AFAD Ankara 2015
184-2015070617353-kutle-hareketleri-temel-kilavuz_tr
184-2015070617353-kutle-hareketleri-temel-kilavuz_tr
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
2.2. Dünyada ve Türkiye’de Meydana Gelmiş Önemli Heyelanlar<br />
Heyelanlar ve verdiği zarar ilişkisi incelendiğinde;<br />
A.B.D, Fransa, İtalya, İsviçre gibi gelişmiş ülkelerde<br />
ortaya çıkan zararın, ekonomik açıdan diğer ülkelere<br />
göre daha yüksek olduğu görülmektedir (1–5 milyar $).<br />
Ancak bu durum, bu ülkelerin ekonomilerini büyük ölçüde<br />
etkilememektedir. Gelişmekte olan ülkelerde ise<br />
bu tür doğal afetler, çevresel zararların yanı sıra ekonomik<br />
durgunluk veya gerilemeye de neden olabilmekte,<br />
ülke ekonomilerine büyük darbeler vurabilmektedir.<br />
Dünya Bankası verilerine göre, doğal afetlerden kaynaklanan<br />
ölümlerin % 95’i gelişmekte olan ve az gelişmiş<br />
ülkelerde olmakta ve bu ülkeler ekonomik açıdan<br />
yıllık üretimlerinin % 1-2’sini doğal afetler sonucunda<br />
yitirmektedirler (Kremier ve Arnould, 2000). Can ve mal<br />
kaybının yanı sıra, olayın sosyo-ekonomik boyutu da<br />
ele alındığında, ülkemiz için kaybın oldukça yüksek<br />
olabileceği düşünülebilir (Ercanoğlu vd., 2008).<br />
Küresel ölçekte ele alındığında, dünyada birçok ülke,<br />
heyelan sorunuyla karşı karşıyadır. Ülkelerin içinde bulundukları<br />
coğrafik, jeolojik ve meteorolojik koşullar<br />
heyelan oluşumu ve türü üzerinde etkin bir rol oynamaktadır.<br />
Örneğin, İsviçre’nin Elm kasabasındaki bir<br />
taş ocağında, 10 milyon m 3 molozun kayması sonucu<br />
115 kişi hayatını kaybetmiştir. 1900’lü yılların başında<br />
planlanıp yapımına başlanan Panama kanalı inşaatında<br />
ise, meydana gelen heyelan nedeniyle, kanalın<br />
tamamlanması iki yıl gecikmiştir. 1914 yılında 7 farklı<br />
noktada meydana gelen heyelanlardan dolayı, Panama<br />
kanalı trafiğe kapanmıştır. Kanalın inşaatı sırasında<br />
toplam kazı 70 milyon m 3 iken, meydana gelen<br />
heyelanlar sonucunda kazı miktarı 175 milyon m 3 ’e<br />
yükselmiştir. Söz konusu heyelanlar son derece büyük<br />
ekonomik kayıplara neden olurken, 1920 yılında Çin’in<br />
Kansu bölgesinde yaşanan depremde, 200 binden<br />
fazla insan yaşamını yitirmiştir (Close ve Mc Cormick,<br />
1922). Araştırmacılar, meydana gelen can kaybının<br />
100.000’den fazlasının, deprem sonucunda oluşan heyelanlar<br />
nedeniyle olduğunu belirtmişlerdir. 1963 yılında<br />
İtalya’da yaşanan Vaiont Barajı heyelanı sonucunda<br />
2000’den fazla ölüm ve 130 milyon dolar ekonomik<br />
zarar meydana gelmiştir. Barajda su tutulmaya başladıktan<br />
sonra, Jura yaşlı kireçtaşlarında oluşmuş eski<br />
bir heyelan yeniden harekete geçmiş ve 240 milyon m 3<br />
malzeme baraj gövdesinden aşarak, yerleşim alanlarına<br />
ulaşmıştır. 1966 yılında Aberfan (Galler)’da yaşanan<br />
ve bir açık ocak kömür işletmesinin pasa yığınlarında<br />
meydana gelen heyelanda ise 144 kişi hayatını kaybetmiştir.<br />
Peru’da 1962 ve 1970 yıllarında meydana<br />
gelen heyelanlar, 20. yüzyılın katastrofik heyelanlarının<br />
başında gelmektedir (Schuster ve Fleming, 1986).<br />
Huascaran bölgesinde meydana gelen heyelanlarda,<br />
20.000’den fazla kişi hayatını kaybetmiş, milyonlarca<br />
dolarlık hasar ortaya çıkmıştır.<br />
Bu örneklerden de görülebileceği gibi, dünya üzerinde<br />
birçok ülke, heyelanlar ve sonuçlarından olumsuz<br />
yönde etkilenmektedir (Şekil 2.2). Bu durumun sonucu<br />
olarak da, özellikle gelişmiş ülkelerde heyelan zararlarının<br />
önlenmesine yönelik olarak, birçok proje hayata<br />
geçirilmiştir.<br />
Güney California kıyı alanında 1995 yılında meydana gelen heyelan<br />
( RL Schuster, US Geological Survey)<br />
Bütünleşik Tehlike Haritalarının Hazırlanması<br />
HEYELAN-KAYA DÜŞMESİ<br />
TEMEL KILAVUZ<br />
21
Change language