AFAD Ankara 2015
184-2015070617353-kutle-hareketleri-temel-kilavuz_tr
184-2015070617353-kutle-hareketleri-temel-kilavuz_tr
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
8 KAYA DÜŞMESİ<br />
ANALİZLERİ<br />
8.5.Kaya Düşmesi Risk Haritaları<br />
Kılavuzun bu bölümünde kavramlar ve uygulama yaklaşımları açısından belirgin bir fark olmaması nedeniyle<br />
Bölüm 7’de verilen ve genel anlamda heyelanlara yönelik risk haritalaması için sunulan bilgilerin kaya düşmesi risk<br />
haritalamasında da kullanılması mümkündür. Kılavuzun bu bölümünde tekrardan kaçınılmış ve risk haritalaması<br />
için Bölüm 7.2’nin incelenmesi önerilr.<br />
8.6. Kaya Düşmesine Yönelik Önleme Yaklaşımları<br />
Dik topoğrafyaya sahip dağlık alanlardaki yüksek<br />
kotlarda yüzeylenen eklemli kaya ortamlarında, süreksizliklerin<br />
sınırlandırdığı kaya bloklarının serbest yüzeye<br />
doğru küçük hareketlerde duraylılığını yitirerek kaynak<br />
bölgeden eğim aşağı oldukça hızlı olarak hareket<br />
ettiği bir tür yamaç duraysızlığı olan kaya düşmeleri,<br />
olay anında hızının yüksek olması nedeniyle kaya düşmesi<br />
blok hacmine de bağlı olarak ulaşım ağları ve yapılaşma<br />
alanları için oldukça tehlikeli olabilirler. Kaya<br />
bloklarının ulaşabilecekleri en uzak mesafelere göre<br />
yukarıda yayılım zonunun dışına kaçmak her durumda<br />
mümkün olamayabilir. Bu gibi durumlarda önleyici veya<br />
zararı azaltıcı bazı uygulamalar da yapılabilmektedir.<br />
Kaya düşmelerinin zararlarını önlemeye veya azaltmaya<br />
yönelik yöntemleri kaynak alanda ve yayılım<br />
zonunda yapılabilecek uygulamalar şeklinde aşağıdaki<br />
gibi değerlendirmek mümkündür (Labiouse, 2008).<br />
(1) Kaynak alanında yapılabilecek uygulamalar<br />
i. Duraysızlığa yatkın kaya bloklarının temizlenmesi<br />
a. Kaya bloklarının yerinde temizlenmesi<br />
b. Kaynak bölgesinin yeniden şevlendirilmesi<br />
ii. Duraysızlığa yatkın kaya bloklarının duraylılığının<br />
arttırılması<br />
a. Sığ ve/veya derin drenaj<br />
b. Çelik hasır uygulanması<br />
c. Ağaçlandırma<br />
d. Ankraj ve bolt uygulamaları<br />
e. Püskürtme beton (shotcrete) uygulaması<br />
f. İstinat duvarları<br />
(2) Yayılım zonunda yapılabilecek uygulamalar<br />
i. Doğal bariyerler<br />
a. Ağaçlık (ormanlık) alanlar<br />
iii. Önleyici mühendislik çalışmaları<br />
a. Kaya toplama hendekleri<br />
b. Çelik hasır ve kablo ağ perdeler<br />
c. Rijit bariyerler (ahşap, metal ve beton)<br />
d. Düşük enerji engelleri<br />
e. Yüksek enerji engelleri<br />
f. Galeriler<br />
g. Dolgu barajları ve güçlendirilmiş barajlar<br />
Aktif kaynak alanlarından eğim aşağı kesimde yamaç<br />
döküntülerinin üzerinde ağaçlık alanların bulunması<br />
kaya bloklarının hızını, ilerleme mesafelerini azaltıcı<br />
yönde etki sağlayabilir (Şekil 8.18). Ancak, buradaki<br />
ağaçlık (ormanlık) alandaki ağaç yoğunluğu da diğer<br />
bir önemli husustur. Bu nedenle, ormanlık alanların<br />
varlığı her zaman tehlikeyi yeterli düzeyde ortadan<br />
kaldırmayabilir (Dorren vd., 2006 ve Labiouse, 2008).<br />
Şekil 8.18. Düşen kaya bloğunun ağaçlık alanda tutulması (Labiouse, 2008).<br />
128<br />
Bütünleşik Tehlike Haritalarının Hazırlanması<br />
HEYELAN-KAYA DÜŞMESİ<br />
TEMEL KILAVUZ
Change language