10

"Òýíä ìèíèé àõ ä¿¿ áàéäàã" ãýñýí caíaà èëýðõèéëæýý. Ãàí áîëäûã óðëàí
áóé ìîíãîë õ¿íèéã ä¿ðñëýõäýý èðýýä¿éí ºíäºð õºãæèëòýé Ìîíãîëûã
çºãíºñºí áàéæ áîëîõ þì. ¯íýõýýð Ìîíãîëûã õºãæ¿¿ëýõ ýõ áóëàã íü
ãàäíûí õ¿÷ áèø, õàðèí ìîíãîë÷óóäûí îþóíû ÷àäàâõ þì. Õÿòàäûí íýðò
çîõèîë÷ Ãî Ìî Æî Ìîíãîëä çî÷èëæ áàéëàà. Øðè-Ëàíêèéí Øàðíàêàðà,
Ýíýòõýãèéí Ðîìàø ×àíäðà íàð Ìîíãîëä çî÷èëñîí, Àíãëèéí Àéâàð
Ìîíòåãþ Õüþëëåò Æîíñîí íap àëòàí ãàäàñ îäîíãîîð øàãíóóëñàí. Àíãëèéí
àëäàðò ýðäýìòýí Æîí Áåðíàëûã óðüñàí ñàíàãäàíà. Áðàçèëèéí Æîðæ
Àìàäó, Êóáûí Íèêîëàñ Ãèëúåí íàð ãýðãèéí õàìò, Èëüÿ Ýðåíáóðã, Ïàáëî
Íåðóäà íàð ãýðãèéí õàìò Ìîíãîëä ÿíç á¿ðèéí xyãaöàaíä çî÷èëæ áàéñíûã
ñàíàæ áàéíà.
Àçè, Íîìõîí äàëàéí îðíóóäûí 1952 îíû Áýýæèíãèéí áàãà õóðàë, Àçè,
Àôðèêèéí îðíóóäûí ýíõ òàéâíû 1957 îíû Êàèðûí áàãà õóðàë çýðýã îëîí
áàãà õóðàëä Á.Øèðýíäýâ òºëººëºã÷人 òýðã¿¿ëýí îðîëöæýý. Äýëõèéí
ýíõ òàéâíû èõ, áàãà õóðàëä Øèðýíäýâèéí òîëãîéëñîí òºëººëºã÷äèéí
á¿ðýëäýõ¿¿íä Ö.Äàìäèíñ¿ðýí, ×.Ëîäîéäàìáà, ×.×èìèä, Ñ.Óäâàë,
Ì.Ä¿ãýðñ¿ðýí, Á.Ëõàìñ¿ðýí, õàìáà ëàì Ñ.Ãîìáîæàâ çýðýã îëîí ñýõýýòýí
îðîëöîæ áàéæýý.
1949 îíîîñ 1959 îíä Á.Øèðýíäýâ Ìîíãîëûí ýíõ òàéâíû õîðîîíû äàðãà
áàéõäàà äýëõèéí ýíõ òàéâíû çºâëºëèéí ãèø¿¿í, òýðã¿¿ëýã÷ ãèø¿¿íýýð
óäàà äàðààëàí ñîíãîãäîí àæèëëàæýý. Äýëõèéí ýíõ òàéâíû çºâëºë Áàçàðûí
Øèðýíäýâèéã Æîëèî-Êþðèéí ìºíãºí ìåäàëèàð øàãíàæýý. Äàðàà íü áàñ
Á.Øèðýíäýâèéã Æîëèî-Êþðèéí àëòàí ìåäàëèàð øàãíàñàí øèéä Ïàðèñò
õýäèé ãàðñàí áîëîâ÷ óóë ìåäàëü ýççíäýý õ¿ðýýã¿é þì.
Á.Øèðýíäýâ ãóàé 1944 îíû çóäòàé ºâºë ªìíºãîâü àéìãèéí íàìûí
á¿ãä õóðëààð î÷ñîíûã ºíºº áè òîä ñàíàæ áàéíà. "Ãîâèéí ìýäýý" ñîíèíä
Øèðýíäýâ ãóàé áèä õî¸ðûã õ¿ðýëöýí èðëýý ãýæ áè÷ñýíèéã òýð óíøìàãö
óóë ñîíèíû ýðõëýã÷ Óäâàëûã èð¿¿ëýýä, ãàäààäûí ñîíèíóóäàä Óèíñòîí
×åð÷èëëü òýíä ýíä ÿâíà ãýäýã øèã þì áèòãèé ãàðãàà÷, áèä ç¿ãýýð àæëàà
á¿òýýå ãýýä èíýýæ áàéñàí þì. ªìíºãîâüò áàéõäàà àìæóóëæ "Ãèòëåðèéí
ñ¿¿ë÷èéí ºäºð" ãýäýã íýãýí ¿çýãäýë çîõèîí áè÷èæ êëóáûíõýíä ºãñºíèéã
òýä ¿äýøëýãòýý îðóóëàí òîãëîñîí þì. ßëàãäñàí Ãèòëåð àìèà õîðëîæ ¿õíý.
Èéì íýãýí ¿çýãäëèéã 1944 îíä ªìíºãîâèéí êëóá òîãëîñîí þì. Ñàéí äóðûí
óðàí ñàéõàí÷óóäûí ýìõòãýëä Øèðýíäýâ ãóàéí ýíý çîõèîë õýâëýãäñýíèéã
òýð ¿åä õàðñàí ñàíàãäàíà. Á.Øèðýíäýâ ãóàé äº÷ººä îíîîñ ýõëýí Íàìûí
Äýýä Ñóðãóóëü, Óëñûí Èõ Cypãóóëüä áàãøèëñàí, ýðäìèéí àæëûã óäèðäàí
îëîí õ¿íèéã ýðäìèéí çàìä õºòºëñºí áàãø õ¿í þì. Ýíý õ¿íèé øàâü íàä
ìýòèéí ìîíãîë÷óóä òºäèéã¿é îðîñ, õÿòàä, ÿïîí ýðäýìòýä áèé. Øèðýíäýâ
ãóàé ìààíü èéì ë õ¿í.
Ìîíãîëûí ýíõ òàéâíû õºäºë㺺íèé òýð ¿åèéí ãîë ÷èãëýë íü Ìîíãîë
óëñûã íýãäñýí ¿íäýñòíèé áàéãóóëëàãûí á¿ðýí ýðõò ãèø¿¿íýýð ýëñ¿¿ëýõ,
ó÷èð÷ áóé ñààäûã àðèëãàõàä ÷èãëýæ áàéæýý. Ìîíãîë óëñûíõàà áîäèò
áàéäëûã äýëõèéí óëñ ò¿ìýíä ¿íýí çºâ îéëãóóëàõûí òóëä îþóí ñàíààíû
á¿õèé ë íººöèéã õàíäóóëñàí ãýæ õýëìýýð ñàíàãäàæ áàéíà.
204