POST SCRIPTUM - 1 2020

„okołowarkotowe” pod tytułem Rita,
w której staje się jasne, dlaczego Stefan
Gromił wstąpił do Milicji Obywatelskiej.
Dałem w nim upust swoim
mrocznym fascynacjom horrorem
i muszę przyznać, że naprawdę jest
dość przerażające. I choć dalej posługuję
się stosunkowo beztroskimi
środkami wyrazu włącznie z dowcipem
i humorem sytuacyjnym, to jego
treść potrafi przestraszyć. Takie mam
sygnały z zewnątrz. Mam nadzieję,
że wkrótce Czytelnicy je poznają.
Dał się Pan również poznać jako
twórca opowiadań. Jedno z nich
zatytułowane Bombka krucha mieliśmy
okazję przeczytać w grudniowym
numerze naszego pisma.
Czy owa krótsza forma daje także
pełną możliwość twórczego wyrażenia
siebie, a jeśli nie, to czego
pozbawia?
Kiedyś napisałem kilka opowiadań
niesamowitych, w których główną
rolę przyjmuje wrocławski kominiarczyk.
Odzwierciedla to po części
moją fascynację twórczością Stefana
Grabińskiego – geniusza z czasów
międzywojennych. Jestem z natury
gadułą, więc opowiadanie jest dla
mnie wyzwaniem.
Ale dokształcam się i staram zawrzeć
w krótkiej formie jak najwięcej treści.
Bombkę napisałem specjalnie dla
Post Scriptum i proszę mi wierzyć,
zajęło mi to jeden dzień. Idzie więc
ku lepszemu.
Nie piszę książek, za to namiętnie je
czytam, dlatego uważam, że pisanie
wymaga od twórcy odwagi, by obnażyć
przed światem to, co
powstało w głowie. Skąd czerpie
Pan siłę, by podjąć tak radykalne
kroki? Pamięta Pan moment, kiedy
stało się to po raz pierwszy?
Jest to sztuka kunsztownego ekshibicjonizmu.
Obnażamy, owszem,
ale tylko to, co chcemy pokazać.
Myślę, że to jest dobra recepta.
Nie są to dla mnie wcale radykalne
kroki, bo są pewne rzeczy, którymi
pragnę się z czytelnikami podzielić.
Tak jak chcę uświadomić czytelnikowi
pewne zjawiska. Ktoś zauważył, że
58
POST SCRIPTUM
Bractwo posługuje się swoistą formą
archeologii słowa. Jest to dość śmiała
teza, ale wiele z wyrażeń, zwrotów,
słów zawartych w moich książkach
dawno temu wyszło z użycia i można
tak to postrzegać. W odróżnieniu
od artefaktów archeologicznych,
które tkwią w ziemi, czy w lochach,
spokojnie czekając na swoje odkrycie,
artefakty słowne są niezwykle ulotne,
bo znikają na przestrzeni jednego
pokolenia, o ile oczywiście, autor nie
podejmie próby zachowania ich dla
potomnych. Powiem nieskromnie,
że udaje mi się to całkiem nieźle.
Na jednym ze spotkań autorskich
pewna starsza pani rozpłakała się,
pytając dramatycznym głosem – skąd
znam język jej dzieciństwa na Podolu.
Sprawa jest prosta. Takim językiem
mówiła strona mojej rodziny po kądzieli.
Słyszałem te słowa na co dzień,
kiedy odwiedzałem dziadków podczas
wakacji i ferii w Jarosławiu.
Dlatego przychodzi mi to dość naturalnie.
I tak, nie waham się lekko
obnażać, bo czuję, że mogę Czytelnikowi
coś wartościowego przekazać.
Jakie uczucia towarzyszą publikacji:
ulga, radość, niepokój?
Radość, uniesienie. Brak niepokoju.
Ulga to też nie jest, bo już myślę
o następnej książce.
Nie trzeba być jasnowidzem, by
domyślić się, że chętnie znalazłby
się Pan na miejscu Olgi Tokarczuk.
Zna Pan którąś z książek noblistki?
Co Pana zdaniem sprawia, że opinie
społeczeństwa na temat słuszności
przyznania jej tego lauru są skrajne,
miast poczucia ogólnej dumy
narodowej?
Otóż, zdziwię Panią. Nie wiem, czy
nie zostanę oskarżony o kokietowanie
Czytelnika, o swoistą hipokryzję, ale
nie chciałbym się znaleźć na miejscu
Pani Olgi Tokarczuk. Z prostych przyczyn.
Moje książki służą rozrywce,
a więc bardziej podkasanej literackiej
muzie. Owszem, często poruszają
ważne sprawy, ale bez zagłębiania się
w nie. Zawodowo chciałbym zyskać
dzięki pisaniu spokój ducha
i zakończyć szamotaninę z rzeczywistością.
Spojrzeć na pewne sprawy
z perspektywy autora, który ma grono
czytelników i swobodę tworzenia.
Muszę przyznać, że nie znam książek
noblistki. Po prostu nie interesuje
mnie tego rodzaju literatura. Tak,
wiem. Teraz brzmi to jak bluźnierstwo.
Kiedyś każdy obnosił się z Ulissesem
Joyce’a, teraz zaczytuje się w książkach
Olgi Tokarczuk. Literatura i jej
odbiór jest niestety niezwykle subiektywną
materią. Mody i trendy tego
nie zmienią. Fakt pozostaje faktem, że
jedyną rzeczą, którą lubią wszyscy bez
wyjątku jest woda. I muszą ją pić.
A że duma z nagrody? Oczywiście,
jest to powód do dumy i nie ma co do
tego najmniejszych wątpliwości.
POST SCRIPTUM, czyli w ostatnim
słowie do Czytelników magazynu
chciałbym powiedzieć jeszcze…
Chciałbym wyrazić swoją wdzięczność
Panu Grzegorzowi Ciepłemu z wydawnictwa
Vis-a-Vis/Etiuda, które choć
z Krakowa to nawet Wiecha wydaje.
Może Bractwo zadomowi się w Krakowie
na stałe. Swoją drogą, kolejny
tom Bractwa mógłby toczyć się we
Wrocławiu i w Krakowie.
Aha, i jeszcze jedno. Drodzy piraci,
drogie piratki. Rozumiem waszą potrzebę
pokazania czegoś wartościowego
i ładnego, domyślam się jak to jest,
kiedy ściska w dołku, żeby pokazać
światu jak się jest oczytanym i na
bieżąco, ALE bardzo proszę o zaprzestanie
zamieszczania moich tekstów na
różnych chomikach i innych nutriach.
Jak nie posłuchacie, naślę na was
Leona. I skończy się rozgryweczka.
Bardzo dziękuję za tę miłą rozmowę i
życzę wszystkiego najpiękniejszego!
Z Jarosławem Rybskim rozmawiała
Iwona Niezgoda – pomysłodawczyni
i organizatorka niezależnego plebiscytu
na polską Książkę Roku Brakująca
Litera, prowadząca bloga Góralka
Czyta. [IN]