10
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
À.Ìåêåé ÌÓÈÑ-èéí ïðîðåêòîð, äîêòîð, ïðîôåññîð<br />
ÌÓÈÑ-ÈÉÍ ÀÍÕÍÛ ÐÅÊÒÎÐ, ÀÊÀÄÅÌÈ×<br />
Á.ØÈÐÝÍÄÝÂÈÉÍ ÈÕ ÑÓÐÃÓÓËÈÉà ժÃƯ¯ËÝÕÝÄ<br />
ïÉÖÝÒÃÝÑÝÍ ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ Ò¯¯ÕÝÝÑ<br />
Ìîíãîë óëñûí òºð, çàñàã 1921 îíîîñ õîéø àðä ò¿ìíýý áîëîâñðîëòîé<br />
áîëãîõ òàëààð îíöãîé àíõààð÷ îëîí òîîíû àðãà õýìæýýã àâ÷<br />
õýðýãæ¿¿ëñíýýð 1940 îí ãýõýä Ìîíãîë îðîí áàãà, äóíä ñóðãóóëü, òóñãàé<br />
ìýðãýæëèéí õýä õýäýí òåõíèêóìòàé áîëñíû ãàäíà 1930 îíîîñ ãàäààä îðîíä<br />
ÿëàíãóÿà Îðîñ óëñàä (õóó÷èí ÇÕÓ-ä) õ¿ì¿¿ñýý ÿâóóëàí ñóðãàæ ýõýëñýí<br />
áàéíà.<br />
1940 îíûã ¿çâýë Ìîíãîë îðíû 331 áàãà, äóíä ñóðãóóëüä 24341 õ¿¿õýä,<br />
7 òåõíèêóìä 1332 ñóðàã÷, Îðîñ óëñûí òºðºë á¿ðèéí ñóðãóóëüä 779 õ¿í<br />
ñóðàëöàæ áàéæýý 1 .<br />
Íèéãýì õºãæèõ òóñàì òóñãàé äóíä áîëîí äýýä áîëîâñðîëòîé áîëîâñîí<br />
õ¿÷èí áýëòãýõ øààðäëàãà ç¿é ¸ñîîð äýâøèãäýí òàâèãäñàí áàéíà.<br />
Ýíý çîðèëòûã øèéäýõ àíõíû àðãà õýìæýý áîëãîæ Çàñãèéí ãàçðààñ<br />
äýýä ñóðãóóëüä ñóðãàõ õ¿ì¿¿ñèéí áýëòãýëèéã õàíãàõààð 1930 îíîîñ<br />
Ìîíãîë Ðàáôàê, Ýðõ¿¿ãèéí Ìîíãîë îþóòíû ò¿ð êóðñ áîëîí Õèàãò õîòûí<br />
áàãøèéí òåõíèêóìä ÿâóóëæ ñóðãàõûí äýýð ñ¿¿ëäýý Ýðõ¿¿ õîòûí պ人<br />
àæ àõóéí òåõíèêóìûí äýðãýä öººí òîîíû îþóòàíòàé Ìîíãîë àíãèéã íýýí<br />
ñóðãàëò ÿâóóëàõ áîëæýý. Ýäãýýð ñóðãóóëü êóðñò ñóðàëöàæ òºãññºí çàëóó<br />
áîëîâñîí õ¿÷èí ýõ îðîíäîî áóöàæ èðæ áàãø, ìàëûí áàãà ýì÷ýýð àæèëëàæ,<br />
çàðèì íü Îðîñ óëñûí èõ, äýýä ñóðãóóëèóäàä äýâøèí ñóðàëöàæ áàéâ. 1936<br />
îíä Ðàáôàêèéã òºãññºí çàëóó õ¿í Á.Øèðýíäýâ Ýðõ¿¿ãèéí èõ ñóðãóóëüä<br />
ýëñýí ¿ðãýëæë¿¿ëýí ñóðàëöàæ, 1940 îíä äýýä áîëîâñðîë ýçýìøæýý.<br />
Èéíõ¿¿ ìàíàé îðíû äýýä áîëîâñðîëòîé 5 äàõü, àíõíû (Ö.Öýðýíìÿäàã ýì÷<br />
1938, Äàø ÑÕÓ 1938, Þ.Öýäýíáàë Ýäèéí çàñàã÷ 1939, Äàãçìàà ýì÷ 1939,<br />
Á.Øèðýíäýâ ò¿¿õ÷ 1940 îíä òºãñ÷ýý.) Õàðèí È.ß.Çëàòêèíû "Î÷åðêè íîâîé<br />
è íîâåéøåé èñòîðèé Ìîíãîëèè" Ì., 1957 íîìîíä 1938 îíä õ¿íèé èõ ýì÷èéí<br />
ìýðãýæëýýð 4 õ¿í ÇÕÓ-ààñ òºãñºæ èðñýí ãýæ áè÷ñýí íü àðàé òàøàà, çàðèì<br />
íü Ìîíãîë óëñûí èðãýí áèø áàéæýý) ñýõýýòíèé íýã áîëæýý.<br />
Íàìûí Òºâ Õîðîîû íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Á.Ýëäýâ-Î÷èð ãóàé<br />
Ðàáôàêèéí îþóòàí áèäýíòýé óóëçàæ, "Çà òà íàð îðîñ õýë, òîî, ôèçèê<br />
õèìèéã ìàø ñàéí ñóðààðàé. Áèä ìýòèéí õ¿ì¿¿ñ õîöðîãäîîä äóóñëàà.<br />
Õàðèí òà íàð ñàéä áîëíî ãýæ ãîðüäîîä õýðýãã¿é ø¿¿. Óãààñàà 5 ÿàìòàé þì<br />
ø¿¿ äýý. Õàðèí áîëîâñðîëîî ñàéí ýçýìøýýðýé ãýæ çàõèæ õýëñýí íü ìèíèé<br />
äýýä áîëîâñðîë ýçýìøèõýä ìààíü èõ íºëººëñºí þì" ãýæ Á.Øèðýíäýâ ãóàé<br />
äóðñàí ÿðüæ áèëýý.<br />
Áîëîâñðîëûí ñàëáàðò õýðýãæ¿¿ëñýí äàðààãèéí øàòíû òîìîîõîí<br />
àðãà õýìæýý áîë Ìîíãîë îðîíä èõ, äýýä cypãyyëü áàéãóóëñàí ÿâäàë<br />
þì. 1940 îíä õóðàëäñàí ÌÀÕÍ-ûí Õ èõ õóðàëä ìýðãýæèëòýé áîëîâñîí<br />
1<br />
Çàãä Ã.Ìîíãîë Óëñûí Èõ Ñóðãóóëèéí ò¿¿õýýñ. ÓÁ., 1968<br />
182
Change language