ortakmiras_23112017

More documents

Recommendations

Info

234 Ortak Miras ve onlara anne babalarından kalan bütün eşyayı toplayıp aldıktan sonra üzerine binmelerini söyler. Kardeşler anne babalarından miras kalan balta, çakmak ve çakmak taşını yanlarına alırlar. Balta, çakmak ve çakmak taşı, atın verdiği akıl doğrultusunda kullanılarak kardeşlerin abahılardan korunmasına yardımcı olur. 13 Çakmak, çakmak taşı ve balta Türk dünyasında bugün de ocakla ilgili kuttören objeleridir. Ocakta saçı olarak özellikle at kılı yakılması, Tanrı’nın elçisi at ile evin ocağı ikilisini bir araya getirmektedir. Ayrıca bunlarla bağlantılı olarak verilen hayvan zenginliğinin şükran nişanesi olarak aile ocağına yağ ve yağlı çörek saçılmaktadır. Er Soğotoh, kendisi de abaahılardan kurtardığı bahadır kızla evlenirken kutsal ocağını kurar. Bu motif, aynı destanın Yakut varyantı Er Soğotoh Elley Bootur’da da ayrıntılı bir şekilde işlenmektedir (Emelyanov 1990: 69-70). İhtiyar karı kocanın çocuğu olarak doğup ocak altında saklanma motifine bir başka örnek Şor, Kartıga Pergen destanında rastlanmaktadır. Doğumdan hemen sonra, altı nesildir ailenin ocağında olan altı kulaklı dökme kazanın altındaki ot yığını büyüklüğündeki küllerin altına girip tamamen görünmez olan destan kahramanı, altı yıl sonra bulunduğu yerden çıkar; hemen ayağa kalkar. Altın dağın zirvesinden gelen altın kürk ve ala kamıştan asası olan ihtiyar adam, altın bardaktaki yemekten bir yudum alıp güneşe ve aya doğru dönüp bağırarak çocuğa ad verir: “Altın Kan babalı olacaksın! Annen senin Altın Köök! Altı yıl boyunca külde yattın, altı yıl boyunca kül yedin! Babanın yemeğinden tatmadın, annenin sütünden içmedin. Yukarıda bulunan Yüce Kuday seni yarattı, yemek yemeyip su içmeyesin diye. Altı yıl külle beslenip, büyümüş, altmış arşın boyunda açık renkli atı olan Ölümsüz Kartıga Pergen olsun adın, dedi (Dırenkova 1940: 13’ten Lvova vd. 1. 2013:173). Kül-çocuk arasındaki bu yakın ilgi, Göktürk kitabelerinde kültürel kahraman olarak yer alan Kültigin adında gizlidir. Aynı isim bütün Türk dünyasında yaygındır ve Anadolu’da da Gültekin şeklinde yaşamaktadır. Türk mitik tasavvurunda ocak, Tanrı’nın yeryüzündeki simgelerinden biri kabul edilmektedir. Yeryüzü, gökyüzü ve insanı birleştiren ocak ateşi, Tanrı kutu taşıyan bir merkez direk vazifesi görmektedir. Ocağın taşlarının sağlamlığı, “kozmik” ve aile ile birlikte kullanıldığı diğer “sosyal yapıların, yıkılmazlığının simgesi” olarak kabul edilmektedir. Bu yıkılmazlık simgesi, Altay arkaik şiirlerinde “bütünlük ve düzen dengesinin göstergesi” olarak dört direk/ayakla da sembolize edilmiştir (Toporov 1982.629- 631’den Lvova vd. 2013 I.163-164). “Dört göbekli ateş ana”, “Dört köşeli taş sacayağı” (Dırenkova 192’den Lvova • 13 Yere atılan çakmak ateşe, çakmak taşı büyük bir dağa, balta sahili kaygan ve kayalıklı uçsuz bucaksız denize dönüşür. vd. 2013:163). Ocağın merkezî temel direk oluşu ve gökle bağlantısı, “yerle bir göbekli, mavi gökle bir dilli” (Dırenkova 192’den Lvova vd. 2013:163) sıfatıyla ifade edilmiştir. Dolgan, Saha, Kırgız ve Şor destanlarındaki ocak ve ateş ile ilgili mitik ayrıntılar, bugün Türk dünyasında pek çok kuttören ve inancın kaynağı niteliğindedir. Destanlarda da görüldüğü üzere mikro evren olarak nitelendirilen evin merkezinde yer alan ocak, geleneksel inanç sistemiyle uyumlu bir şekilde, üç âlemi birleştiren hayat ağacı ve at direği/serge gibi Tanrı mekânına ulaşan merkezî temel direği sembolize etmektedir. Kuttörenlerde ocak-baca-tünüğün bu fonksiyonu daha net bir şekilde görülebilmektedir. Onun hayat ağacı gibi Tanrı’ya ulaşma yolu fonksiyonu, düğünde dokuz kayın ağacı fidanının daire şeklinde, kökleriyle toprağa dikilip tepelerinden baca şeklinde bağlanan “oda/otağda ilk ocaklarını yakan yeni evlilerde (Lvova vd. 1. 2013: 73-74), dokuz katlı çentik atılıp tepe yaprakları bırakılarak ocağın içine yerleştirilen, tepesi evin tünük/ bacasından dışarı çıkarılan formuyla veya yukarıda verildiği üzere üç ocağa konan söğüt dallarıyla açık bir şekilde temsil edilmektedir. Destanlarda da görüldüğü üzere ocak, duaların Tanrı’ya ulaştığı, Tanrı tarafından kabul edildiği, Tanrı’nın elçisinin gönderildiği, Tanrı tarafından nur/ışık indiği bir yerdir. Geleneksel evlerde ocakta kurulu kazana bacadan güneş ve ay ışığı yansıması da bu yüzden kut göstergesi olarak algılanmaktadır. Göktürk döneminde bacalara tünlük denmesi ve bunların “göğe açılan pencere” şeklinde tanımlanıyor olması (Ögel 1984: 296), Kaşgarlı Mahmud’un DLT’te belirttiği “tünlük tuğları” (Ögel 1984: 297-298), Dede Korkut Kitabı’nda hâkimiyet ve kut sembolü olarak sıkça “dünlüğü altın ban ev” kullanılması (Ergin 1994); Yalgın’ın Güney Doğu Anadolu Türkmenlerinin toprak damlı evlerinin bacalarında gördüğü sığır kuyruğu ile yapılmış tuğları (Ögel 1984: 299) 14 , bizim 1990’lı yıllarda, Muğla-Milas-Çomakdağ köylerinde eski evlerin bacalarında tespit ettiğimiz taştan yontma kartal heykelleri, mitolojik hafızada kutsal ağaç gibi aile ocağı-bacanın Tanrı’ya ulaşma yolu olduğunu göstermektedir. Hayat ağacında yaşadığı ve Tanrı’nın elçisi olduğu kabul edilen kartal, bir Altay-Sayan şiirinde baca/tünüğün koruyucusu (“Tündükü koruyan şah kartalları”); düğün alkışında “tünüğünde kuşlar uyusun” (Lvova vd. 1. 2013: 70) şeklinde geçmektedir. Oğuz Kağan Destanı’nda olduğu gibi, göğün çadırın çatısı gibi algılandığı geleneksel dünya görüşte, tünük/baca, makro kozmosta demir kazıkla birlikte göğün bacası olarak algılanmaktadır (Lvova vd. 1. 2013: 70). Ayrıca bütün bu • 14 Gelenek bozulduğu için sığır; aslında at kuyruğu olmalı.
Türk Kurultayı (Macaristan) 235 Ateş ve Ocak
Page 2:
Proje Koordinatörü Metin TUNÇTÜ
Page 5 and 6:
Netice itibariyle özgün gelenek
Page 7 and 8:
211 Damga, Motif, İz, İşaret Do
Page 9 and 10:
01 Düğün 9 Düğün Doç. Dr. G
Page 11 and 12:
Çeyiz açma (Beypazarı - Türkiye
Page 13 and 14:
Gelinler (Çameli - Denizli) dise o
Page 15 and 16:
toplumsal ilişkilerin düzenlenmes
Page 17 and 18:
sokulmuş ilimiz, töremiz vardı
Page 19 and 20:
19 Düğün
Page 21 and 22:
Yörük düğünü (Çanakkale - T
Page 23 and 24:
Gelin alma (Makedonya) Gelin adayı
Page 25 and 26:
nihaî amacını yansıtan unsurlar
Page 27 and 28:
Gelin Çıkarma (Kırgızistan) 27
Page 29 and 30:
29 Düğün
Page 31 and 32:
kültürünü, tarihî ve kültüre
Page 33 and 34:
02 Beşeri İlişkiler 33 Beşeri
Page 35 and 36:
35 Beşeri İlişkiler
Page 37 and 38:
gulama, zamanla hanların ve sultan
Page 39 and 40:
39 Beşeri İlişkiler
Page 41 and 42:
Dede ve torunları (Kırgızistan )
Page 43 and 44:
alışverişin bir hak ve hukuk do
Page 45 and 46:
03/04 Mutfak ve Konserve Doç. Dr.
Page 47 and 48:
Hamur açma ( Kazakistan) Eski Tür
Page 49 and 50:
Geleneksel Yemek çeşitleri (Türk
Page 51 and 52:
51 Mutfak ve Konserve Mantı yapım
Page 53 and 54:
lere karşı sorumluluğuna ve “K
Page 55 and 56:
55 Mutfak ve Konserve
Page 57 and 58:
57 Mutfak ve Konserve Kalbur ile bu
Page 59:
isimlendirdiği bir çeşit buğday
Page 62 and 63:
Hasat Toyu (Özbekistan) 62 Ortak M
Page 64 and 65:
64 Ortak Miras zistan’dan Anadolu
Page 66 and 67:
Pazar yeri (Türkiye) 66 Ortak Mira
Page 68 and 69:
Üzüm bağı (Türkiye) 68 Ortak M
Page 70 and 71:
Sebze Meyve Pazar (Özbekistan) 70
Page 72 and 73:
72 Ortak Miras
Page 74 and 75:
Saha Kız (Yakutya-Rusya) 74 Ortak
Page 76 and 77:
76 Ortak Miras mış ve kırmızıd
Page 78 and 79:
Kafkas Dans Ekibi (Azerbaycan) 78 O
Page 80 and 81:
80 Ortak Miras Ak rengin saflık, d
Page 82 and 83:
Başlıklı Azeri kız (Azerbaycan)
Page 84 and 85:
84 Ortak Miras ye çalışan kuş
Page 86 and 87:
86 Ortak Miras
Page 88 and 89:
88 Ortak Miras otağa, kızı olanl
Page 90 and 91:
90 Ortak Miras
Page 92 and 93:
92 Ortak Miras
Page 94 and 95:
Aşıklar - Bağlama (Azerbaycan) 9
Page 96 and 97:
96 Ortak Miras yapar. Davulların
Page 98 and 99:
Ney - Kamışlı Düdük (Hakasya)
Page 100 and 101:
Dombra(Kazakistan) 100 Ortak Miras
Page 102 and 103:
Kopuz (Kırgızistan) 102 Ortak Mir
Page 104 and 105:
104 Ortak Miras Sevincini heyecanı
Page 106 and 107:
106 Ortak Miras
Page 108 and 109:
Safranbolu (Türkiye) 108 Ortak Mir
Page 110 and 111:
110 Ortak Miras bu düşünce eylem
Page 112 and 113:
Azerbaycan 112 Ortak Miras
Page 114 and 115:
Safranbolu (Türkiye) 114 Ortak Mir
Page 116 and 117:
116 Ortak Miras ve çiçek yetişti
Page 118 and 119:
118 Ortak Miras türetilen sözcük
Page 120 and 121:
Mardin (Türkiye) 120 Ortak Miras E
Page 122 and 123:
122 Ortak Miras
Page 124 and 125:
Kırgızistan 124 Ortak Miras Zaman
Page 126 and 127:
126 Ortak Miras evrensel paylaşım
Page 128 and 129:
Bolu - Türkiye 128 Ortak Miras
Page 130 and 131:
130 Ortak Miras Kuzey yarıkürede
Page 132 and 133:
132 Ortak Miras
Page 134 and 135:
134 Ortak Miras lerden örülmüş
Page 136 and 137:
136 Ortak Miras
Page 138 and 139:
Yörük kadını (Çanakkale - Tür
Page 140 and 141:
140 Ortak Miras simgeleri olduğu g
Page 142 and 143:
142 Ortak Miras
Page 144 and 145:
144 Ortak Miras yanıklı kumaşlar
Page 146 and 147:
Mersin - Türkiye 146 Ortak Miras
Page 148 and 149:
148 Ortak Miras Kadın figürlerde
Page 150 and 151:
Hakasya-Rusya 150 Ortak Miras
Page 152 and 153:
152 Ortak Miras kaftan; eski Başku
Page 154 and 155:
154 Ortak Miras
Page 156 and 157:
156 Ortak Miras 22) Göktürklerin
Page 158 and 159:
Türkmenistan 158 Ortak Miras dığ
Page 160 and 161:
160 Ortak Miras tır ve “Nogay pa
Page 162 and 163:
Kırgızisatn 162 Ortak Miras geni
Page 164 and 165:
Kırgızisatn 164 Ortak Miras
Page 166 and 167:
Kazakistan 166 Ortak Miras
Page 168 and 169:
168 Ortak Miras
Page 170 and 171:
Gökbörü (Kazakistan) 170 Ortak M
Page 172 and 173:
172 Ortak Miras
Page 174 and 175:
174 Ortak Miras ların değişmez s
Page 176 and 177:
Atlı Okçuluk 176 Ortak Miras bör
Page 178 and 179:
Yağlı Güreş (Türkiye) 178 Orta
Page 180 and 181:
180 Ortak Miras
Page 182 and 183:
182 Ortak Miras Tasavvuf ehline gö
Page 184 and 185: 184 Ortak Miras
Page 186 and 187: 186 Ortak Miras Aşkun aldı benden
Page 190 and 191: 190 Ortak Miras doğuran marifeti k
Page 192 and 193: 192 Ortak Miras Mesum efendi dedi:
Page 198 and 199: Kurşun Dökme (Türkiye) 198 Ortak
Page 202 and 203: Tütsüleme Altay-Rusya 202 Ortak M
Page 204 and 205: 204 Ortak Miras d) Tuz Yakma: Tuz,
Page 206 and 207: Geleneksel Nazar Tedavisi (Kırgız
Page 208 and 209: Nazar Duası (Özbekistan) 208 Orta
Page 212 and 213: Han damgası Moğolistan 212 Ortak
Page 214 and 215: At eyeri (Kazakistan) 214 Ortak Mir
Page 216 and 217: 216 Ortak Miras bir damga veya işa
Page 220 and 221: 220 Ortak Miras karşılaştırmal
Page 222 and 223: 222 Ortak Miras (Kırgızların “
Page 224 and 225: 224 Ortak Miras Diğer yandan bu g
Page 226 and 227: Balbal (Kırgızistan) 226 Ortak Mi
Page 230 and 231: Ekmek Tandırı (Pamir-Alay) 230 Or
Page 232 and 233: Emir Timur (Özbekistan) 232 Ortak
Page 238 and 239: 238 Ortak Miras bacalarda tünlük
Page 242 and 243: 242 Ortak Miras saadetini de sürek
Page 246 and 247: 246 Ortak Miras kültüründe son e
Page 248 and 249: 248 Ortak Miras saygı ata ruhları
Page 254 and 255: Kırklama (Kırgızistan) 254 Ortak
Page 256 and 257: Diş Hediği (Balıkesir - Türkiye
Page 258 and 259: 258 Ortak Miras Bu konuda Ekrem Öz
Page 260 and 261: Bebeğe Ad Koyma (Bosna) 260 Ortak
Page 264 and 265: 264 Ortak Miras Ebulgazi Bahadır H
Page 266 and 267: Diş Hediği (Balıkesir - Türkiye
Page 270 and 271: Çelik Çomak Oyunu (Bosna) 270 Ort
Page 272 and 273: Donma oyunu (Denizli Türkiye 272 O
Page 274 and 275: 274 Ortak Miras na’da “Kukumiş
Page 276 and 277: 276 Ortak Miras Takçege takçege E
Page 278 and 279: Mendil Kapmaca Oyunu (Türkiye) 278
Page 280 and 281: İp Çekem Oyunu (Türkiye) 280 Ort
Page 282 and 283: Kovalamaca (Türkiye) 282 Ortak Mir
Page 284 and 285:
284 Ortak Miras
Page 286 and 287:
Bakır Süsleme (Azerbaycan) 286 Or
Page 288 and 289:
Vitray 288 Ortak Miras keleti oluş
Page 290 and 291:
290 Ortak Miras
Page 292 and 293:
292 Ortak Miras lanmakla birlikte,
Page 294 and 295:
Ulu Camii Taş Süslemeleri (Divri
Page 296 and 297:
296 Ortak Miras
Page 298 and 299:
298 Ortak Miras aslan ve kimi zaman
Page 300 and 301:
300 Ortak Miras alanları bulurlar.
Page 302 and 303:
302 Ortak Miras yer verilmiştir. A
Page 304 and 305:
304 Ortak Miras dir. Cengiz Han’
Page 306 and 307:
Vitray 306 Ortak Miras
Page 308 and 309:
308 Ortak Miras
Page 310 and 311:
310 Ortak Miras Tarih boyunca Türk
Page 312 and 313:
312 Ortak Miras
Page 314 and 315:
314 Ortak Miras oluşturmak gayesiy
Page 316 and 317:
316 Ortak Miras rak adlandırılan
Page 318 and 319:
318 Ortak Miras
Page 320 and 321:
320 Ortak Miras yatay eksen üzerin
Page 322 and 323:
322 Ortak Miras
Page 324 and 325:
Tezhip 324 Ortak Miras meleri itiba
Page 326 and 327:
326 Ortak Miras
Page 328 and 329:
328 Ortak Miras Türk dünyasının
Page 330 and 331:
330 Ortak Miras “Sana dün bir te
Page 332 and 333:
332 Ortak Miras Gezinti mekânları
Page 334 and 335:
334 Ortak Miras
Page 336 and 337:
336 Ortak Miras
Page 338 and 339:
Düğün Eğlencesi (Azerbaycan) 33
Page 340 and 341:
340 Ortak Miras davul ve zurna nağ
Page 342 and 343:
Hacivat Karagöz 342 Ortak Miras ğ
Page 344 and 345:
344 Ortak Miras
Page 346 and 347:
346 Ortak Miras rit, gökbörü, ok
Page 348 and 349:
348 Ortak Miras
Page 350 and 351:
Yardımlaşma (Özbekistan) 350 Ort
Page 352 and 353:
352 Ortak Miras etken, Allah’ın
Page 354 and 355:
Sadaka Taşı (Türkiye) 354 Ortak
Page 356 and 357:
356 Ortak Miras yapılan kaçamakla
Page 358 and 359:
358 Ortak Miras
Page 360 and 361:
Halı Dokuma (Azerbaycan) 360 Ortak
Page 362 and 363:
362 Ortak Miras çözgülere bağla
Page 364 and 365:
364 Ortak Miras nakışlı-yangış
Page 366 and 367:
366 Ortak Miras
Page 368 and 369:
368 Ortak Miras Avrupa sarayların
Page 370 and 371:
Halı Dokuma (Azerbaycan) 370 Ortak
Page 372 and 373:
İpek Dokuma (Özbekistan) 372 Orta
Page 374 and 375:
Yazma Baskı (Tokat - Türkiye) 374
Page 376 and 377:
376 Ortak Miras
Page 378 and 379:
378 Ortak Miras Kültür evreninde
Page 380 and 381:
380 Ortak Miras
Page 382 and 383:
Taş Oymacılığı (Mardin - Türk
Page 384 and 385:
384 Ortak Miras yapılarından sade
Page 386 and 387:
386 Ortak Miras kullanılırdı (Ö
Page 388 and 389:
388 Ortak Miras
Page 390 and 391:
Bakır Oymacılığı (Azerbaycan)
Page 392 and 393:
392 Ortak Miras zey Afrika’ya kad
Page 394 and 395:
394 Ortak Miras
Page 396 and 397:
Destan Anlatma (Kırgızistan) 396
Page 398 and 399:
Hikayeli Türkü Söyleme (Balıkes
Page 400 and 401:
Ninni Söyleme (Kazakistan) 400 Ort
Page 402 and 403:
Nasrettin Hoca Heykeli (Türkiye) 4
Page 404 and 405:
404 Ortak Miras
Page 406 and 407:
406 Ortak Miras Batılılaşmayı t
Page 408 and 409:
Misafir Ağırlama (Kazakistan) 408
Page 410 and 411:
Misafir Karşılama 410 Ortak Miras
Page 412 and 413:
412 Ortak Miras aileyi babadan sonr
Page 414 and 415:
414 Ortak Miras
Page 416:
Misafir Ağırlama (Özbekistan) 41
show all

ortakmiras_23112017

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?