AFAD Ankara 2015
184-2015070617353-kutle-hareketleri-temel-kilavuz_tr
184-2015070617353-kutle-hareketleri-temel-kilavuz_tr
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
4<br />
HEYELAN ANALİZ<br />
AŞAMALARI<br />
4.4. Uzaktan Algılama Çalışmaları<br />
Heyelan haritalamaları ve analizlerinde son derece<br />
önemli bir yer tutan uzaktan algılama çalışmaları kapsamında<br />
bu bölümde, hava fotoğrafı yorumlamaları ve<br />
uydu görüntü analizleri üzerinde durulmuştur. Uzaktan<br />
algılama ürünleri heyelan değerlendirmelerinde, stereo<br />
görüntü/veri sağlanabiliyorsa, son derece önemli<br />
kazanımlar getirmektedir. Özellikle heyelanlı alanların<br />
stereoskopik görüntüler kullanılarak analiz<br />
edilmesi, hareket ve heyelan türünün belirlenmesinde<br />
önemli bilgiler sunmaktadır. Ayrıca, heyelan<br />
bilgisinin dışında, heyelanın bulunduğu alandaki<br />
jeolojik, jeomorfolojik ve çevresel özellikler hakkında<br />
da veri toplanmasını sağlamaktadır. Bununla birlikte,<br />
hava fotoğraflarının yorumlanabilir hale getirilmesi ve<br />
bu yolla bilgilerin edinilmesi, zaman alıcı bir işlemdir.<br />
Bazı alanlarda iklimsel koşullar nedeniyle sınırlamaların<br />
olması ve zamansal çözünürlükle ilgili sorunların<br />
bulunabilmesi (örneğin, her zaman aralığında ve<br />
koşulunda, hava fotoğraflarının çekilememesi gibi),<br />
uydu görüntülerinin kullanımı ile karşılaştırıldığında,<br />
günümüzde hava fotoğraflarının kullanımında azaltıcı<br />
yönde etki yaptığı düşünülebilir. Ayrıca, hava fotoğraflarının<br />
teknolojik gelişiminde de son yıllarda önemli<br />
ilerlemeler kaydedilmemiş; bunun aksine uydu teknolojilerinde<br />
çığır açan ilerlemeler meydana gelmiştir. Örneğin,<br />
bazı uydu görüntüleri kullanılarak sayısal arazi<br />
modeli elde edilmesi, metre altı çözünürlükteki uydu<br />
görüntülerinin yaygın hale gelmesi gibi etkenler, uydu<br />
görüntüsü analiz ve kullanımını arttırmıştır. Bu duruma<br />
karşın, hava fotoğraflarının heyelan değerlendirmelerindeki<br />
kullanımı, günümüzde en çok tercih edilen yöntemlerin<br />
başında gelmektedir (Metternicht vd., 2005;<br />
Van Westen vd., 2008).<br />
Uzaktan algılama ürünlerinden elde edilebilecek heyelan<br />
bilgisi, heyelanlı bölge ve civarının yamaç morfolojisi,<br />
bitki örtüsü özellikleri ve drenaj koşulları ile<br />
ilişkilendirilmektedir (Soeters ve Van Westen, 1996).<br />
Morfolojik özellikler çoğunlukla stereoskopik değerlendirmeler<br />
ile yapılmakta, bitki örtüsü ve drenaj özellikleri<br />
ise ton, kontrast ve doku farklılıkları ile ani kesiklikleri<br />
ile tanımlanabilmektedir.<br />
Heyelan çalışmalarında uzaktan algılama ürünlerinin<br />
yorumlanmasının doğru bir şekilde yapılabilmesi<br />
önemli oranda tecrübe gerektirmektedir.<br />
Bu tür çalışmalarda kontrast farklılaşmaları, heyelanlı<br />
alanı çevreden ayıran en önemli özelliktir. Bununla<br />
birlikte, heyelanın meydan gelme zamanı ile hava<br />
fotoğrafı veya uydu görüntüsünün alınma zamanı da<br />
son derece önemli bir konudur. Heyelan oluşumundan<br />
hemen sonra alınacak bir görüntüde özellikler daha<br />
belirginken, zamanla bu tanımlamaların kalitesinde<br />
düşüşlerin yaşanacağı açıktır.<br />
Heyelanlara ilişkin morfolojik bilgiler, en iyi stereoskopik<br />
görüntüler veya hava fotoğraflarından elde edilmektedir.<br />
Görüntülerdeki ton ve doku değişimleri ile<br />
şekilsel farklılıklar, heyelan varlığı ile ilişkilendirilebilir.<br />
Geniş alanlardaki heyelan çalışmalarında daha çok<br />
küçük ölçeklerde, küçük alanlarda ise büyük ölçekli<br />
görüntüler kullanılmaktadır. Bu durum, uydu görüntüleri<br />
için de geçerli olup, ölçek yerine çözünürlük değeri<br />
dikkate alınmalıdır (Aksoy ve Ercanoğlu, 2012).<br />
Uzaktan algılamanın temel ilkeleri göz önünde bulundurulduğunda,<br />
aynı malzeme elektromanyetik<br />
spektrumun farklı bölgelerde, farklı yansıma değerleri<br />
vermektedir. Örneğin, heyelanlı alanlardaki bitki örtüsü<br />
ve toprak verimliliği dikkate alınırsa, elektromanyetik<br />
spektrumun kızıl ötesi kesiminde belirgin yansıma<br />
verdiği bilinmektedir. Bu nedenle, uzaktan algılama<br />
ürünleri ile bir heyelan değerlendirmesi yapılacaksa,<br />
kızıl ötesi bant veya filmler, bu ayırt edici özelliklerden<br />
ötürü kullanılmalıdır.<br />
Buradaki temel amaç, heyelanlara maruz kalmış bir<br />
alanda bitki örtüsü ve su koşullarının, heyelan meydana<br />
gelmeden önce çevresiyle hemen hemen aynı olacağı<br />
için heyelan oluştuktan sonra farklılık yaratacağı<br />
prensibine dayanmaktadır. Bununla birlikte, uzaktan<br />
algılama ürünlerinin kullanılmasında tek bir bant veya<br />
fotoğraf ile çalışılması yetersiz kalacaktır. Muhtemel<br />
diğer veri kaynakları ile birlikte yorumlandığında, bu<br />
ürünlerden daha sağlıklı sonuçlar alınacağı açıktır. Sonuç<br />
olarak, uzaktan algılama ürünlerinin kullanımının<br />
birbirlerine göre üstünlük ve sınırlamaları olsa da, günümüzde<br />
en yaygın olarak hava fotoğrafları kullanılmaktadır.<br />
Yüksek ve orta çözünürlüğe sahip uydu görüntüleri<br />
de azımsanmayacak ölçüde kullanılmaktadır.<br />
64<br />
Bütünleşik Tehlike Haritalarının Hazırlanması<br />
HEYELAN-KAYA DÜŞMESİ<br />
TEMEL KILAVUZ
Change language