Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Kırgızisatn<br />
162<br />
Ortak Miras<br />
geniştir, eski örneklerinde ise etek kısmı astarlıdır. Eteğin<br />
ucu aborka adı verilen geniş bir şeritle süslenir. Kadınların<br />
süslenmek amacı ile taktıkları Küpe, bilezik, kolye vb.<br />
takılara “gözellikler” adı verilir. Altın, gümüş, kemik ve sedeften<br />
yapılmış “stavro (haç)” takma geleneği de günümüze<br />
kadar sürdürülmüştür. Özellikle sedefin kutsal bir güce<br />
sahip olduğuna kutsal yerlerden geldiğine inanılmaktadır.<br />
Kadınlar için önemli bir süs eşyası da, gümüş tokalı kemer<br />
(pahtalı kolon) dir (Uçkun,2010;167).<br />
Türk şamanlarının en yoğun olduğu bölge Sibirya’dır. Bu<br />
bölge ayrıca Türkçe konuşan Kırgız, Yakut, Uygur Altaylarını<br />
ve Tunguzca konuşan komşu kabileleri de içine almaktadır.<br />
Bütün şaman toplumlarında olduğu gibi Türk<br />
şamanlarında da giysiler biçim ve anlam itibarı ile dinsel<br />
bir kozmografya oluşturlar (Drury, 1996: 36 akt. Kılıç,<br />
2010:317). Her ne kadar kabileler arasında birtakım farklılıklar<br />
söz konusu olsa da Şamanlığın gücünün ölçüsünü<br />
her zaman kıyafet zenginliği ve bütünlüğünde aramak gerekir.<br />
Kavimler arası savaşlar esnasında kültürel etkileşimler<br />
sonucunda farklılaşmış olan Sibirya Türk kavimlerine<br />
ait Şaman giysilerini Altay, Hakas, Tofalar, Yakut Tarzları<br />
olarak tasarımlanır ve kostümler hayvan ya da kuş biçiminin<br />
bazen bütününün, bazen ise karakteristik uzuvlarının<br />
yansımaları olarak karşımıza çıkar (Kılıç, 2010:318).<br />
Nogay erkeklerinin kullanmış oldukları pantolonlar diğer<br />
Kafkas halklarına nazaran daha geniş olarak tasarlanmışde<br />
takıların çeşitli metallerden yapılabildiği gibi mercan,<br />
kumaş vb. malzemelerden de yapılabilmektedir. Giysilerde<br />
ayrı takı veya giysiye monte edilmiş metal plakaların,<br />
sikkelerin ve mercanların yaygın kullanımı, son bin yılın<br />
halk sanatı kültürünün önemli bir özelliği olmuştur. Bu<br />
özellik ilk önce Güney Başkurdistan, Orenburg ve Volga<br />
bozkırlarına, Çelyabinsk ve Kurgan Ural ötesi bölgelerde<br />
yaşayan halkın ortak karakteristik özelliklerini ortaya<br />
koyacak niteliktedir. Gümüş ve mercan, bazen nakış ile<br />
birleştirilmiş, sadece dış giyim tasarımında değil şapka<br />
ve ayakkabı yapımında da ve küpe, kolye, kemer, önlük,<br />
bilezik gibi pek çok aksesuarda kullanılmıştır. Ayrıca kumaşlardan<br />
yapılan Muskaları da kötü ruhlardan, nazardan<br />
ve diğer talihsizliklerden korunacağına inancıyla giysileri<br />
üzerinde kullanmışlardır(Zherlıtsyna, 2014: 64). Muska<br />
ve muska şeklinde biçimlendiriliş unsurlar Anadolu’nun<br />
pek çok yerinde aynı düşünce ile kullanılan gerek takı gerekse<br />
giysiye iliştirilen bir parça olarak kullanılmaktadır.<br />
Nogay Türklerinde Anadolu’daki Türklerin kültüründe<br />
olduğu gibi kadının evliliği baş bağlama ile ifade edilir.<br />
Kızlar ve erkek çocuklar genç yaşlarından itibaren burunlarına<br />
“alka”,“toga” adı verilen takılar takmışlardır. Togalar<br />
Nogaylarda beşik kertmesi için kullanılan bir takıdır.<br />
Ayrıca ayağa halhal da takılmaktadır (Kalafat, 2016:115).<br />
Giysi üzerinde farklı malzemeler kullanılarak yapılan süslemelere<br />
tüm Türk halklarında rastlamak mümkündür.
Change language