śląska w części z
- Page 19 and 20: yło nasuwanie się lądolodów ska
- Page 21 and 22: Wysoczyzny Przykarpackie). Płaskow
- Page 23 and 24: Między Beskidem Żywieckim i Gorca
- Page 25 and 26: województwie małopolskim. Gleby c
- Page 27 and 28: 19952000200519952000200519952000200
- Page 29 and 30: Objaśnienia: 0 - nie zanieczyszczo
- Page 31 and 32: przemysłowych.Ryc. 4. Odpady przem
- Page 33 and 34: monitoringu krajowego i regionalneg
- Page 35 and 36: się do gospodarczego wykorzystania
- Page 37 and 38: [%] 5040302010033,42,719,211,9 10,7
- Page 39 and 40: odpadami.Gospodarowanie zasobami wo
- Page 41 and 42: Południowym w 2010 roku, według
- Page 43 and 44: miesięczna temperatura w lipcu wyn
- Page 45 and 46: Znaczący udział w zanieczyszczeni
- Page 47 and 48: zbadanych punktach, z wyjątkiem pu
- Page 49 and 50: w miastach, brak jej realizacji nie
- Page 51 and 52: saldo migracji stałych jest dodatn
- Page 53 and 54: 4. Analiza i ocena problemów ochro
- Page 55 and 56: dysponuje stosunkowo małymi zasoba
- Page 57 and 58: Ryc. 18. Obszary narażone na niebe
- Page 59 and 60: Program ochrony przed powodzią w d
- Page 61 and 62: Źródło: Program dla Odry-2006 -
- Page 63 and 64: Ryc. 21. Rozmieszczenie wybranych f
- Page 65 and 66:
Źródło: Opracowanie własne65
- Page 67 and 68:
oddziaływania na środowisko, jeż
- Page 69 and 70:
Gorczańska, PLH120065 Dębnicko-Ty
- Page 71 and 72:
zwierzęta, przemieszczających si
- Page 73 and 74:
wymagania przestrzenne dużych ssak
- Page 75 and 76:
Źródło: Opracowanie własne na p
- Page 77 and 78:
Utrata siedlisk wskutek zajęcia te
- Page 79 and 80:
Plany nowych linii przesyłowych po
- Page 81 and 82:
5. Cele ochrony środowiska ustanow
- Page 83 and 84:
Biała Księga - Plan utworzenia je
- Page 85 and 86:
ochrony pogorszenia stanu siedlisk
- Page 87 and 88:
Cel III. PolskaPołudniowa miejscem
- Page 89 and 90:
5.2. Ocena spójności celów Strat
- Page 91 and 92:
Jednocześnie doprowadzą one do os
- Page 93 and 94:
etencji (technicznej i nietechniczn
- Page 95 and 96:
1995 i 2001), uwzględniającą war
- Page 97 and 98:
6. Analiza i ocena przewidywanych z
- Page 99 and 100:
pogorszenia stanu siedlisk przyrodn
- Page 101 and 102:
oddziaływać negatywnie na jakoś
- Page 103 and 104:
analizy konsekwencjami dla środowi
- Page 105 and 106:
materialnej położonych w bezpośr
- Page 107 and 108:
Cel III. Polska Południowa miejsce
- Page 109 and 110:
Kierunek działań:1.3. Tworzenie d
- Page 111 and 112:
Cel II. Polska Południowaprzestrze
- Page 113 and 114:
Krajobraz,powierzchnia ziemii gleby
- Page 115 and 116:
3.2. Przyciąganie i organizacjawyd
- Page 117 and 118:
i częściowo Jury Krakowsko-Częst
- Page 119 and 120:
przypadku ich wdrożenia, a co za t
- Page 121 and 122:
1. Zmiana jakości wód powierzchni
- Page 123 and 124:
8. Streszczenie w języku niespecja
- Page 125 and 126:
w województwie śląskim.Minimaliz
- Page 127 and 128:
wskutek wprowadzania zabudowy hydro
- Page 129 and 130:
18) Kabata-Pendias A. i in. 1995. P
- Page 131 and 132:
59) Stan środowiska w województwi
- Page 133 and 134:
L.P. Kod Nazwa Pow. [ha] Województ
- Page 135 and 136:
L.P. Kod Nazwa Pow. [ha] Województ
- Page 137 and 138:
L.P. Nazwa Pow. [ha] Województwo39
- Page 139 and 140:
L.P. Nazwa Pow. [ha] Województwo12
- Page 141 and 142:
L.P. Nazwa Pow. [ha] Województwo1.
- Page 143 and 144:
L.P. Nazwa Pow. [ha] Województwo55
- Page 145 and 146:
L.P. Nazwa Pow. [ha] Województwo14
- Page 147:
L.P. Nazwa Pow. [ha] Województwog