10
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ÁÍÌÀÓ-ûí ØÓÀ áàéãóóëàõ ¸ñëîëûí õóðëûã íýýæ ØÓÀ-èéí åðºíõèéëºã÷<br />
Á.Øèðýíäýâ ãóàé õýëñýí ¿ãýíäýý îíöëîí òýìäýãëýæýý. Îäîîãîîñ 35 ãàðóé<br />
æèëèéí ºìíº ìàíàé øèíæëýõ óõààí, Ìîíãîëûí ýðäýìòäýýñ ã¿éöýòãýõ<br />
èðýýä¿éí íºð èõ õºäºëìºðèéã áîäèòîéãîîð ¿íýëýí öýãíýæ ÷àäñàí<br />
áàéíà. Èíãýæ çºãíºí õýëñýí ¿ãèéí "ìàðãààø, íºãººäºð" ãýñýí òîìú¸îëîë<br />
íü øèíæëýõ óõààíû õºãæëèéí ÿâöàä á¿ðýí òóñãàëàà îëæ õýðýãæèæ<br />
áàéãààãèéí äýýð ãóðàâ äàõü íü áóþó íºãººäºð ýñ áîëîâ÷ ãýäýã òåõíèêèéí ¿å<br />
íü ºíäºð òåõíîëîãèòîé õàìòðàí XXI çóóíä îðæ áàéíà.<br />
Àêàäåìèéí íýýëòèéí õóðàë äýýð àêàäåìè÷ Á.Øèðýíäýâ ãóàéí õýëñýí ¿ã<br />
íü øèíæëýõ óõààíû ºíãºðñºí, îäîî, èðýýä¿éí ãóðâàí öàãèéí áîäèò òàðõèéã<br />
ñ¿ëæèëä¿¿ëýí òîãòîîñíîîð òºñººëºë, ä¿ãíýëò íü îíîâ÷òîé áîëñîí íü îäîî<br />
òîäîðõîé õàðàãäàæ áàéíà ãýæ ¿çýæ áîëîõ þì.<br />
ªìíºº òàâüñàí çîðèëòîî õýðýãæ¿¿ëýõèéí òóëä Øèíæëýõ óõààíûã<br />
ººðèéã íü ñóäëàõ øèíæëýõ óõààí ñóäëàëûã õºãæ¿¿ëýõ ÿâäàë çàéëøã¿é<br />
÷óõàë áàéäàã áèëýý. Ìîíãîë óëñàä Øèíæëýõ Óõààíû Àêàäåìè<br />
áàéãóóëàãäñàí ÿâäàëä ïðîôåññîð Æ.Áåðíàë, Ôèíëàíäûí ìîíãîë÷ ýðäýìòýí<br />
Ïåíòòè Ààëòî íàð áàÿðûí öàõèëãààí èð¿¿ëæýý. Á¿ð òýð ¿åä ñîöèàëèñò<br />
îðíóóäààñ ãàäíà ºíäºð õºãæèëòýé çàðèì îðíóóäûí íýðò ýðäýìòýä<br />
Á.Øèðýíäýâ ãóàéã ñàéí ìýäýæ áàéæýý.<br />
Íèéãìèéí õºãæëèéí øààðäëàãààñ áîëæ 1960-ààä îíû ¿åä øèíæëýõ<br />
óõààíû ñàëáàðóóä óëàì íàðèéñàí õºãæñºíèéã äàãàæ ºíäºð õºãæèëòýé<br />
îðíóóäàä øèíæëýõ óõààí ñóäëàë áèåý äààñàí ñàëáàð áîëæ àêàäåìè, èõ,<br />
äýýä ñóðãóóëèóäàä òºâëºð÷ øèíæëýõ óõààíû ôèëîñîôè, ýäèéí çàñàã, ò¿¿õ,<br />
êèáåðíåòèêèéí ÷èãëýëýýð, ñóóðü, õàâñðàãà ñóäàëãààã ºðãºíººð õèéäýã<br />
áîëëîî. Øèíæëýõ óõààí ñóäëàëûã õºãæ¿¿ëýõýä Ǻâëºëò, îäîîãèéí Îðîñûí<br />
áîëîí ñîöèàëèñò ãýãäýæ áàéñàí îðíû îëîí ýðäýìòýä èõýýõýí õóâü íýìýð<br />
îðóóëñíû çàðèìààñ íü äóðâàë: Îðîñûí Á.Ì.Êåäðîâ, Ñ.Ð.Ìèêóëèíñêèé,<br />
Óêðàéíû Á.Ì.Äîáðîâ, Áîëãàðûí Í.Ìîí÷åâ, Ïîëüøèéí Î.Ëàíãå,<br />
Ìàëåâñêèé íàð þì. Îðîñûí àêàäåìè÷ Ì.Ñ.Êåäðîâ áîë ôèëîñîôèéí<br />
ìàòåðèàëèñò äèàëåêòèêèéí àñóóäàë, áàéãàëèéí øèíæëýë, øèíæëýõ óõààí<br />
ñóäëàë, øèíæëýõ óõààíû àíãèëëààð òîìîîõîí á¿òýýë òóóðâèñàí áºãººä<br />
øèíæëýõ óõààí ñóäëàëûí Îðîñûí õàìãèéí òîì òºâ<br />
Áàéãàëèéí øèíæëýë, òåõíèêèéí ò¿¿õèéí õ¿ðýýëýíã îëîí æèë<br />
òîëãîéëæýý. Ìàëåâñêèé áîë íýðä ãàðñàí øèíæëýõ óõààí ñóäëàã÷ þì.<br />
Àêàäåìè÷ Á.Øèðýíäýâ ãóàé ýíý õî¸ð òîìîîõîí ýðäýìòýäòýé óóëçàæ<br />
øèíæëýõ óõààí ñóäëàëûí òàëààð çºâëºãºº àâ÷ áàéñàí íü òîõèîëäëûí õýðýã<br />
áàéãààã¿é þì.<br />
Á.Øèðýíäýâ ãóàéí øèíæëýõ óõààí ñóäëàëòàé õîëáîãäîõ çàðèì<br />
á¿òýýë¿¿äýýñ íü ¿çýõýä 1970-ààä îíû ýõíýýñ ýõëýí øèíæëýõ óõààí<br />
ñóäëàëûã áèé áîëãîõ ñàíàà òºðºº þó äàà! ãýæ áîäîãäîõîîð áàéíà. Ýíä<br />
çàðèì íýãýí á¿òýýëýýñ íü äóðäâàë: "Á¿òýýë áà áîäîë" (1971 îí); "Øèíæëýõ<br />
óõààí õàðèëöàí óÿëäàæ, õàðèëöàí íºëººëºõèéí ó÷èð" (1972 îí); "Íèéãýì,<br />
ýäèéí çàñãèéí õºãæëèéí õýòèéí òºëºâ" ïðîãíîçûí àðãà áàðèëûí çàðèì<br />
àñóóäàë" (1973 îí); "ÁÍÌÀÓ-ä íèéãýì, øèíæëýõ óõààí õî¸ð õýðõýí<br />
õàðèëöàí ¿éë÷èëæ áàéäãèéí çàðèì àñóóäàë" (1976 îí); "ØÓÀ-ààñ 1976-<br />
206
Change language