RADIOCEZ W PŁACHETCE KOŁPAKOWATEJW ITALII I POLSCEJ. Falandysz 1) , T. Zalewska 2) , L. Cocchi 3,4) , N. Szylke 1)1)Pracownia Chemii Środowiska i Ekotoksykologii, Uniwersytet Gdański2)Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - PIB, Oddział Morski w Gdyni3)Gruppo Micologico e Naturalistico R. Franchi, Via D. Piani, 6, I-42100 ReggioEmilia, Italia4) Comitato Scientifico Nazionale dell Associazione Micologica Bresadola, ViaA.Volta, 46, I-38100 Trento, ItaliaW wyniku katastrofy w elektrowni jądrowej w Czarnobylu - po względnieszybkim zaniku krótko żyjącego jodu-131 - gros pozostałego zanieczyszczeniapromieniotwórczego przyrody pochodzi od cezu-137, którego okres rozpadupołowicznego (promieniowanie gamma) wynosi 30,17 lat. Katastrofa Czarnobylskamiała miejsce w dniu 26 kwietnia 1986 r., i jest określana jako wypadek jądrowy naświecie, który dotychczas miał największy wpływ na stopień skażeniapromieniotwórczego terytorium Europy. Iloraz z wartości aktywności 137 Cs i 134 Cs wpoczarnobylowej chmurze promieniotwórczej wynosił średnio 2.0 (Baldini et al.1990). Okres rozpadu 134 Cs jest znacznie krótszy (t 1/2 = 2,06 lat). Radiocezzdeponowany na powierzchni roślin i ściółki w lasach stopniowo, ale bardzo wolnownika wgłęb profilu glebowego (Mietelski et al. 2010; Rosén et al. 2011; Rühm et al.1997). Radiocez deponowany z atmosfery wraz z mokrym opadem atmosferycznym(deszcz) infiltruje wgłęb gleby leśnej szybciej, niż kiedy jest deponowany jako opadsuchy (pył) (Strandberg 2004). Ponadto opad mokry - deszcz a szczególnie śnieg -wydajnie oczyszcza powietrze atmosferyczne z zanieczyszczeń (teżpromieniotwórczych), i zarazem wprowadza je w dużej ilości na powierzchnię lądulub do zbiornika wodnego w miejscu gdzie spadł. Wymienione zjawiska a także fakt,iż grzybnia (też ryzomorfy) rozwija się, odpowiednio, w ściółce lub glebie - zależnieod gatunku grzyba ma to miejsce na różnej głębokości profilu ściółka/podłożeglebowe, sprawiają, że masa radionuklidów sztucznych nagromadzanych wowocnikach przez grzyby leśne jest wypadkową wielu procesów.Badania własne miały na celu określenie i porównania stopniazanieczyszczenia radiocezem owocników płachetki kołpakowatej (Cortinariuscaperatus) oraz warstwy wierzchniej (0-10 cm) podłoża glebowego tego grzybazebranych na stanowiskach z terenu prowincji Reggio Emilia w Italii w latach 1992-1999 oraz z różnych miejsc w Polsce w latach 1996-2010. Wszystkie aktywnościprzeliczono na datę zebrania próbek - uwzględniając rozpad promieniotwórczy. Wowocnikach płachetki i glebie z Italii oznaczono aktywność 137 Cs i 134 Cs a w materialez ternu Polski aktywność 137 Cs ( 134 Cs był niewykrywalny w 2013 r.). Aktywnośćpromieniotwórczą radiocezu oznaczono metodą spektrometrii gamma zzastosowaniem detektora półprzewodnikowego. Wszystkie aktywności przeliczono nadatę zebrania materiału uwzględniając rozpad promieniotwórczy.Płachetkę kołpakowatą z terenu prowincji Reggio Emilia cechowała50
aktywność rzędu 6297-10100 ( 137 Cs) i 255-6840 ( 134 Cs) Bq kg -1 masy suchej w 1992;5823-15430 ( 137 Cs) i 85-265 ( 134 Cs) Bq kg -1 m.s. w 1995 i 16290-19340 ( 137 Cs) i 96-103 ( 134 Cs) Bq kg -1 m.s. w 1999 r. Wartość ilorazu z aktywności 137 Cs/ 134 Csw owocnikach płachetki kołpakowatej z Italii dla lat 1992-1999 mieściła sięw zakresie od 14.9-26.2 (1992 r.) do 161-187 (1999 r.).Płachetkę kołpakowatą z badanych terenów Polski cechowała aktywność( 137 Cs) rzędu 12696-16160 Bq kg -1 m.s. w 1996; 3839-5206 Bq kg -1 m.s. w 2006i 3750-5563 Bq kg -1 m.s. w 2010 r. Spośród zbadanych owocników płachetkikołpakowatej z terenu kraju maksymalną aktywność 137 Cs sięgającą 18000 Bq kg -1m.s. wykazano w kapeluszach tego grzyba wyrosłych w puszczy Napiwodzko-Ramuskiej w północno-wschodnim regionie kraju (okolice Szczytna) w 2002 r.Kapelusze płachetki kołpakowatej przeciętnie zawierają 2-3 krotnie więcej 137 Cs niżtrzony. Pomimo upływu czasu i powolnej infiltracji radiocezu wgłęb gleb leśnychpłachetka kołpakowata w okresie 50-60 lat po globalnym opadzie radioaktywnympowstałym w rezultacie testowania broni jądrowej w atmosferze i w 25 lat pokatastrofie jądrowej w Czarnobylu jako grzyb jadalny dobrze nagromadzającyradiocez pozostaje znacznie skażona 137 Cs.Literatura:1. Baldini E, Nyatemu K, Tubertini O (1990) Radiochim. Acta , 49, 492. Mietelski JW, Dubchak S, Błażej S, Anielska T, Turnau K (2010) J. Environ.Radioact., 101:7063. Rosén K, Vinichuk M, Nikolova I, Johanson K (2011) J. Environ. Radioact., 1021784. Rühm W, Kammerer L, Hiersche L, Wirth E (1997) J. Environ. Radioact., 35:1295. Strandberg M (2004) Sci. Total Environ., 327:31551
- Page 8 and 9: SPIS TREŚCISESJA NAUKOWAH. Matusie
- Page 10 and 11: 17. M.I. Szynkowska, K. Osingłowsk
- Page 12 and 13: 43. B. Marczewska, A. Kramek, R. Ku
- Page 15 and 16: SŁOWO WSTĘPNEJuż po raz 22-gi mi
- Page 17 and 18: KIERUNKI ROZWOJU ANALIZYSPEKTROCHEM
- Page 19 and 20: GRAFEN JAKO NOWY SORBENT W CHEMIIAN
- Page 21 and 22: wzroście oczekiwań wobec wymiaru
- Page 23 and 24: ANALIZA NIEORGANICZNYCH FORMSPECJAC
- Page 26 and 27: NOWA KSIĄŻKA„CHEMICAL ELEMENTS
- Page 28 and 29: TANDEMOWE POŁĄCZENIESPEKTROFOTOME
- Page 30 and 31: próbki jonów metalu, z którego e
- Page 32 and 33: NOWA KONSTRUKCJA KOMORY ZDERZENIOWE
- Page 34 and 35: ZASTOSOWANIE METODY ED-XRFDO OZNACZ
- Page 36 and 37: metali ciężkich ich przemieszczan
- Page 38 and 39: INTERFERENCJE SPEKTRALNE PRZYOZNACZ
- Page 40 and 41: 4. C.J. Madadrang, H.Y. Kim, G. Gao
- Page 42 and 43: łupkach, natomiast zawartości inn
- Page 44 and 45: ANALIZA WYSOKIEJ CZYSTOŚCI CYRKONU
- Page 46 and 47: OZNACZANIE METALI CIĘŻKICH W OSAD
- Page 48 and 49: CHEMICZNE GENEROWANIE PAR PRZY UDZI
- Page 52 and 53: RTĘĆ W OPIEŃCEA. Mazur, M. Róż
- Page 54 and 55: RTĘĆ W OWOCNIKACH OPIEŃKI CIEMNE
- Page 56 and 57: ANALIZA ŚLADÓW CZĄSTEK GSRM.I. S
- Page 58 and 59: OZNACZANIE RTĘCI W PRODUKTACHŻYWN
- Page 60 and 61: POLON 210 PO W KRWI LUDZKIEJA. Bory
- Page 62 and 63: OZNACZANIE ZŁOTA Z ZASTOSOWANIEMTE
- Page 64 and 65: OZNACZANIE ZAWARTOŚCI NIEKTÓRYCHS
- Page 66 and 67: OZNACZANIE ZAWARTOŚCI WYBRANYCHSK
- Page 68 and 69: OPTYMALIZACJA MINIATUROWEGOANALIZAT
- Page 70 and 71: BADANIE WPŁYWU PROMIENIOWANIAULTRA
- Page 72 and 73: ZASTOSOWANIE METODY LA-ICP-MSDO ANA
- Page 74 and 75: wynik pomiaru: spójność pomiarow
- Page 76 and 77: literaturze danymi dla tego typu os
- Page 78 and 79: utrudnia prawidłowy odczyt punktu
- Page 80 and 81: OZNACZANIE ZAWARTOŚCI RTĘCIORAZ I
- Page 82 and 83: CHEMICZNIE MODYFIKOWANA KRZEMIONKAW
- Page 84 and 85: METODYKA OZNACZANIA RADU 226 RaW PR
- Page 86 and 87: BIOAKUMULACJA WYBRANYCH METALICIĘ
- Page 88 and 89: IDENTYFIKACJA WŁÓKIEN AZBESTUCHRY
- Page 90 and 91: ZANIECZYSZCZENIE ŚRODOWISKA WŁÓK
- Page 92 and 93: WOLTAMPEROMETRIA INWERSYJNA, TECHNI
- Page 94 and 95: Próbki gleby pobierano z wierzchni
- Page 96 and 97: iałko glukozy niż furosemidu, a b
- Page 98 and 99: METROLOGICZNE ASPEKTY OZNACZANIAKOB
- Page 100 and 101:
ADSORPCJA JONÓW Pt(IV)NA MODYFIKOW
- Page 102 and 103:
STĘŻENIE JODU W MOCZU- PROBLEM DU
- Page 104 and 105:
catechins as brain-permeable, natur
- Page 106 and 107:
ZASTOSOWANIE PROCESU DEKOLORYZACJIB
- Page 108 and 109:
OES. Kolejnym etapem badań było z
- Page 110 and 111:
3. Afridi H.I., Kazi T.G., Kazi N.G
- Page 112 and 113:
z analizatorem czasu przelotu (Opti
- Page 114 and 115:
POLIMER KSANTANOWY JAKO STABILIZATO
- Page 116 and 117:
OZNACZANIE MIEDZI W GLEBIE I OSADAC
- Page 118 and 119:
OZNACZANIE WYBRANYCH METALII ZWIĄZ
- Page 120 and 121:
mieściła się w granicach od 0,11
- Page 122 and 123:
[2] - H. Olivier-Bourbigou, L. Magn
- Page 124 and 125:
DudekDybczyńskiGrodowskiHanćJakub
- Page 126 and 127:
KuziołaRafałKatolicki Uniwersytet
- Page 128 and 129:
PyszynskaMartaInstytut Chemii i Tec
- Page 130 and 131:
ZagrodzkiZawiszaZgoła-Grześkowiak