historical and political thought in the seventeenth - RePub - Erasmus ...

Summary in Dutch
(Samenvatting in het Nederlands)
Deze studie betreft het historische en politieke denken van de Nederlandse
geleerde Marcus Zuerius Boxhorn (1612-1653), hoogleraar aan de Leidse universiteit
tussen 1633 en 1653. In deze studie komen zowel Boxhorns wetenschappelijke
activiteiten aan bod, alsook zijn persoonlijk leven en belangrijke
politieke en wetenschappelijke gebeurtenissen uit zijn tijd. Naast Boxhorns
wetenschappelijke werken die tijdens of na zijn leven zijn verschenen, is in
deze studie tevens gebruik gemaakt van Boxhorns brieven, verslagen van
tijdgenoten en manuscripten van Boxhorns werk.
Uit zijn geschriften blijkt dat Boxhorn een verdediger van de Nederlandse
activiteiten op zee was en een voorstander van de oorlog met Spanje.
Ondanks zijn orthodox calvinistische achtergrond maakte Boxhorn religieuze
zaken ondergeschikt aan politieke. Hoewel Boxhorns sympathieën lijken te
hebben gelegen bij het kamp van de Orangisten, was hij geen voorstander van
de concentratie van macht in de handen van de prinsen van Oranje. Boxhorn
accepteerde de gefragmenteerde politieke infrastructuur van de Nederlandse
Republiek en het bestaan van de verschillende spelers op het Nederlandse
politieke toneel: de provinciale Staten, de stadhouders, de Staten-Generaal en
de kapitein-generaal.
Boxhorn was duidelijk een product van zijn humanistische scholing. Hij
probeerde de stijl van de Romeinse geschiedschrijver Tacitus te imiteren, deed
taalkundig onderzoek en maakte in zijn politieke werken volop gebruik van
historische voorbeelden. Zoals voor zoveel humanisten was ook voor Boxhorn
de geschiedenis de leermeester van het leven (historia magistra vitae) en
in zijn politieke werken spelen Tacitus en de Griekse filosoof Aristoteles een
belangrijke rol.
Daar staat tegenover dat Boxhorn het principe van de imitatio – het imiteren
van historische voorbeelden in het heden – ondermijnde. Dit principe vormde
in de traditionele humanistische wetenschap een cruciale verbinding tussen
geschiedenis enerzijds en politiek anderzijds. Daarnaast ontbreekt in Boxhorns
politieke denken bijvoorbeeld het idee dat de mens een sociaal wezen
is dat van nature geneigd is om samen te leven met zijn medemens. Een aantal
elementen in Boxhorns politieke werken, zoals de instrumentalisatie van
het eigen belang, toont meer overeenkomsten met de ideeën van ‘moderne’
denkers als de Engelse filosoof Thomas Hobbes dan met de academische aristotelische
traditie. De belangrijkste conclusie van deze studie is dan ook dat