AFAD Ankara 2015
184-2015070617353-kutle-hareketleri-temel-kilavuz_tr
184-2015070617353-kutle-hareketleri-temel-kilavuz_tr
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Heyelan tehlike haritalarının üretilmesinde, literatürde<br />
genel olarak iki farklı yaklaşım bulunmaktadır. Bunlardan<br />
ilki, farklı zamanlara ilişkin heyelan envanter<br />
haritaları oluşturarak, çalışılacak alanda haritalama<br />
birimleri (havza, alt havza gibi) başına düşen heyelan<br />
oluşma frekanslarının hesaplanmasına dayanmaktadır<br />
(Cascini vd., 2008). Bu yaklaşımda, geçmiş dönemlere<br />
ilişkin heyelan yer bilgileri, büyük oranda hava fotoğraflarından<br />
yararlanılarak gerçekleştirilmektedir. İkinci<br />
yaklaşım ise, özellikle heyelan oluşum tarihlerine ilişkin<br />
bilgiler ile bu heyelanların herhangi bir tetikleyici<br />
etken ile oluştuklarına dair güvenilir bilgiler varsa kullanılan<br />
yaklaşımdır (Martha vd., 2013). Bu yaklaşımda,<br />
çalışılacak alanda meydana gelen heyelanlara ilişkin<br />
bilgiler; arşivler, yerel halk ve basından elde edilecek<br />
bilgiler ile de zenginleştirilebilir. Bu bilgilere ulaşıldığı<br />
takdirde, çalışılan alana ilişkin yağış ve deprem kayıtlarına<br />
ulaşılması gereklidir. Yağış ile tetiklenen heyelan<br />
bilgileri mevcutsa, ilk aşamada yapılması gereken bölgesel<br />
yağış verileri derlenerek öncül yağış analizleri ile<br />
eşik yağış değerlerinin belirlenip, heyelan oluşumu ile<br />
ilişkilendirilmesidir. Heyelan gelişmesi olası alanlarda,<br />
Gumbel Dağılımı yaklaşımı ile kritik olabilecek eşik yağış<br />
miktarı belirlenerek, yağış ile tetiklenmiş heyelan<br />
zamanları ilişkilendirilmektedir (Şekil 7.4). Bu aşamadan<br />
sonra, ileriye dönük faklı zamansal dönüşüm periyotları<br />
için heyelan tehlike haritaları üretilebilmektedir.<br />
Şekil 7.4. Yağışlarla tetiklenen heyelanlar için yapılan tehlike analizlerine bir örnek (Zezere ve Rodrigues, 2002).<br />
Arşiv<br />
Araştırması<br />
Saha<br />
Çalışması<br />
Görüşmeler<br />
Yağış Analizleri<br />
(günlük verilerle)<br />
Geçmiş Heyelan Tarihçesinin<br />
Düzenlenmesi<br />
Heyelan<br />
Tür 1<br />
120 günlük tüm öncül yağışların<br />
Düzenlenmesi<br />
(Px n<br />
=P1+P2+...Pn)<br />
30 Günlük Kalibre edilmiş<br />
Öncü yağışların düzenlenmesi<br />
(Pax n<br />
=kP1+k 2 P2+...k n Pn) k=0.9<br />
Dönüş Periyodu<br />
(Gumbel Yasası)<br />
Heyelan Türleri<br />
Heyelan<br />
Tür 2<br />
Heyelan<br />
Tür 3<br />
Heyelanları tetikleyen, kritik yağış seviyeleri<br />
(yoğunluk/süre)<br />
Buradaki en önemli unsur, heyelan oluşmadan önce<br />
meydana gelen yağışların zemini doygun hale getirerek,<br />
bu yağış eşik değerlerinin saptanması ve bu değerin<br />
dönüşüm periyodunun belirlenerek, zamansal<br />
olasılığının elde edilmesidir.<br />
Eğer heyelanların depremler ile tetiklendiğine dair<br />
sağlıklı bilgiler var ise, öncelikle çalışılacak bölgenin<br />
depremselliği değerlendirilmelidir. Literatürdeki genel<br />
yaklaşım, çalışılacak alan merkez kabul edilerek,<br />
100 km çaplı bir daire içine düşen deprem kayıtlarının<br />
elde edilmesi ve değerlendirmeye alınmasıdır. Daha<br />
sonra, Gutenberg ve Richter (1954) tarafından önerilen<br />
ve deprem büyüklüğü ile deprem sayısı arasındaki<br />
ilişki kullanılarak, bölgenin deprem büyüklüğü-frekans<br />
ilişkisi ortaya konulmalıdır. Crovelli (2000) tarafından<br />
önerilen ve Poisson dağılımını temel alan yaklaşım ile<br />
belirli bir deprem büyüklüğüne (Ms ≥ 5.0) sahip depremlerin<br />
oluşma olasılıkları ve tekrarlanma periyotlarının<br />
belirlenmesi gereklidir. Belirlenen tekrarlanma<br />
periyotları ile tetiklenen heyelanlar arasında istatistiksel<br />
ilişkiler kurularak, heyelan tehlike haritaları üretilebilmektedir.<br />
Bütünleşik Tehlike Haritalarının Hazırlanması<br />
HEYELAN-KAYA DÜŞMESİ<br />
TEMEL KILAVUZ<br />
103
Change language