Nr 444, maj 1992 - Znak

66 KAROL TARNOWSKIwierz4ca godzi si ~ "wzi4e w siebie" jako swoje wlasne wewn ~ trznecierpierue, przed kt6rym nie rna ucieczki w·zadne spekulacje intelektualne,:ladne "teod ycee". Wiara biblijna jest wiar'l Hioba, a ru e Leibniza.Oznacza to, Ze wiara godzi si~ rue tylko nie rozumiee intelektualnie czegos,co mimo to akceptuje, ale wejsc w dramat z a w 0 d u, buntu, kt6ry nieniweczy milosci, lecz przernienia j'l w cierpienie.Lecz paradoks miluj'lcego Boga, ktorego krzyzuje zlo swiata, ale kt6ryzmartwychwstaje i nadal zyje w swoim ludzie, domaga siC( od wolnosci,i zarazem otwiera przed ru'l, wi¥cej. Domaga siy akceptacji i zrozumicniagl~boki ego sensu tego, ze w o l nose n igdy nie jes t sarn a. ProblemsamotnoSci jest jednyrn z naj bardziej podstawowych i zarazem ambiwalentnychproblem6w, jakie trapi'l czlowieka i-nolens volens - fliozofa orazteologa, ktorzy nad czlowiekiem siy pochylaj'l. Nie tu miejsce na poglybiol1'lna ten ternat refleksjy. Woln o jednak powied ziee przynajmniejtyle: rue rna autentycznie przezytego dialogu bez autentyczrue przezytejsarnotnosci, ale i odwrotnie: nie rna samotnosci bez pragnienia wyjsciaz niej po to, by dzielie swoje czlowieczenstwo z drugim; podzielie, to znaczyutworzye z nim jak4s wsp6In ot~ . Co oznacza to dla wolnosci?Sarnotnose jest "rniejscem", w ktorym zapadaj4 najbardziej waikiedecyzje dotycz'lce naszego zycia, decyzje na dobre i na zle: czlowiekw wewnytrznej samotnosci decyd uje si~ przyjse drugiemu z pomoq, lub si~od niego odwrocie, powiedziee p rawd ~ lub sklamac - nawet, jdli wszystkoto dokonuje siy "spontanicznie". Ale czlowiek ze swojq. wolnosci jest taUezawsze wo bec... Jest wobec swiata, w ktory jego decyzje si ~ wpisui'l,wobec drutPego, ktorego te decyzje cz~sto dotyczq., jest takze wobec siebiesamego. "Swiat wewnytrzny" czlowieka jest zaludniony i moze racj ~ rnaJean Nabert, ze potrzeba czasem ow " swi at" oczyscie i samotnosezradykalizowae, by dotknq.e prawd y 0 sobie. Lecz czymze jest ta prawda?Czy znamy jq. do konca? A to, co zn amy - czy zawsze nas zachwyca? Czyodnajdujemy siy w pelni poprzez nasze decyzjc i ich skutki? Czy niechcielibysmy bye czasem wobec ..., a moze lepiej byloby powiedzieew 0 b Ii c z u Kogos, kto zn alby na wylot nasze zwyciystwa .i nasze klyski,kto "cieszylby siy i plakal" razem z nami? Idea "absolutnego swiadka"przewija siy przez mysl ludzk'l, mysl oswietlonq., choeby z daleka,Objawieniem.Nie ta idea wydaje siy jednak dla wol nosci kl uczowa. Dialektykazwyciystw i kl ~sk stawia nas przed wymiarem praktycznym czy egzystencjalnymsensu stricto wolnosci. Jdli bowiem nasza wolnose rna bye- "powinna" bye - wyzwolona, to wiemy na pewno: nigdy do konca jej niewyzwolim y, nasze doswiadczenie niewi ele pozostawia nam co do tegow'ltpliwosci . W tej sytuacji staje przed nasz'l wolnosciq. wachlarz mozliwo­Sci: mozemy usztywnie siy w buncie wobec losu i nas samych , mozemyz rezygnacjq. zaakceptowae naszq. miernoty i obnosie j q. w samotnoSciz gorzk'l d um'l, mozemy jednak takze pow i e r z y e si~ w glybi nas samychKomus, kto nas do konca akceptuje, ale zarazem ni e rezygnuje wobec