AFAD Ankara 2015
184-2015070617353-kutle-hareketleri-temel-kilavuz_tr
184-2015070617353-kutle-hareketleri-temel-kilavuz_tr
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Şekil 7.2. Heyelan tehlike haritalamasının aşamaları (Jaiswall vd., 2011)<br />
Heyelan Envanteri<br />
Ampirik<br />
Model<br />
H L<br />
=P M<br />
*P T<br />
*P S<br />
Şekil 7.2’de yağışların tetiklediği bir heyelan tehlike<br />
haritalaması aşamaları görülmektedir. Bilindiği üzere<br />
heyelanlar depremlerle de tetiklenebilmekte, bu durumda<br />
tetikleyici etken olasılık modellemesi, depremler<br />
için yapılmalıdır. Dikkate alınan tehlike modellemesi için,<br />
üç adet olasılık hesaplaması yapılmaktadır. Bunlar sırasıyla<br />
PS (konumsal olasılık; heyelan duyarlılığı temel<br />
alınmaktadır), PM (boyutsal olasılık; heyelan boyutlarını<br />
temel almaktadır), PT (zamansal olasılık; tetikleyici<br />
olayın tekrarlanma olasılığını temel almaktadır) olarak<br />
değerlendirilmekte ve heyelan tehlikesi bu üç olasılık<br />
değerinin çarpılması ile elde edilmektedir. Sayısal tehlike<br />
analizlerinde belirli bir boyuttaki heyelanın belirli bir<br />
zaman dilimi içinde tetikleyici bir etken ile oluşma olasılığı,<br />
tehlike ve risk değerlendirmeleri için temel unsurlardan<br />
birisidir.<br />
Heyelan tehlike haritalamalarında önemli olan bir diğer<br />
husus da, heyelanların oluşum zamanlarının (tarihlerinin)<br />
bilinmesi gerekliliğidir. Bu tür verilere ulaşmak,<br />
ülkemiz koşulları da gözetildiğinde, çoğunlukla güç bir<br />
işlemdir. Heyelan oluşum zamanlarına ilişkin sağlıklı ve<br />
güvenilir verilerin az sayıda bulunuyor olması, heyelan<br />
tehlike haritalarının üretilebilirliğini kısıtlayıcı bir etken<br />
olarak karşımıza çıkartmaktadır. Bu nedenle, en azından<br />
bundan sonraki süreçte, özellikle <strong>AFAD</strong> tarafından<br />
bu konuya gereken hassasiyetin verilmesi önerilmektedir.<br />
Heyelan tehlike haritalarının oluşturulabilmesi<br />
için heyelan yerlerinin ne zaman ve hangi koşulda tetiklendiğinin<br />
belirlenmesi bir zorunluluk olmakla birlikte,<br />
bu kayıtlara çalışılan alandaki yerel halk ile yapılan<br />
görüşmeler, yerel basın, varsa mevcut raporlar, arşivler<br />
gibi veri kaynaklarından ulaşılması, yapılacak analizlerin<br />
güvenilirliğini doğrudan etkileyecektir. Buradaki temel<br />
amaç, bir heyelan oluşumunda, eğer bir tetikleyici<br />
etken varsa, bu ilişkinin sağlıklı bir şekilde kurulması ve<br />
modellerin mümkün olduğunca en doğru şeklide yapılmasıdır.<br />
Zira, heyelan oluşum tarihlerinin belirlenmesi,<br />
heyelanların nasıl tetiklendiği hakkında bilgi vereceği<br />
gibi, tehlike haritalarının oluşturulması aşamasında da<br />
girdi oluşturması açısından önemlidir.<br />
Bütünleşik Tehlike Haritalarının Hazırlanması<br />
HEYELAN-KAYA DÜŞMESİ<br />
TEMEL KILAVUZ<br />
101
Change language