10

Õýðýâ àëü íýã òàëä ãàðâàë ìýðãýæèëòýí áàãø íàðûí ýë÷èí ñàéäûí ÿàìàíä
ÿâóóëäàã ìýäýýëýëä ºðòºõ òóë íàäàä õ¿íä áàéñàí” õýìýýí íýãýíòýý
äóðñ÷ýý. Á.Ðèí÷åí áàãø íýã óäàà ãàøóóõàí ¿ã õýëñíýýñ áîëæ, ðåêòîð
Á.Øèðýíäýâ ò¿¿íä öîõèëò ºãñºíã¿é ãýæ 1948 îíä ò¿¿íèé òàëààð ãàðñàí
Íàìûí Òºâ Õîðîîû òîãòîîëä òýìäýãëýãäñýí íü áàñ áèé.
Ãýõäýý ìîíãîë ðåêòîð çºâëºëòèéí áàãø íàðòàé öàã ¿ðãýëæ çºðºëäºæ
õàðãàëäààä áàéñàíã¿é, òýäíèé àëü àëü íü áèå áèåíýý ¿íýëýæ, õàìòðàí
àæèëëàæ äýýð äóðäñàí ¿ð ä¿íä õ¿ð÷ áàéñàí íü òîäîðõîé. Ýíý òóõàé
òýðýýð”…ìýðãýæèëòíýýð óðüæ àæèëëóóëæ áàéñàí Îðîñ óëñûí áàãø
íàðûí èõýíõ íü ºíäºð ìýäëýã áîëîâñðîëòîé òîì ýðäýìòýä áàéñàí.
Ìàíàé áàãø íàðûã ñóðãàõ òàëààð èõ òóñàëñàí þì. Ïðîðåêòîð áàéñàí
ìýðãýæèëòýí Ñ.È Õðîìîâ, Ñ.Ì Ïîïîâ áîëîí Ö.Íàöàã íàðûí äýìæëýã
òóñëàëöàà, àæèëñàã ÷àíàð ìèíèé àæèë õýðýãò ¿íýõýýð òóñ áîëñîí”(2.24)
ãýæ áè÷æýý.
Á.Øèðýíäýâ ãóàé îþóòíóóäòàé îéð äîòíî àæèëëàæ, òýäíèé çîõèîí
áàéãóóëñàí àðãà õýìæýýíä îðîëöîõûí äýýð ýëñýã÷èäòýé óóëçàëò õèéæ,
ñóðãààëèéí ¿ã õýëæ, çàõèà äààëãàâàð ºã÷ áàéæýý. Àêàäåìè÷ Ð.Öýðýíäóëàì
ãóàé "Øèðýíäýâ çàõèðàë áèäýíä ñóðãàìæèéí ñàéõàí ¿ã õýëæ, äýýä
áîëîâñðîë ýçýìøèõ, ãàäààäàä ñóðàõûí à÷ õîëáîãäëûí òàëààð îëîí ç¿éëèéã
çàõèæ, Òà íàð Ò¿ìýíäýëãýð øèã îíö ñóðëàãàòàí, Öýðýí øèã òàìèð÷èí,
Áóäõàíä øèã òàíö÷èí, Áàòæàðãàë øèã çîõèîí áàéãóóëàã÷, Ïóíöàã øèã
ñî¸ëòîé áîëöãîîãîîðîé ãýæ ¿ãèéíõýý òºãñãºëä õýëýõýä ÿìàð ñàéõàí þì,
íýýðýý òèéì áîëîõ þìñàí ãýæ áîäîæ áèëýý." ãýæ îþóòàí ¿åý äóðñàí ÿðüñàí
áàéäàã.
¯¿íèé õàìò Íàìûí Òºâ Õîðîîû íàðèéí áè÷ãèéí äàðãûí àæëûí
õ¿ðýýíä ñî¸ë áîëîâñðîëûã ýðõëýí Ãýãýýðëèéí ÿàì, ØÓÕ, Óðëàãèéí õîðîîã
õàðèóöàõ, ìºí ÌÓÈÑ-èéí ðåêòîðîîð àæèëëàõ õýìýýñýí ºâºð õîîðîíäîî
õàðèëöàí õîëáîîòîé àëáàí òóøààëóóä íü Á.Øèðýíäýâèéã íàìûí øèéòãýë
çýìëýëä õ¿ðãýñýí àæ. Ó÷èð þóí õýìýýâýýñ ÌÀÕÍ-ûí Òºâ Õîðîîíû Óëñ
Òºðèéí Òîâ÷îîíû 1948 îíû 3 äóãààð ñàðûí 26-íû ºäðèéí 17 äóãààð õóðëààñ
Á.Øèðýíäýâèéí òàëààð òóñãàéëñàí òîãòîîë ãàðãàñàíä îðøèíî. Íóóö ãýñýí
òýìäýãëýãýýòýé óã òîãòîîëûã àðõèâûí á¿ðýí ýõýýð íü ñèéð¿¿ëáýýñ: "
ͺõºð Øèðýíäýâ íü Óëñ òºðèéí òîâ÷îîíû ãèø¿¿íèé íýð òºðä òîõèðîõã¿é
áºãººä Íàìûí Òºâ Õîðîîû íàðèéí áè÷ãèéí äàðãûí ¿¿ðýãò íèéöýõã¿é
áàéäëûã ãàðãàñàí òóõàé íºõºð ×îéáàëñàíãèéí ìýäýýëëèéã ñîíñîæ Íàìûí
Òºâ Õîðîîû Óëñ òºðèéí òîâ÷îî òýìäýãëýõ íü: íýãä, 1946-1947 îíóóä áà
1948 îíû ýõýýð í.Øèðýíäýâýýñ çºâëºëòèéí ìýðãýæèëòí¿¿äèéí ýñðýã ÿìàð
÷ ¿íäýñã¿é áºãººä ¿ë çîõèëäîõ áàéäëààð õýä äàõèí äàéðñàí áºãººä ìºí
Óëñûí Èõ ñóðãóóëèéí ýðäýìòýí íàðûí Ǻâëºë äýýð áàãø Ðèí÷åíãýýñ ýíý
ìýòýýð çºâëºëòèéí ìýðãýæèëòýí íàðûã äàéðñàí çýðýã áóñàä õ¿ì¿¿ñýýñ
òèéì ÿâäàë ãàðãàõàä Øèðýíäýâ ò¿¿íèéã òýâ÷èí ºíãºð¿¿ëæ áàéñàí áà, ìºí
ñ¿¿ëèéí ¿åä íºõºð Øèðýíäýâ Çàñãèéí ãàçðûí çºâëºõ Âîëîæàíèíîâûã
äàéðàí çàãíàæ ìèíèé çàì îíäîî ãýõ çýðýã õýëñýí, ýíý ÿâäëóóä íü
Øèðýíäýâèéí ýíý áàéäëûã ãàäààä óëñ òºðèéí ò¿øèãëýëèéí àñóóäàë äýýð
íàìûí øóãàìààñ óõðàõ ýõëýëò þì ãýæ ¿çýõ ¿íäñèéã ºãºâ.
161