ozdzielonych barierami ekologicznymi, którymi są elementy odmiennych siedlisk (gleby, podłożeskalne, topografia, hydrografia, warunki klimatyczne). Mozaika siedlisk zapewnia korzystne warunkidla populacji o różnych wymaganiach ekologicznych. To co jest siedliskiem lub korytarzem dlajednego gatunku, może być barierą dla innego 49 . Zagospodarowywanie przestrzeni przez człowiekapowoduje przekształcenia pierwotnego rozmieszczenia siedlisk – ich fragmentację, izolację lublikwidację. Po<strong>na</strong>dto, powstające bariery antropogeniczne utrudniają lub uniemożliwiająprzemieszczanie się osobników w obrębie jednolitych dawniej płatów siedlisk oraz pomiędzy nimi.Funkcjonowanie korytarzy wymaga drożności <strong>na</strong> całym ich przebiegu oraz odpowiednich siedlisk <strong>na</strong>ich przebiegu.Na obszarze Polski Południowej, w granicach województw śląskiego i małopolskiego,z<strong>na</strong>jdują się liczne tereny o dużych walorach przyrodniczych oraz strefy silnie zurbanizowane.Wszystkie te miejsca są zasiedlone przez różne gatunki kręgowców, zależnie od wymagań<strong>środowisko</strong>wych tych zwierząt. A<strong>na</strong>logicznie do sieci komunikacyjnej łączącej miasta, ostojezwierząt wymagają połączeń w postaci korytarzy ekologicznych. Na podstawie a<strong>na</strong>lizyukształtowania i zagospodarowania terenu oraz istniejących i potencjalnych szlaków migracjizwierząt kręgowych wyz<strong>na</strong>czone zostały korytarze ekologiczne <strong>na</strong> obszarze województw śląskiego imałopolskiego 49,50,51,52 . Korytarze te tworzą sieć połączeń obejmującą obszary dogodnych siedlisk itrasy migracji zwierząt, a także miejsca wymagające poprawy warunków (udrożnienia, dolesienia)dla bytowania kręgowców.Sieć krajowych korytarzy ekologicznych, których głównym celem jest integracja obszarówchronionych, w tym sieci Natura 2000, obejmuje duże kompleksy leśne i bagienne oraz dolinyrzeczne i inne pasy krajobrazu, umożliwiające łączność populacji zwierząt i roślin <strong>na</strong> obszarze Polskii tere<strong>na</strong>ch sąsiednich 50 . W województwie śląskim, <strong>na</strong> podstawie danych o topografii, zabudowie,infrastrukturze i zasobach przyrody, z uwzględnieniem biologii i wykorzystania przestrzeni przezróżne grupy kręgowców, wyz<strong>na</strong>czono odrębne korytarze teriologiczne, herpetologiczne,ichtiologiczne i ornitologiczne. Po<strong>na</strong>dto, zlokalizowano korytarze spójności, łączące obszarypodlegające ochronie prawnej 49,51 . Na terenie województwa małopolskiego, <strong>na</strong> podstawie diagnozystanu zachowania kompleksów leśnych, wytypowano korytarze ekologiczne dla dużych ssakówdrapieżnych i kopytnych, występujących w tych siedliskach 52 . Ze względu <strong>na</strong> zróżnicowane fizycznemożliwości przemieszczania się zwierząt, korytarze ekologiczne kręgowców obejmują środowiskalądowe, wody powierzchniowe oraz przestrzeń powietrzną. Plany zagospodarowania przestrzennegopowinny zatem uwzględniać potrzebę zachowania siedlisk bytowania wszystkich tych zwierząt, wtym ich korytarzy ekologicznych.Lądowe korytarze ekologiczne.Siedliska lądowe stanowią miejsca występowania ssaków, płazów i gadów oraz ptaków.Największe bogactwo gatunków zasiedla kompleksy leśne, dlatego te siedliska powinny byćszczególnie chronione. Rozmieszczenie korytarzy lądowych, zidentyfikowanych w oparciu o49 Parusel J.B., Skowrońska K., Wower A. (red.). 2010.50 Jędrzejewski W., Nowak S., Kurek R., Mysłajek R., Stachura K., Zawadzka B. 2006.51 Parusel J.B., Skowrońska K., Wower A. 2008. Korytarze ekologiczne w województwie śląskim –koncepcja do planu zagospodarowania przestrzennego województwa. Ss. 113-120 (W:) Jędrzejewski W.,Ławreszuk D. (red.) 2008. Ochro<strong>na</strong> łączności ekologicznej w Polsce. Materiały konferencjimiędzy<strong>na</strong>rodowej „Wdrażanie koncepcji korytarzy ekologicznych w Polsce”. Zakład Badania SsakówPAN. Białowieża.52 Perzanowska J., Makomaska-Juchiewicz M., Cierlik G., Król W., Tworek S., Kotońska B., Okarma H.2005. Korytarze ekologiczne w Małopolsce. Instytut Nauk o Środowisku UJ, Instytut Ochrony PrzyrodyPAN. Kraków.72
wymagania przestrzenne dużych ssaków drapieżnych i kopytnych, odzwierciedla lokalizacjękompleksów leśnych w Polsce Południowej. Wojewódzkie opracowania 52,53 korytarzy ekologicznychdla ssaków pokrywają się z siecią korytarzy ogólnopolskich 54 i uzupełniają ją (Ryc. 23). Korytarzeteriologiczne, zidentyfikowane w województwach śląskim i małopolskim, obejmują Lasy Nad GórnąLiswartą i Lublinieckie, Jurę Krakowsko-Częstochowską, Lasy Rudzkie i Pszczyńsko-Kobiórskie,Puszczę Niepołomicką oraz pasmo Karpat i Pogórza 53,54 . Korytarze ornitologiczne, wyz<strong>na</strong>czone wwojewództwie śląskim dla wskaźnikowych gatunków ptaków leśnych, zlokalizowane są w obrębieLasów Lublinieckich, Jury Krakowsko-Częstochowskiej i Beskidów. Część ptaków leśnych (sowy,dzięcioły, kuraki) nie podejmuje dalekodystansowych wędrówek sezonowych, jed<strong>na</strong>k wymagazapewnienia możliwości migracji w obrębie kompleksów leśnych 53 . Wszystkie obszary leśnestanowią potencjalnie korytarze ekologiczne herpetofauny. Wędrówki płazów mają lokalnycharakter – obejmują lądowy obszar letniego żerowania i zimowania w promieniu kilku kilometrówod wód będących miejscami rozrodu 55,56 . Gady stanowią zróżnicowaną grupę, zasiedlającąśrodowiska zarówno wilgotne (zaskroniec) jak i suche (gniewosz, jaszczurki), preferując śródleśnepolany i strefy ekoto<strong>na</strong>lne. Newralgiczne miejsca korytarzy zidentyfikowanych <strong>na</strong> obszarach leśnychz<strong>na</strong>jdują się w rejonie dróg i linii kolejowych, w sąsiedztwie zwartej i rozprzestrzeniającej sięzabudowy mieszkalnej, a także <strong>na</strong> obszarach wylesionych i poddanych innym przekształceniomantropogenicznym 53,54,55 .Najistotniejsze zagrożenia dla funkcjonowania lądowych korytarzy ekologicznych to: (1)infrastruktura komunikacyj<strong>na</strong> tworząca liniowe bariery migracyjne, (2) zabudowa terenówprzyrodniczo cennych oraz (3) negatywny wpływ obecności ludzi <strong>na</strong> zwierzęta.Sieć transportowa stanowi <strong>na</strong>jpoważniejsze zagrożenie dla fauny. Niekorzystny wpływ mazarówno budowa nowych dróg i linii kolejowych oraz intensyfikacja ruchu <strong>na</strong> istniejących juższlakach komunikacyjnych, zwłaszcza przebiegających przez kompleksy leśne. Transportsamochodowy i kolejowy bezpośrednio negatywnie oddziałuje <strong>na</strong> zwierzęta, powodując ichśmiertelność i płoszenie. Śmiertelność <strong>na</strong> drogach dotyczy w głównej mierze ssaków 54,57 orazpłazów 55,56 i gadów. Ptaki również giną w wyniku kolizji z pojazdami, kiedy szukają pożywienia <strong>na</strong><strong>na</strong>wierzchni dróg, przelatują pomiędzy przydrożnymi drzewami i krzewami oraz postrzegając mokryasfalt jako taflę wody 58,59,60 .53 Parusel J.B., Skowrońska K., Wower A. (red.). 2010.54 Jędrzejewski W., Nowak S., Kurek R., Mysłajek R., Stachura K., Zawadzka B. 2006.55 Kurek R.T., Rybacki M., Sołtysiak M. 2011.56 Rybacki M. 2002. Metody ochrony migracji płazów. Przegląd Przyrodniczy. XIII, 3: 95-120.57 Jakubiec-Benroth D. 2000. Wpływ motoryzacji i rozbudowy sieci dróg <strong>na</strong> populacje ssaków. PrzeglądPrzyrodniczy. XI, 2-3: 179-194.58 Walasz K., Tworek S., Wiehle D. 2006. Ochro<strong>na</strong> ptaków i ich siedlisk w Polsce. <strong>Małopolskie</strong>Towarzystwo Ornitologiczne, Instytut Ochrony Przyrody PAN. Kraków.59 Erritzoe J., Mazgajski T., Rejt Ł. 2003. Bird casualties on European Road – a review. Acta Ornithologica.38, 2: 77-93.60 Anderwald D., Zawadzka D., Zawadzki J. 2008. Kolizje ptaków drapieżnych z liniami energetycznymi –skala problemu i próby przeciwdziałania. S. 212-215. (W:) Jędrzejewski W., Ławreszuk D. (red.) 2008.Ochro<strong>na</strong> łączności ekologicznej w Polsce. Materiały konferencji między<strong>na</strong>rodowej „Wdrażaniekoncepcji korytarzy ekologicznych w Polsce”. Zakład Badania Ssaków PAN. Białowieża.73
- Page 1 and 2:
CENTRUM DZIEDZICTWA PRZYRODY GÓRNE
- Page 3 and 4:
6.2. Oddziaływania na krajobraz, p
- Page 5 and 6:
Zgodnie z zaleceniami zawartymi w
- Page 7 and 8:
2. Informacje o zawartości, głów
- Page 9 and 10:
2.2. Cele strategiczne i kierunki d
- Page 11 and 12:
kreatywności, wyznaczającym trend
- Page 13 and 14:
górnośląska). Zapoczątkowane w
- Page 15 and 16:
tworzą niewielkie garby w morfolog
- Page 17 and 18:
Płaszczowina śląska w części z
- Page 19 and 20:
yło nasuwanie się lądolodów ska
- Page 21 and 22: Wysoczyzny Przykarpackie). Płaskow
- Page 23 and 24: Między Beskidem Żywieckim i Gorca
- Page 25 and 26: województwie małopolskim. Gleby c
- Page 27 and 28: 19952000200519952000200519952000200
- Page 29 and 30: Objaśnienia: 0 - nie zanieczyszczo
- Page 31 and 32: przemysłowych.Ryc. 4. Odpady przem
- Page 33 and 34: monitoringu krajowego i regionalneg
- Page 35 and 36: się do gospodarczego wykorzystania
- Page 37 and 38: [%] 5040302010033,42,719,211,9 10,7
- Page 39 and 40: odpadami.Gospodarowanie zasobami wo
- Page 41 and 42: Południowym w 2010 roku, według
- Page 43 and 44: miesięczna temperatura w lipcu wyn
- Page 45 and 46: Znaczący udział w zanieczyszczeni
- Page 47 and 48: zbadanych punktach, z wyjątkiem pu
- Page 49 and 50: w miastach, brak jej realizacji nie
- Page 51 and 52: saldo migracji stałych jest dodatn
- Page 53 and 54: 4. Analiza i ocena problemów ochro
- Page 55 and 56: dysponuje stosunkowo małymi zasoba
- Page 57 and 58: Ryc. 18. Obszary narażone na niebe
- Page 59 and 60: Program ochrony przed powodzią w d
- Page 61 and 62: Źródło: Program dla Odry-2006 -
- Page 63 and 64: Ryc. 21. Rozmieszczenie wybranych f
- Page 65 and 66: Źródło: Opracowanie własne65
- Page 67 and 68: oddziaływania na środowisko, jeż
- Page 69 and 70: Gorczańska, PLH120065 Dębnicko-Ty
- Page 71: zwierzęta, przemieszczających si
- Page 75 and 76: Źródło: Opracowanie własne na p
- Page 77 and 78: Utrata siedlisk wskutek zajęcia te
- Page 79 and 80: Plany nowych linii przesyłowych po
- Page 81 and 82: 5. Cele ochrony środowiska ustanow
- Page 83 and 84: Biała Księga - Plan utworzenia je
- Page 85 and 86: ochrony pogorszenia stanu siedlisk
- Page 87 and 88: Cel III. PolskaPołudniowa miejscem
- Page 89 and 90: 5.2. Ocena spójności celów Strat
- Page 91 and 92: Jednocześnie doprowadzą one do os
- Page 93 and 94: etencji (technicznej i nietechniczn
- Page 95 and 96: 1995 i 2001), uwzględniającą war
- Page 97 and 98: 6. Analiza i ocena przewidywanych z
- Page 99 and 100: pogorszenia stanu siedlisk przyrodn
- Page 101 and 102: oddziaływać negatywnie na jakoś
- Page 103 and 104: analizy konsekwencjami dla środowi
- Page 105 and 106: materialnej położonych w bezpośr
- Page 107 and 108: Cel III. Polska Południowa miejsce
- Page 109 and 110: Kierunek działań:1.3. Tworzenie d
- Page 111 and 112: Cel II. Polska Południowaprzestrze
- Page 113 and 114: Krajobraz,powierzchnia ziemii gleby
- Page 115 and 116: 3.2. Przyciąganie i organizacjawyd
- Page 117 and 118: i częściowo Jury Krakowsko-Częst
- Page 119 and 120: przypadku ich wdrożenia, a co za t
- Page 121 and 122: 1. Zmiana jakości wód powierzchni
- Page 123 and 124:
8. Streszczenie w języku niespecja
- Page 125 and 126:
w województwie śląskim.Minimaliz
- Page 127 and 128:
wskutek wprowadzania zabudowy hydro
- Page 129 and 130:
18) Kabata-Pendias A. i in. 1995. P
- Page 131 and 132:
59) Stan środowiska w województwi
- Page 133 and 134:
L.P. Kod Nazwa Pow. [ha] Województ
- Page 135 and 136:
L.P. Kod Nazwa Pow. [ha] Województ
- Page 137 and 138:
L.P. Nazwa Pow. [ha] Województwo39
- Page 139 and 140:
L.P. Nazwa Pow. [ha] Województwo12
- Page 141 and 142:
L.P. Nazwa Pow. [ha] Województwo1.
- Page 143 and 144:
L.P. Nazwa Pow. [ha] Województwo55
- Page 145 and 146:
L.P. Nazwa Pow. [ha] Województwo14
- Page 147:
L.P. Nazwa Pow. [ha] Województwog