10

ãàçðûã ¿çýæ ñîíèðõîí àìàðñàíû äàðààãààð Ìîñêâà äàõü ÁÍÌÀÓ-ûí
ýë÷èí òºëººëºã÷ Äàðüçàâòàé óóëçàí öààøäûí ñóðãóóëèéíõàà òóõàé àñóóæ
çºâëºñºíä òýðáýýð Òåàòðûí äýýä ñóðãóóëüä îðîõûã ñàíàë áîëãîñîí áàéíà.
Á.Øèðýíäýâ íü ðàáôàêò áàéõäàà øèé æ¿æãèéí äóãóéëàíãààñ õîë, óðàí
ñàéõíû àæèëä òºäèéëýí îðîëöäîãã¿é áàéñàí òóë òýýíýãýëçýí òàòãàëçñàí
áîëîâ÷ ýë÷èí ñàéäûí ÿàìíû íýãýí àæèëòíû øàõàìäóóëàí ÿòãàñàíààð
ÿìàð ÷ àòóãàé Ëóíà÷àðñêèéí íýðýìæèò Òåàòð óðëàãèéí äýýä ñóðãóóëüä
íýãýíòýý î÷ñîí óäààòàé. Ýë÷èí òºëººëºã÷èéí ç¿ãýýñ óã ñóðãóóëèéã
ñàíàë áîëãîñîíû ó÷èð ãýâýë ÁÍÌÀÓ-ûí Ãàäààä ÿâäëûí ÿàìíààñ 1937
îíû 9 ä¿ãýýð ñàðûí 2-íä Åðºíõèé ñàéä áºãººä Ãàäààä ÿâäëûí ÿàìíû
ñàéä À.Àìàðûí ãàðûí ¿ñýãòýéãýýð ÇÑÁÍÕÓ-ààñ ÁÍÌÀÓ-ä ñóóãàà Á¿ðýí
ýðõò òºëººëºã÷ Ñ.Í.Ìèðîíîâò èëãýýñýí ”Ìîíãîë èðãýäèéã ÇÑÁÍÕÓ-ûí
äýýä ñóðãóóëü, òåõíèêóìóóäàä ñóðàëöóóëàõ òóõàé” íîîò áè÷èãò: òóõàéí
æèëä Ãýãýýðëèéí ÿàìíû íýð äýýð Ìîñêâàãèéí Òåàòðûí äýýä ñóðãóóëüä 2
õ¿íèéã 3 æèë ñóðàëöóóëàõààð èëãýýõ çàõèàëãà ºãñºíòýé (1.61) õîëáîîòîé
áîëîëòîé. Óãààñ Á.Øèðýíäýâ íü Ãýãýýðëèéí ÿàìíû íýð àíõ ñóðãóóëüä
ÿâñàí íü øààðäëàãàä áàñ òîõèð÷ áàéñàí ãýëòýé. Ãýâ÷ Øèðýíäýâ òåàòðûí
ñóðãóóëüä î÷îîä íýãýí áàãø ýìýãòýéòýé óóëçàí óã ñóðãóóëü õèéãýýä
íàéðóóëàã÷èéí àíãèéí òóõàé àñóóæ ìýäñýíèé ýöýñò áîëèõîîð øèéäæýý.
Äàøðàìä äóðäàõàä ò¿¿íèé óóëçñàí ýìýãòýé áîë çºâëºëòèéí íýðò çîõèîë÷
Ôóðìàíîâûí ãýðãèé Àííà Ôóðìàíîâà áàéñàí àæ. Òåàòð óðëàãèéí
ñóðãóóëèàñ ýðñ òàòãàëçñàí ò¿¿íèéã Ýðõ¿¿ãèéí Áàãøèéí äýýä ñóðãóóëüä
î÷ õýìýýæýý. Ýõ îðîíäîî îéðõîí Ýðõ¿¿ õîòîä ñóðàëöàõ ñàíàë ò¿¿íä áàñ
àÿòàéõàí ñàíàãäñàí òóë òýðáýýð Ìîñêâàãààñ äàðóéõàí áóöæýý. Ýëñýëòèéí
øàëãàëòààñ õîöîðñîí ÷ ºãâºë çîõèõ ãóðâàí øàëãàëòààñ ¿ëäýýä áàéñàí
òîîíû øàëãàëòûã äàâààä õîæèìäñîí õî¸ð øàëãàëòàà àðàâ õîíîãèéí
íºõºí ºãñíººð Á.Øèðýíäýâ íü Áàãøèéí äýýä ñóðãóóëèéí ò¿¿õèéí àíãèéí
îþóòàí áîëîâ.
Äýýä ñóðãóóëüä äýâøèí îðñîí àíõíû æèë õ¿íäõýí áàéñàí ÷ 25 íàñ
õ¿ðñýí çàëóó ýð ÷àðìàéí ñóðàõûã õè÷ýýí ººðèéí áèåèéã äàé÷ëàí íîìûí
ñàíä ñóóæ, õè÷ýýëýýñ ãàäóóð ò¿¿õ ñóäëàëûí áîëîí óòãà çîõèîëûí á¿ëãýìä
õè÷ýýëëýäýã áàéâ.
Á.Øèðýíäýâ çºâõºí Ñèáèðü, çºâëºëòºä òºäèéã¿é õèëèéí ÷àíàäàä ÷
ýä¿ãýý õ¿ðòýë îëîí àðâàí ñóäëàà÷ ýðäýìòäèéí ñàéí ìýääýã “Öàãààí îðäîí”
õýìýýõ õîòûí ýðäýì øèíæèëãýýíèé íîìûí ñàíä áàéíãà î÷èæ Äîðíî
äàõèíû õè÷ýýëèéí ñóðàõ áè÷ãèéí çýðýãöýýãýýð ÕIII çóóíä Ìîíãîëûí ýçýíò
ã¿ðíýýð àÿëàí ÿâñàí Ï.Êàðïèíè, Ã.Ðóáðóê, Ìàðêî Ïîëî íàðûí íîìûã
óíøèæ áàéëàà. Óëìààð Äîðíî äàõèí îðíóóäûí ò¿¿íèé äîòîð Ìîíãîë
îðíîîð îëîíòàà àÿëàí ñóäàëæ, õ¿í òºðºëõòíèé ò¿¿õýíä ã¿í ã¿çãèé óë ìºðºº
¿ëäýýñýí ýíýõ¿¿ ãàéõàëòàé àðä ò¿ìíèé áàÿëàã ò¿¿õèéã ñàéòàð ñóäàëñàí
Í.À.ßäðèíöåâ, Â.Â.Ðàäëîâ, À.Â.Êëåìåíö, Ã.Í.Ïîòàíèí, À.Í.Ïîçäíååâ
íàðûí çîõèîë á¿òýýëòýé òàíèëöàæ ýõýëæýý. Óã íîìûí ñàí ýðòíýýñ Îðîñûí
Ãàçàð ç¿éí íèéãýìëýãèéí Äîðíîä Ñèáèðèéí ñàëáàðûí àëáàí áàéðòàé
çýðãýëäýý áàéðëàæ, Ýðõ¿¿ õîò íü Îðîñûí ìîíãîë ñóäëàëûí óëàìæëàëò òºâ
áàéñíû õóâüä ÷ Ìîíãîë ñóäëàëûí íîì, ãàð áè÷ìýëèéí àðâèí áàÿëàã ñàí
146