AFAD Ankara 2015

7 HEYELAN TEHLİKE VE
RİSK DEĞERLENDİRMELERİ
Şekil 7.6. Heyelan riski taşıyan bir yapıda risk hesaplama aşamaları:
a) bina için, b) insan için.
a)
P(S PV
/T M
)*P(S TV
/T M
)
b)
R s
=P(S PV
/T M
)*P(S TV
/T M
)*P(R X
/S VT
)*P(D B
/S VT
)*C B
P(R X
/S VT
)
P(D B
/S TV
)
R s
=P(S PV
/T M
)*P(S TV
/T M
)*P(R X
/S VT
)*P(D B
/S VT
)*P(I P
/D B)
*P(PH /
SV T)
*NP
Şekil 7.6 incelendiğinde risk değerlerinin matematiksel
hesaplamasının Eş.7.1’de verilen halinin, temelde
ne denli kapsamlı olduğu ve sayısal risk değerine ulaşmanın
güçlükler içerdiği görülmektedir. Sonuç olarak,
heyelan risk değerlendirmelerinin sağlıklı bir şekilde
yapılabilmesi için, güvenilir verilere ihtiyaç olduğu, hesaplama
aşamalarının güçlükler içerdiği, ancak bunların
sağlıklı bir veri tabanı yönetimiyle ve bilgisiyle
kolayca aşılabileceği söylenebilir. Bu türde gerçekleştirilen
ve Türkiye kökenli bir çalışma Erener ve Düzgün
(2013) tarafından yayımlanmıştır. Çalışmada, Bartın’ın
Kumluca ilçesi ve civarındaki heyelan duyarlılık, tehlike
ve riski değerlendirilmiştir. Bunun için öncelikle, heyelan
envanteri ve buna bağlı olarak tetikleyici faktör (yağış)
analizleri gerçekleştirilmiştir. Daha sonra duyarlılık,
tehlike ve risk analizleri yapılarak, bölgenin heyelan
duyarlılık, tehlike ve risk haritaları oluşturulmuştur. Yapılan
çalışmanın özeti, Şekil 7.7’de sunulmuştur.
P(S PV
/T M
)*P(S TV
/T M
)
P(R X
/S VT
)
P(D B
/S VT
)
P(I P
/D B
)
P(P H
/S VT
)
N P
RS= Risk
P(SPV/TM)= Konumsal olasılık (belirli bir büyüklükteki ve türdeki bir heyelanın,
belirli bir etken tetikleyici etken ile tetiklenmesi sonucunda gerçekleşme
olasılığı)
P(STV/TM)= Zamansal olasılık (belirli bir büyüklükteki ve türdeki bir heyelanın,
belirli bir tetikleyici etken ile belirli bir zaman dilimi içinde tekrarlanma
olasılığı)
P(RX/SVT)= Boyutsal olasılık (belirli bir büyüklükteki ve türdeki bir heyelanın,
risk altındaki binaya ulaşma olasılığı)
P(DB/SVT)= Zarar verme olasılığı (belirli bir büyüklükteki ve türdeki bir heyelanın,
risk altındaki binaya zarar verme olasılığı)
CB= Maddi zarar miktarı
P(IP/DB)= İnsana etki olasılığı (belirli bir büyüklükteki ve türdeki bir heyelanın,
risk altındaki binada yaşayan insanların ölümüne veya yaralanmasına yol
açma olasılığı)
P(PH/SVT)= İnsan bulunma olasılığı (belirli bir büyüklükteki ve türdeki bir
heyelanın, meydana geldiği anda, risk altındaki binada yaşayan insanların bulunma
olasılığı)
NP= Risk altında bulunan binada yaşayan insan sayısı
106
Bütünleşik Tehlike Haritalarının Hazırlanması
HEYELAN-KAYA DÜŞMESİ
TEMEL KILAVUZ