10
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Á.Ëõàìñ¿ðýí Ò¿¿õèéí óõààíû äîêòîð, àêàäåìè÷<br />
ÓËÑ ÒªÐÈÉÍ Ç¯ÒÃÝËÒÝÍ<br />
Àêàäåìè÷ Áàçàðûí Øèðýíäýâ áîë Ìîíãîë îðîí áà õèëèéí ÷àíàäàä<br />
íýð àëäàð íü äóóðññàí ãàðàìãàé ýðäýìòýí, óëñ ò¿ìíèé íàéðàìäàë, ýíõ<br />
òàéâíû òºëºº èäýâõòýé òýìöýã÷ýýñ ãàäíà àðäûí õóâüñãàëò íàì, òºðèéí<br />
íýðò ç¿òãýëòýí õ¿í ìºí. Ýíýõ¿¿ ñîíñãîëä Á.Øèðýíäýâèéí 1944-1957 îíä<br />
ÌÀÕÍ, Çàñãèéí óäèðäëàãàä áàéñàí ¿åèéí ¿éë àæèëëàãààã øèíæëýí òîâ÷<br />
òîäîðõîéëîõûã îðîëäîâ.<br />
Óëñ òºðèéí óäèðäàõ ç¿òãýëòíèé õóâüä ò¿¿íèé èäýâõòýé ¿éë àæèëëàãàà<br />
ºðíºñºí ýíýõ¿¿ 13 æèëèéã äîòîð íü õî¸ð õýñýãò õóâààæ áîëîõ þì.<br />
Íýãäýõ õýñýãò 1944 îíîîñ 1952 îí õ¿ðòëýõ õóãàöààã õàìààðóóëæ áàéíà.<br />
ͺõºð Øèðýíäýâ, Ìîíãîë àðä óëñûí ò¿¿õýí äýõ õàìãèéí ýìãýíýëò ÿâäàë<br />
áîëîõ ãó÷ààä îíû ñ¿¿ë÷èéí õàãàñûí óëñ òºðèéí èõ õýëìýãä¿¿ëëèéí ÿâöàä<br />
íàì òºðèéí óäèðäàõ ç¿òãýëòýí áàðàã öºì åã¿¿òãýãäñýíèé õîéíî óäèðäëàãàä<br />
çàëãàìæëàí ãàð÷ èðñýí äýýä áîëîâñðîëòîé øèíý çàëóó öººí áîëîâñîí<br />
õ¿÷íèé íýã áàéëàà.<br />
Ò¿¿íèé óëñ òºðèéí àæèëëàãààíû ýíý àíõàí ¿åèéã òóñ óëñûí òóõàéí<br />
¿åèéí ãàäààä, äîòîîä íºõöºë áàéäàëòàé õîëáîîòîé àâ÷ ¿çýõ õýðýãòýé þì.<br />
¯¿íä:<br />
Íýãä, Ýíý íü äýëõèéí II äàéíû òºãñãºë, ìàíàé óëñ ßïîíû<br />
ìèëèòàðèçìûí ýñðýã äàéíä îðîëöîæ òºðèéí òóñãààð òîãòíîëîî<br />
áàòàëãààæóóëàõûí òºëºº òýìöñýí, äýëõèéí õî¸ð ëàãåð ¿¿ñ÷ “õ¿éòýí”<br />
äàéíû áàéäàë ýõýëñýí æèë¿¿ä áàéâ.<br />
Õî¸ðò. ÁÍÌÀÓ ýíõ òàéâàí á¿òýýí áàéãóóëàëòàä øèëæèæ ÌÀÕÍ-ûí<br />
X, XI èõ õóðëûí øèéäâýðèéã áèåë¿¿ëýõèéí òºëºº Ìîíãîëûí àðä ò¿ìýí<br />
òýìöýæ áàéâ. Óëñ îðíû ýäèéí çàñãèéí õºãæèë, àðä ò¿ìíèé àæ áàéäàë,<br />
ñî¸ëûí ò¿âøèí äîîãóóð õýâýýð áºãººä òýð ¿åä õýðýãæ¿¿ëæ áàéñàí<br />
ººð÷ëºëò¿¿äýä ¿íäýñíèé àðä÷èëñàë øèíæ ãîëëîñîîð áàéëàà.<br />
Ãóðàâò, óëñ îðíû íèéãìèéí àìüäðàëä ÌÀÕÍ-ûí óäèðäàõ ¿¿ðãèéã<br />
äýýøë¿¿ëýõ àðãà õýìæýý àâ÷ áàéñàí áîëîâ÷ ò¿¿íèé áîëîí çàñàã òºðèéí<br />
¿éëñò ñòàëèíèçìûí íºëºº, íýã õ¿íèéã òàõèí ø¿òýõ ÿâäàë ¿ðãýëæèëñýýð<br />
áàéâ.<br />
Èéì íºõöºëä íºõºð Øèðýíäýâ ÌÀÕÍ-ûí Òºâ Õîðîîíû 1944 îíû<br />
2 äóãààð ñàðûí á¿ãä õóðëààñ ÍÒÕ-íû ñóðòàë óõóóëãà ýðõýëñýí íàðèéí<br />
áè÷ãèéí äàðãààð, 1947 îíä õóðàëäñàí ÌÀÕÍ-ûí XI èõ õóðëûí äàðààõ ÍÒÕíû<br />
á¿ãä õóðëààñ Óëñ òºðèéí Òîâ÷îîíû îðëîã÷ ãèø¿¿íýýð ñîíãîãäæýý.<br />
Òýð ¿åä íàìûí ñóðòàë óõóóëãûí àæëûã îðîí íóòàãò ÿâóóëàõàä èõýýõýí<br />
áýðõøýýëòýé áàéñàí þì. Ðàäèî íýâòð¿¿ëýã àéìãèéí òºâººð õÿçãààðëàãääàã,<br />
ñîíèí õýâëýëèéã ìîðèí ºðòººãººð õ¿ðãýäýã, êëóá óëààí áóëàí, êèíî<br />
¿çâýðèéí õ¿ðýëöýý õîìñ áàéæýý. Ñóðòàë óõóóëãûí àæëûí ãîë àãóóëãà<br />
íü ôàøèçìûí ýñðýã ÇÕÓ, äýâøèëò õ¿÷íèé ÿâóóëæ áàéñàí òýìöëèéã<br />
ñóðòàë÷ëàõ, äàéíû äàðàà òîãòñîí àðä÷èëñàí îðíóóäûí òóõàé òàíèëöóóëàõ,<br />
íàì, çàñãèéí áîäëîãî, øèéäâýðèéã óõóóëàí îéëãóóëàõàä ÷èãëýãäýæ áàéâ.<br />
189
Change language