ETBI Journal of Education - Vol 2:2 November 2020 (Irish-medium Education)
This bilingual edition of the Journal of Education celebrates Irish-medium Education
This bilingual edition of the Journal of Education celebrates Irish-medium Education
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>ETBI</strong> <strong>Journal</strong> <strong>of</strong> <strong>Education</strong> <strong>November</strong> <strong>2020</strong><br />
scoileanna pobalghníomhacha, sin comhthéacs<br />
ina bhfuil pobal agus scoil ag maireachtáil ar<br />
scáth a chéile mar chroílar an phobail. Tá contúirt<br />
dar leis, gur meath atá i ndán don chuid eile. Tá<br />
cur chuige comhtháite na gcoláistí tumoideachais<br />
Gaeltachta de chuid GRETB agus DETB, i ndiaidh<br />
a dhearbhú gur ‘scoileanna pobalghníomhacha’<br />
iad na cúig iar-bhunscoileanna ar oileáin scoite<br />
amach ó chósta na Gaillimhe agus ó chósta Dhún<br />
na nGall faoi seach (GRETB, 2017; Mc Hugh, 2017;<br />
Oireachtas Éireann, 2018).<br />
OIDEACHAS AR OILEÁN - EISPÉARAS AR LEITH<br />
AR FÁIL<br />
Nuair a d’éirigh leis na scoileanna ETB muintir<br />
na n-oileán a choinneáil sa bhaile agus freastal<br />
orthu go háitiúil, tugadh faoi deara go mbíodh<br />
an státchiste roimhe sin ag maoiniú déagóirí an<br />
oileáin agus iad ar lóistín ar an mórthír d’fhonn<br />
scolaíocht Ardteistiméireachta a chríochnú<br />
(Mac Pháidín, 2004). Casadh an próiseas sin<br />
ar a cheann, le bunú Scéim na bhFoghlaimeoirí<br />
Gaeilge - Bliain ar Oileán, i 2007. Lig an scéim<br />
nua seo, urraithe ag an Roinn Cultúir, Oidhreachta<br />
agus Gaeltachta agus eagraithe idir Coláiste<br />
Naomh Éinne, Coláiste Naomh Eoin agus Coláiste<br />
Ghobnait ar thrí Oileáin Árainn, suas le 10<br />
scoláire ón mórthír teacht chuig gach oileán díobh<br />
chun bliain scoile iomlán a chaitheamh chun<br />
Gaeilge a fhoghlaim le lóistín iomlán na bliana<br />
maoinithe dóibh, suas go luach €6,000. https://<br />
colaisteghobnait.com/apply/<br />
SCÉIM BHLIAIN AR OILEÁN - EISPÉARAS NA<br />
SCOLÁIRÍ<br />
Fanann na scoláirí le clann ar an oileán don scoil<br />
bhliain agus mar sin is eispéaras pobail chomh<br />
maith le scoile a fhaightear. Mothaíonn na scoláirí<br />
ar a gcompórd mar chuid den phobal áitiúil agus<br />
glacann siad páirt ghníomhach i saol sóisialta<br />
an oileáin lena gcairde scoile agus leis an gclann<br />
óstach chomh maith (Flaherty, 2013; <strong>Irish</strong> Times,<br />
2015).<br />
Bíonn an scoláire aíochta tumtha sa Ghaeilge ar<br />
feadh na bliana toisc gurb í an Ghaeilge príomh<br />
theanga laethúil agus cumarsáide ar na hoileáin.<br />
Dar le hiar-scoláirí, tógann sé beagán ama dul i<br />
dtaithí ar chanúint agus luas labhartha mhuintir<br />
an oiléain, ach luaitear go bhfuil oileánaigh<br />
tuiscineach agus cabhraíonn an pobal uile leo<br />
dul i dtaithí ar an nGaeilge a úsáid mar theanga<br />
laethúil (Flaherty, 2013).<br />
Gné luachmhar den eispéaras oileánda ná na<br />
scileanna inaistrithe ar a ndéantar forbairt.<br />
Foghlaimíonn na scoláirí conas a bheith<br />
neamhspléach agus déantar forbairt ar fhéinmhuinín.<br />
Bíonn daltaí ildánach agus inoiriúnaithe<br />
mar gheall ar an eispéaras oileánda. Ullmhaítear<br />
an dalta don chéad chéim eile sa saol acadúil mar<br />
dhuine gníomhach, muiníneach, rannpháirteach<br />
sa phobal mar a thuairisc Lorna Siggins san <strong>Irish</strong><br />
Times (2015)<br />
Chomh maith le Scéim Bhliain ar Oileán, tá<br />
Deontas na gCeantar Iargúlta, maonithe go<br />
bliantúil ag an Roinn Oideachais, chun lóistín<br />
cónaitheach a chur ar fáil d’aon scoláire nach<br />
bhfuil iar-bhunscoil cóngarach dóibh https://<br />
www.education.ie/en/Parents/Services/Remote-<br />
Area-Boarding-Grant/Remote-Area-Boarding-<br />
Grant.html Éiríonn le cuid de na coláistí iarbhunoideachais<br />
ar oileáin cuid de na scoláirí seo<br />
a mhealladh. Le blianta beaga anuas, mealladh<br />
5 - 10 scoláirí chuig na scoileanna ar oileáin ag<br />
fanacht le teaghlaigh áitiúla gach bliain (GRETB,<br />
2017).<br />
PAGE 120
Change language