Materiały - Wydział Technologii Chemicznej - Poznan.pl

BADANIE WPŁYWU PROMIENIOWANIAULTRADŹWIĘKOWEGO NA WYDAJNOŚĆŁUGOWANIA RTĘCI Z OSADU RZECZNEGOJ. Świrk, K. Pawlak, J. Wojcieszek, M. JaroszKatedra Chemii Analitycznej, Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej,Noakowskiego 3, 00-664 WarszawaRtęć należy do jednych z najbardziej toksycznych pierwiastków. Dostając siędo zbiorników wodnych poprzez sedymentację staje się składnikiem osadów, wktórych zachodzą liczne procesy biochemiczne, między innymi biometylacja.Powstałe w ten sposób metylowe pochodne rtęci łatwiej ulegają bioakumulacji irozprzestrzeniają się w łańcuchu pokarmowych. Kontrola zawartości rtęci w osadachrzecznych i morskich jest ważna z punktu widzenia kontroli skażenia środowiska izagrożenia zdrowia człowieka.Rtęć w ekstrakcie oznaczano za pomocą spektrometru mas z jonizacją wplazmie indukcyjnie sprzężonej (ICP MS) używając palnik z platynową osłoną.Osady zawierające rtęć poddano ługowaniu za pomocą roztworów różnych kwasów.Sprawdzono wpływ stężenia kwasu solnego, cysteiny i dodatku kwasu azotowego naodzysk rtęci. Sprawdzony został wpływ czasu wytrząsania, sonikacji i działaniapromieniowania mikrofalowego.Stwierdzono, że dodatek cysteiny - odczynnika kompleksującego - do roztworukwasu solnego znacząco zwiększa wydajność ekstrakcji (z 57 do 93%). Dużeznaczenie ma także metoda wspomagająca proces ekstrakcji. Najlepsze efektyzaobserwowano w przypadku sonikacji i wytrząsania, natomiast promieniowaniemikrofalowe było odpowiedzialne za duże straty rtęci w postaci oparów. Wpływsonikacji, ze względu na znaczne skrócenie czasu procesu ługowania, sprawdzono wprzypadku płuczki ultradźwiękowej i sondy. Stwierdzono, że etap ługowania trwający2 godziny w przypadku wytrząsania, może być skrócony do 1 godziny i 4 minut, wprzypadku odpowiednio płuczki i sondy ultradźwiękowej.Opracowana metoda została zastosowana do oznaczenia rtęci wcertyfikowanym materiale odniesienia (WQB-1 – osadu rzecznego; o atestowanejzawartości rtęci 1,09 ± 0,15 ug Hg /g suchej masy) i pozwoliła na wyznaczeniecałkowitej zawartości rtęci (1,02 ± 0,04 /g suchej masy). Zaproponowana metodaekstrakcji rtęci pozwala na znaczne skrócenie czasu przygotowania próbki icharakteryzuje się dobrą dokładnością.Badania, których wyniki są opisane w tej pracy były finansowane ześrodków grantu: „Opracowanie i atestacja nowych typów materiałów odniesienianiezbędnych do uzyskania akredytacji europejskiej przez polskie laboratoriazajmujące się analityką przemysłową” przyznanego przez Narodowe Centrum Badańi Rozwoju.70