10
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
íàðûã íü ýñ îðóóëáàë, àæèë àìüäðàëûíõ íü àíõíû áàãø áîëñîí ò¿¿íèé<br />
äýðãýä áàéõäàà Øèðýíäýâ ñóìûí áàãà ñóðãóóëèéí äýðãýäýõ ïèîíåðèéí<br />
áàéãóóëëàãûí ãèø¿¿íä ýëñ÷ýý. Ýíý íü ò¿¿íèé õóâüä øèíý öàãèéí àÿñûã<br />
äàãàõ, øèíý íèéãìèéã á¿òýýõ ¿éëñýä õºë íèéë¿¿ëýõèéí ýõýí áàéëàà. Ãýõäýý<br />
ýöýã ýõ íü ãàë÷ààð àæèëëàñàíû õºëñ õýìýýí àâ÷èðñàí øóóäàé ãóðèë, õî¸ð<br />
øèðõýã äóãóé áóëàíò öàéã áàÿðëàñàí àâñàí ÷ “ãèø¿¿í” áîëîîä ç¿¿æ î÷ñîí<br />
óëààí çàíãèà, ó÷èðëàí ÿðüñàí ïèîíåðèéí áàéãóóëëàãûí òóõàéä èõýýõýí<br />
ä¿ðã¿éöæýý (29.61). Ýöýã ýõèéí ýë áàéäàëä íóòãèéí ëàì íàðûí çàðèì ÷<br />
áàñ íºëººëæ, òàøóóð ºã÷ýý. Òýðýýð ãýðòýý ýðãýí èðæ, íóòãèéí áàÿí Ëõàãâà<br />
ãýã÷èéíä çàðàãäàæ áàéõ ¿åä ñóìûí çàõèðãààíààñ ò¿¿íèéã ñóðãóóëüä<br />
ÿâóóëàõààð áîëñîí çàðûã ìºíººõ ×îéñäîî áàãø íü õ¿ðãýæ èðæýý. Òýðõ¿¿<br />
áè÷èãò: ”... ×àíäìàíü ñóìûí 1 ä¿ãýýð áàãèéí Áàçàðûí Øèðýíäýâèéã<br />
Öýöýðëýã Ìàíäëûí àéìãèéí õºäºº àæ àõóéí ñóðãóóëüä ÿâóóëñóãàé”<br />
õýìýýñýí áàéñàí áºãººä ýöãèéí çºâøººðºë, áàãøèéí äýìæëýãýýð ìºíõ¿¿<br />
ñóðãóóëüä ÿâàõ áîëñîí íü ò¿¿íèé àìüäðàëä ãàðñàí íýí ÷óõàë ¿éë ÿâäàë<br />
áàéâ. Ýíäýýñ ¿çâýë çàðèì íýãýí íîì çîõèîëä äóðäñàíààð Á. Øèðýíäýâ<br />
íü “ñóìûí áàãà ñóðãóóëüä ñóðàëöñàí” áóñ õàðèí áè÷èã ¿ñýãòýéí õóâüä<br />
øóóä պ人 àæ àõóéí ò¿ð ñóðãóóëüä îðæýý. 1942 îíû 9 ä¿ãýýð ñàðûí 23-<br />
íä íàìä ýëñýõýýð ºðãºäºë ãàðãàõäàà áè÷ñýí íàìòàðòàà Á.Øèðýíäýâ áàãà<br />
ñóðãóóëèéí òóõàé îãò äóðäààã¿é áºãººä ãàãöõ¿¿ “...Àðõàíãàé àéìãèéí<br />
òºâä պ人 àæ àõóéí ñóðãóóëüä íýã æèë ñóð÷ òºãññºí” (<strong>10</strong>.1942 îíû 9<br />
ä¿ãýýð ñàðûí 23-íä Çàñãèéí ãàçðûí Ýâëýëèéí ¿¿ðò ãàðãàñàí ºðãºä뺺ñ)<br />
ãýñýí õýäýí ìºð áèé. Ãýòýë íýëýýä õîæóó, á¿ð 1973 îíä áè÷ñýí “Ãóðâàí<br />
¿åèéí íàìòàð”-òàà áàãà ñóðãóóëèéí òóõàé îí çààæ òýìäýãëýñýí áàéäàã<br />
(<strong>10</strong>.Á.Øèðýíäýâèéí 1973 îíû 3 äóãààð 27- íèé ºäºð áè÷ñýí íàìòðààñ).<br />
Ò¿¿í÷ëýí “Õàíãàé óóëûí õ¿¿” íîìä ÷ Øèðýíäýâèéã Í¿õòèéí õ¿ðýýòýé<br />
çýðýãöýí îðøèõ ñóìûí áàãà ñóðãóóëüä 1924 îíä îðæ ñóðàëöñàí (22.57.)<br />
ãýæýý. Ýíý á¿õýí íü ò¿¿íèéã ñóìûí áàãà ñóðãóóëüä ñóðñàíûã íîòëîõ<br />
áàðèìò áóñ, åð人 ë öàãèéí ºíãèéã äàãàñàíû èëðýë áóé çà. Èéìä<br />
Á.Øèðýíäýâ íü Øèíý-×àíäìàíü* (Øèíý-Èäýð) ñóìûí Áàãà ñóðãóóëüä<br />
ñóðñàí ãýæ áè÷èõýä ó÷èð äóòàãäàëòàé áºãººä õàìãèéí äýëãýðýíã¿é<br />
äóðäàòãàë çîõèîë áîëîõ “Äàëàéí äàâàëãààíààð” íîìä ÷ ýíý òàëààð òîäîðõîé<br />
õýëñýí ç¿éë ¿ã¿é.<br />
1928 îíä õóðàëäñàí ÌÀÕÍ-ûí VII èõ õóðëààð íàì òºðèéí óäèðäëàãàä<br />
áàéñàí ¿íäýñíèé àðä÷èëñàí ¿çýëòí¿¿äèéã “áàðóóíòàí” íýðýýð àëáàí<br />
òóøààëààñ çàéëóóëæ, ÇÕÓ áà Êîìèíòåðíèé áîäëîãî ¿éë àæèëëàãààã<br />
çàãâàð÷ëàí äàãàã÷èä Ìîíãîë îðîíä íèéãýì æóðìûã áàéãóóëàõààð<br />
øóóðõàéëàõ áîëñîí ¿åä óëñ îðîí äàÿàð îëîí òîîíû õàìòðàë êîììóíûã<br />
áàéãóóëæ ýõýëñýí áèëýý. Ýë ¿éë ÿâäëûí íýãýýõýí õýñýã íü Öýöýðëýã<br />
Ìàíäëûí óóëûí àéìàãò ÷ íýãýí àäèë ºðíºæ, òóõàéí ¿åä 140 õ¿¿õýäòýé<br />
õºäºº àæ àõóéí ñóðãóóëèéã àéìãèéí òºâä íýýñýí áàéâ. Öàãèéí øààðäëàãààð<br />
õàãàñ öýðãèéí çîõèîí áàéãóóëàëòòàé áàéñàí óã ñóðãóóëèéã ãîë òºëºâ ÿäóó,<br />
äóíä àéëûí õ¿¿õä¿¿äýýð á¿ðä¿¿ëæ, õàìòðàëûí øèíý õ¿÷íèéã áýëòãýõ<br />
çîðèëòûã äýâø¿¿ëæýý. Òóñ ñóðãóóëüä áàéõäàà Á.Øèðýíäýâ á¿õèé ë àæèëä<br />
èäýâõèéëýí îðîëöîæ, òýð ÷ á¿¿ õýë ýâäýð÷ íóðñàí çóóõûã çàñàæ, ñàéøààë<br />
141
Change language