10
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
1961-1981 îí õ¿ðòýë ØÓÀ-èéã àêàäåìè÷ Á.Øèðýíäýâèéí óäèðäàæ<br />
áàéñàí 20 æèëèéí äîòîð õ¿ðýýëýíã¿¿äèéí íýãäñýí áàéð áàðèãäàæ<br />
àøèãëàëòàíä îðîîä ººðèéí ãapaaø, ñàíõ¿¿ àæ àõóéòàé áîëñîí þì.<br />
Õóó÷èí áàéñàí õýë çîõèîë, ò¿¿õ, õºäºº àæ àõóé, áàéãàëü, àíàãààõ óõààíû<br />
õ¿ðýýëýíã¿¿ä äýýð ãåîëîãè, ãàçàð ç¿é öýâäýã ñóäëàë, áîòàíèê, áèîëîãè,<br />
ìàòåìàòèê, ôèçèê òåõíèê, ã¿í óõààí-ñîöèîëîãè-òºð ýðõ, ýäèéí çàñàã, äîðíî<br />
äàõèíû õ¿ðýýëýí, îäîí îðíû îðãèë, õýâëýõ ¿éëäâýð çýðýã îëîí ÷óõàë ýðäýì<br />
øèíæèëãýýíèé áàéãóóëëàãà øèíýýð íýýãäýæ, îð÷èí öàãèéí ëàáîðàòîðè,<br />
òîîöîîëîí áîäîõ òåõíèê ñýëòýýð òîíîãëîãäîí, ãåíåòèê, áèîòåõíîëîãè,<br />
öºìèéí ôèçèê, caícap ñóäëàëûí øèíý çàëóó áîëîâñîí õ¿÷èíòýé áîëñîí<br />
þì. Àêàäåìèéí äýðãýä àñïèðàíòóð, äîêòîðàíòóð áèé áîëãîñîí, ýðäýìòýä<br />
ýðäýì øèíæèëãýýíèé àæèëòàí íàðûã ãàäààäàä ñóäàëãàà, äàäëàãà õèéëãýõ,<br />
ýðäìèéí çýðýã õàìãààëóóëàõààð òîãòìîë òîìèëîí èëãýýõ áîëñîí íü<br />
øèíæëýõ óõààíû ÿíç á¿ðèéí ñàëáàðûí áîëîâñîí õ¿÷èí áýëäýæ, òýäíèé<br />
ìýäëýã, ìýðãýøëèéã äýýøë¿¿ëýõýä èõýýõýí ÷óõàë ¿¿ðýã ã¿éöýòãýñýí þì.<br />
1961-1981 îíû õîîðîíä äýýä ñóðãóóëèàð 370 õ¿íèéã áýëòãýñíýýñ 264-èéã<br />
¿¿íýýñ Ǻâëºëòºä, 79 õ¿íèéã àñïèðàíòóð, 27 õ¿íèéã äîêòîðàíòóðààð òóñ<br />
òóñ áýëòãýæýý. Òýäãýýðèéí äîòðîîñ 96 íü ôèçèê-òåõíèêèéí ìýðãýæëýýð, 62<br />
íü õèìèéí óõààíààð, 49 íü áèîëîãîîð, 32 íü ãåîëîãîîð, <strong>10</strong> íü ãåíåòèêýýð,<br />
31 íü ýäèéí çàñãààð, 20 îð÷èì íü ôèëîñîôè, ñîöèîëîãèéí ÷èãëýëýýð<br />
áýëòãýãäæýý. ØÓÀ-èéí àæèëòíû òîî 1961 îíä 300 áàéñàí áîë 1981 îíä 1340<br />
ãàðóé áîëñîí áàéâ.<br />
1961-1981 îíû õîîðîíä ýäèéí çàñàã÷èä ¿éëäâýðëýõ õ¿÷íèé õºãæèë<br />
áàéðøëûí <strong>10</strong>-15 æèëèéí åðºíõèé ñõåì çîõèîñîí, õýë çîõèîëûí<br />
ìýðãýæèëòýí íàð "Ìîíãîë õýëíèé ò¿¿õýí õýë ç¿é", "Îð÷èí ¿åèéí<br />
Ìîíãîëûí óòãà çîõèîëûí òîâ÷ ò¿¿õ", "Îðîñ-Ìîíãîë òîëü" çîõèîñîí,<br />
ò¿¿õ÷èä Ìîíãîëûí ò¿¿õèéí ãóðâàí áîòü çîõèîë, Ìîíãîëûí ôåîäàëèçìûí<br />
¿íäñýí çàìíàë, Ìîíãîëûí ò¿¿õ áè÷ëýã çýðýã á¿òýýë òóóðâèñàí áàéíà.<br />
Ôèëîñîôè÷èä "XIX çóóíû ñ¿¿ë÷, XX çóóíû ýõíèé Ìîíãîëûí íèéãýì,<br />
óëñ òºð, ã¿í óõààíû ñýòãýëãýýíèé õºãæèëò", "ÁÍÌÀÓ-ûí íèéãìèéí<br />
á¿òýö" çýðýã òîìîîõîí á¿òýýë áè÷èæ íèéòë¿¿ëæýý. Ãåîëîãè÷èä Ìîíãîë<br />
îðíû òåêòîíèê, ãåîëîãèéí çóðàãëàë áà õ¿äðèéí îðäûí áàéðëàëûã<br />
óðüäààñ ìýäýõ çóðàãëàëûí çàãâàðûã õèéæ, Õºâñãºë íóóðûí ôîñôîðûí<br />
ñàâ, ªìíºä Ìîíãîëûí õîâîð ìåòàëëûí á¿ñèéã ñóäëàõ, ïàëåîíòîëîãèéí<br />
øèíæèëãýý õèéõ òàëààð òîìîîõîí àìæèëòàíä õ¿ð÷ýý. Ò¿¿í÷ëýí áàéãàëèéí<br />
óõààíû áóñàä ñàëáàð, õºäºº àæ àõóé, àíàãààõ óõààí, àðäûí ýìíýëãèéí<br />
õîëáîãäîëòîé áàãàã¿é ç¿éë á¿òýýñýí áàéíà. ØÓÀ-èéí õ¿ðýýëýíã¿¿ä<br />
áàñ íýëýýä ç¿éëèéã ¿éëäâýðëýë, ñî¸ë áîëîâñðîëûí ÷èãëýëèéí àìüäðàë<br />
ïðàêòèêò íýâòð¿¿ëñýí þì.<br />
Ýíý á¿õíèé ¿ð ä¿íä àêàäåìèéí <strong>10</strong> ýðäýìòýí, ò¿¿íèé äîòîð àêàäåìè÷<br />
Á.Øèðýíäýâ "Ìîíãîë àðäûí õóâüñãàëûí ò¿¿õ" á¿òýýëýýðýý òºðèéí øàãíàë<br />
õ¿ðòñýí áîëíî.<br />
Åð íü àêàäåìè÷ Á.Øèðýíäýâ 1941 îíä Èõ ñóðãóóëü òºãññºíººñºº õîéø<br />
ºíººã õ¿ðòëýõ 56 æèëèéí äîòîð ýðäýì øèíæèëãýýíèé íýãýí ñýäýâò çîõèîë,<br />
òîâõèìîë, õàìòûí á¿òýýë 29-èéã áè÷èæ, øèíæèëãýý ñóäàëãààíû ºã¿¿ëýë,<br />
13
Change language