AFAD Ankara 2015
184-2015070617353-kutle-hareketleri-temel-kilavuz_tr
184-2015070617353-kutle-hareketleri-temel-kilavuz_tr
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
8 KAYA DÜŞMESİ<br />
ANALİZLERİ<br />
8.3. Bölgesel Ölçekte Kaya Düşmesi Haritalarında Yayılım<br />
Zonlarının Belirlenmesi<br />
Aktif kaynak alanların içerisindeki her bir hücreden<br />
(piksel) serbest kalabilecek kaya bloğunun eğim aşağı<br />
hareketi ve ulaşabileceği en uzak mesafe kaya bloğunun<br />
potansiyel enerjisi ile eğim aşağı topoğrafyanın<br />
morfolojisi ve jeolojisi tarafından denetlenmektedir.<br />
Bu nedenle, aktif kaynak alandaki her bir hücreden<br />
serbest kalabilecek kaya bloğu üç boyutlu topoğrafyada<br />
(SYM) eğim aşağı bir yayılım zonu (release zone)<br />
içerisindeki tüm hücreleri etkileyebilir. Yayılım zonunun<br />
belirlenmesinde ilk aşama enerji çizgi açısı (EÇA) veya<br />
gölge açısı (GA) değerinin veya aralığının belirlenmesidir.<br />
İkinci adım ise, EÇA’nın kullanılması durumunda,<br />
aktif kaynak alanlardaki her bir hücre için EÇA’ya bağlı<br />
olarak menzil mesafesi (run-out distance); GA’nın kullanılması<br />
durumunda ise, kaynak alanların alt kotlarındaki<br />
sınırından yamaç döküntülerinin tepe sınırı<br />
boyunca GA’ya bağlı olarak menzil mesafesi (run-out<br />
distance)belirlenmelidir. Kaynak alandaki bir hücreden<br />
serbest kalan kaya bloğu EÇA’ya veya GA’ya bağlı olarak,<br />
tek bir kaya bloğu çizgisel bir yörüngede hareket<br />
etse de, yüzey topoğrafyasında bağlı olarak eğim aşağı<br />
alanda belirli bir alanı etkileyebilecek potansiyele<br />
sahiptir.<br />
Bu alanın belirlenmesi için genellikle konik yayılım<br />
(cone propagation) yaklaşımı yaygın olarak kullanılmaktadır.<br />
Jaboyedoff ve Labiouse (2003) tarafından<br />
önerilen konik yayılım yaklaşımında enerji çizgi açısı<br />
veya gölge açısı kavramlarına göre kaynak alandan<br />
düşen kaya bloğunu temsil eden hücrede düşey konumda<br />
δ açısı ile bir koni çizilir, Koninin eğim aşağı kesimdeki<br />
topoğrafyayla ara kesiti ile oluşan alan yayılım<br />
zonu olarak belirlenir (Şekil 8.14). Yayılım zonu içerisindeki<br />
tüm hücreler kaya düşmesinden etkilenebilme<br />
potansiyeline sahiptir. Bu işlem kaynak alandaki tüm<br />
hücreler için tekrarlanır. Kaynak alandan eğim aşağı<br />
uzanan topoğrafyadaki hücreler en az bir defa yayılım<br />
zonu içerisinde kalıyorsa kaya düşmesine duyarlıdır<br />
belirlemesi yapılır. Kaynak alandan eğim aşağı uzanan<br />
topoğrafyadaki hücreler birden fazla sayıda yayılım<br />
zonu içerisinde yer alabilir, bu hücrelerde gerek duyulması<br />
halinde kaya düşme sayısını da kullanarak tehlikeye<br />
geçebilmek amacıyla kaya düşmesi potansiyeli<br />
frekansı da sayılabilir.<br />
Konik yayılım uygulamasında etkilenme zonu yatay<br />
düzlemde ±δ açısı ile sınırlanabilir (Şekil 8.15). Crosta<br />
ve Agliardi (2004) δ açısı için 15 0 önermesine karşın,<br />
30 0 ’lik bir uygulama da nispeten tutucu bir değerlendirme<br />
için kullanılabilir.<br />
Şekil 8.14. Jaboyedoff ve Labiouse (2003) tarafından önerilen konik yayılım yaklaşımı (a) ß açısına sahip düşey koni, (b) kaynak alandaki hücrelerde şematik olarak ß<br />
açısına sahip koni ile topoğrafyanın ara kesiti (Derron,2010’dan düzenlenmiştir).<br />
ß<br />
A<br />
A<br />
A<br />
ß<br />
birden fazla etkilenme<br />
potansiyeline<br />
sahip zon<br />
birden fazla etkilenme<br />
potansiyeline<br />
sahip bileşke zonlar<br />
124<br />
Bütünleşik Tehlike Haritalarının Hazırlanması<br />
HEYELAN-KAYA DÜŞMESİ<br />
TEMEL KILAVUZ
Change language