Materiały - Wydział Technologii Chemicznej - Poznan.pl

OZNACZANIE RTĘCI W PRODUKTACHŻYWNOŚCIOWYCHJ. Albińska, M.I. Szynkowska, E. Leśniewska, A. Pawlaczyk,J. Góralski, T. ParyjczakInstytut Chemii Ogólnej i Ekologicznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Łódzka,ul. Żeromskiego 116, 90-924 ŁódźRtęć jest pierwiastkiem nefrotoksycznym i neurotoksycznym, posiadawłaściwości mutagenne i alergizujące. Powoduje dysfunkcję układu nerwowego,mięśniowego oraz zaburza działanie enzymów i białek. Nie stwierdzono dotąd, abyrtęć pełniła w organizmach jakiekolwiek funkcje metaboliczne czy fizjologiczne.Ekspozycja na rtęć zawartąw produktach spożywczych jest zjawiskiempowszechnym. Obecność rtęci stwierdzono praktycznie we wszystkich produktachżywnościowych. Pobieranie rtęci przez rośliny uzależnione jest od formy i ilościzwiązków rtęci występujących w glebie. Szacuje się, że w suchej masie warzyw jestjej trzy razy więcej niż w glebie. Najczęściej w warzywach i owocach stężenie tegopierwiastka wynosi od 5 do 30 µg/kg świeżego produktu. Grzyby kumulują znaczniewiększe ilości metalu niż inne produkty pochodzenia roślinnego, które może wynosićnawet kilka mg/kg w świeżej masie. Największe stężenia rtęci obserwuje się wproduktach spożywczych pochodzenia morskiego i z wód lądowych. Dużatoksyczność rtęci i jej związków, przypadki zatruć, zdolność do akumulacji włańcuchu troficznym sprawiają, że jest ona ważnym przedmiotem analiz produktówżywnościowych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami w Zakładach HigienyWeterynaryjnej badaniami w zakresie zanieczyszczeń chemicznych w Polsce, w tymmetali toksycznych (arsen, kadm, ołów, rtęć) objęte są wszystkie gatunki zwierzątrzeźnych i łownych, drób, owoce, warzywa, mleko, jaja, miód oraz pasze. Określonodopuszczalne dawki rtęci dla człowieka, jednak nie do końca są znane dokładnegranice tolerancji na różne jej związki, jak również następcze skutki długiegodziałania niskich stężeń. Średnie pobieranie rtęci przez dorosłego człowieka szacujesię na 20 µg/dzień. Tymczasowe tolerowane tygodniowe pobranie rtęci ustalono na300 µg, w tym 200 µg metylortęci, a dzienne 43 µg. W Polsce średnie pobieranie rtęci58